Ξενοφών Άκογλου
Ξενοφών Άκογλου
1895
1 Δεκεμβρίου 1961Ο Ξενοφών Άκογλου, γνωστός με το ψευδώνυμο "Ξένος Ξενίτας", ήταν Έλληνας λογοτέχνης, λαογράφος και στρατιωτικός, ποντιακής καταγωγής. Γεννήθηκε το 1895 στη Σαμψούντα του Πόντου και απεβίωσε στην Αθήνα την 1η Δεκεμβρίου 1961.
Πρώιμα χρόνια και εκπαίδευση
Ήταν γιος του Κοσμά Άκογλου και της Αφροδίτης Γρηγοριάδη. Τα πρώτα χρόνια της ζωής του τα πέρασε στα Κοτύωρα (σημερινή Ορντού), γενέτειρα της μητέρας του, όπου έμαθε τα πρώτα του γράμματα. Αργότερα επέστρεψε στη Σαμψούντα, όπου ολοκλήρωσε τις εγκύκλιες σπουδές του, αποφοιτώντας από το τοπικό γυμνάσιο.
Στρατιωτική σταδιοδρομία
Το 1915, ο Άκογλου ήρθε στην Ελλάδα και το 1916 κατατάχθηκε εθελοντής στο στρατό της κυβέρνησης Εθνικής Άμυνας με έδρα τη Θεσσαλονίκη. Συμμετείχε στη μάχη του Σκρα, όπου τραυματίστηκε. Μετά τη λήξη του Α’ Παγκοσμίου Πολέμου, υπηρέτησε ως έφεδρος ανθυπολοχαγός και συμμετείχε στη Μικρασιατική Εκστρατεία. Αποστρατεύθηκε το 1935 με το βαθμό του ταγματάρχη, αλλά επανήλθε προσωρινά στο στράτευμα κατά τη διάρκεια του Ελληνοϊταλικού Πολέμου.
Λογοτεχνικό και λαογραφικό έργο
Μετά την αποστράτευσή του, ο Άκογλου ασχολήθηκε ενεργά με τη λαογραφία και τη λογοτεχνία. Το 1939, εξέδωσε τον πρώτο τόμο του έργου του "Λαογραφικά Κοτυώρων", αποτέλεσμα μακράς και επίπονης συλλογής λαογραφικού υλικού από Κοτυωρίτες διασπαρμένους ανά την Ελλάδα. Το βιβλίο αυτό χαρακτηρίστηκε ως ένα από τα πληρέστερα του είδους, προσφέροντας μια ολοκληρωμένη και λεπτομερή περιγραφή της ζωής στα Κοτύωρα, συμπεριλαμβανομένων των εθίμων, των δοξασιών και της κοινωνικής οργάνωσης.
Το 1940, δημοσίευσε τα "Ηθογραφικά διηγήματα", ενώ κατά τη διάρκεια του Πολέμου της Αλβανίας συνεργάστηκε με το περιοδικό "Νεοελληνικά Γράμματα" ως ανταποκριτής. Κατά την περίοδο της Κατοχής, ανέλαβε τη διεύθυνση του λαογραφικού περιοδικού "Χρονικά του Πόντου". Το 1945, εξέδωσε το βιβλίο "Το θαύμα της Αλβανίας απ’ τη σκοπιά της ΙΙΙ Μεραρχίας", βασισμένο στις ανταποκρίσεις του από το μέτωπο, και το 1949 το ιστορικό δράμα "Ο Ακρίτας", γραμμένο στην ποντιακή διάλεκτο. Συνεργάστηκε επίσης με περιοδικά όπως τα "Μικρασιατικά Χρονικά", η "Ποντιακή Εστία" και το "Αρχείον Πόντου", καθώς και με την εφημερίδα "Προσφυγικός Κόσμος".
Κληρονομιά
Ο Ξενοφών Άκογλου άφησε πίσω του ένα σημαντικό έργο που συμβάλλει στην κατανόηση και διατήρηση της ποντιακής παράδοσης και πολιτιστικής κληρονομιάς. Η αφοσίωσή του στη συλλογή και καταγραφή της λαογραφίας των Κοτυώρων αποτελεί πολύτιμη πηγή για τους μελετητές και τους ενδιαφερόμενους για την ιστορία και τον πολιτισμό του Πόντου.
