.
.
Λαογραφικά των Κοτυώρων | Από τη ζωή του Πόντου

Τα κόμματα και τα γαυγάδες

fullscreen
Σα 1888 τη χρονίας σην Ορτούν οι κοτσ̌άπασηδες, οι χοντσοβέρ’, εγένταν δύο κόμματα. Εκείν’ πα Ορωμαίοι ’κ’ έτανε μη; Η γαυγά πα απάν’ σο εξαρχιλίκ’, σα εφορείας, σ’ εγκλεσίας την επιτροπήν. Τεγεσίμ ο Κωστάκης ο Ψωμιάδης ήντιναν εθέλ’νεν ενέργανεν κι εδιορίγουντουν σα αξιώματα. Αέτσ’ πα το έναν το κόμμαν εθέλ’νεν να εβγάλλ’νανε ας ση σκολείονος το τουβάρ’ ’κειάν την πλάκαν μέρ’ έτονε γραμμένον τ’ όνομαν τη ευεργέτη τη Ψωμιάδη. Ας σ’ άλλ’ το κόμμαν έλεγαν:
-Εντροπή έν’, τσ̌άνουμ! Ο χερίφ’ς τέσσερα ήμ’σ’ χιλιάδες χρυσά λίρας εχάρτσεψεν και τ’ όνομαν ατ’ πα ’κι αξίζ’ μη να έχομ’ ατο εκειάν’; Γιόξαμ’ ατόσον πολλά φαίνεται σ’ ομμάτα̤ σουν;

Άμα ας σ’ αντίθετον το κόμμαν ξαν ’κι ησύχαζαν. Ίλα̤ η πλάκα θα εβγαίν’. Έναν ημέραν ο Κουρού-Πανον, σην συζήτησην απάν’, εγούζεψεν και είπεν έναν αντίθετον:
-Νέπε, κάτ’ ας λέγω σε: Ο Κωστάκης εποίκεν το σκολείον, άμα ποδαρώνας ’κ’ εποίκεν για τα παιδία. Έλα ποίσον εσύ τα ποδαρώνας κι ας βάλομε τ’ όνομα σ’ σην πόρταν ατουν ’κειάν...
ΚείμενοΕπεξήγησηΕτυμ. ΡίζαΠροέλευση
αέτσ’έτσι
απάν’πάνω
ας σ’(ας σου) από του, από τότε που/αφότου, (ας σο) από το/τα
ατόσοντόσο
ατουντους
γιόξαμ’ή μήπως yoksa+μη
εβγαίν’βγαίνει
εγέντανέγιναν
εγκλεσίας(γεν. τη) εκκλησίας, (ονομ./αιτ., πληθ., τα) εκκλησιές
εγούζεψεννευρίασε, άναψε, φούντωσε kızmak
εθέλ’νενήθελε
εκειάν’εκεί πάνω
εκείν’εκείνοι/α
έν’είναι
εντροπήντροπή
εποίκενέκανε, έφτιαξε ποιέω-ῶ
έτανεήταν
έτονεήταν
ήμ’σ’ήμισυ
ήντινανόποιον/α/ο
ίλα̤προπαντώς, ιδιαίτερα, ειδικά illa/illā
’κ’δεν οὐκί<οὐχί
’κειάνεκεί πάνω
’κιδεν οὐκί<οὐχί
λίραςλίρες
μέρ’(μέρου, επιρρ.) πού, προς ορισμένο μέρος, όποιος
νέπεβρε!
ξανπάλι, ξανά
ομμάτα̤μάτια
παπάλι, επίσης, ακόμα
παιδίαπαιδιά
ποδαρώναςαποχωρητήριο, (πληθ.,τα) αποχωρητήρια
ποίσον(προστ.) κάνε, φτιάξε ποιέω, ποιῶ
πολλά(επίθ.) πολλά, (επίρρ.) πολύ
σκολείονσχολείο
σκολείονοςσχολείου
σουνσας
τουβάρ’ντουβάρι, τοίχος duvar/dīvār
τσ̌άνουμψυχή μου, αγαπημένε/η μου canım<can/cān
χερίφ’ςάνθρωπος, άντρας herif/ḥarīf
ΚείμενοΕπεξήγησηΕτυμ. ΡίζαΠροέλ.
αέτσ’έτσι
απάν’πάνω
ας σ’(ας σου) από του, από τότε που/αφότου, (ας σο) από το/τα
ατόσοντόσο
ατουντους
γιόξαμ’ή μήπως yoksa+μη
εβγαίν’βγαίνει
εγέντανέγιναν
εγκλεσίας(γεν. τη) εκκλησίας, (ονομ./αιτ., πληθ., τα) εκκλησιές
εγούζεψεννευρίασε, άναψε, φούντωσε kızmak
εθέλ’νενήθελε
εκειάν’εκεί πάνω
εκείν’εκείνοι/α
έν’είναι
εντροπήντροπή
εποίκενέκανε, έφτιαξε ποιέω-ῶ
έτανεήταν
έτονεήταν
ήμ’σ’ήμισυ
ήντινανόποιον/α/ο
ίλα̤προπαντώς, ιδιαίτερα, ειδικά illa/illā
’κ’δεν οὐκί<οὐχί
’κειάνεκεί πάνω
’κιδεν οὐκί<οὐχί
λίραςλίρες
μέρ’(μέρου, επιρρ.) πού, προς ορισμένο μέρος, όποιος
νέπεβρε!
ξανπάλι, ξανά
ομμάτα̤μάτια
παπάλι, επίσης, ακόμα
παιδίαπαιδιά
ποδαρώναςαποχωρητήριο, (πληθ.,τα) αποχωρητήρια
ποίσον(προστ.) κάνε, φτιάξε ποιέω, ποιῶ
πολλά(επίθ.) πολλά, (επίρρ.) πολύ
σκολείονσχολείο
σκολείονοςσχολείου
σουνσας
τουβάρ’ντουβάρι, τοίχος duvar/dīvār
τσ̌άνουμψυχή μου, αγαπημένε/η μου canım<can/cān
χερίφ’ςάνθρωπος, άντρας herif/ḥarīf

Ποντιακός Στίχος - Pontian Lyrics 2025

Επικοινωνία: infoDUMMY@pontianlyrics.gr