Σα 1888 τη χρονίας σην Ορτούν οι κοτσ̌άπασηδες, οι χοντσοβέρ’, εγένταν δύο κόμματα. Εκείν’ πα Ορωμαίοι ’κ’ έτανε μη; Η γαυγά πα απάν’ σο εξαρχιλίκ’, σα εφορείας, σ’ εγκλεσίας την επιτροπήν. Τεγεσίμ ο Κωστάκης ο Ψωμιάδης ήντιναν εθέλ’νεν ενέργανεν κι εδιορίγουντουν σα αξιώματα. Αέτσ’ πα το έναν το κόμμαν εθέλ’νεν να εβγάλλ’νανε ας ση σκολείονος το τουβάρ’ ’κειάν την πλάκαν μέρ’ έτονε γραμμένον τ’ όνομαν τη ευεργέτη τη Ψωμιάδη. Ας σ’ άλλ’ το κόμμαν έλεγαν: -Εντροπή έν’, τσ̌άνουμ! Ο χερίφ’ς τέσσερα ήμ’σ’ χιλιάδες χρυσά λίρας εχάρτσεψεν και τ’ όνομαν ατ’ πα ’κι αξίζ’ μη να έχομ’ ατο εκειάν’; Γιόξαμ’ ατόσον πολλά φαίνεται σ’ ομμάτα̤ σουν; Άμα ας σ’ αντίθετον το κόμμαν ξαν ’κι ησύχαζαν. Ίλα̤ η πλάκα θα εβγαίν’. Έναν ημέραν ο Κουρού-Πανον, σην συζήτησην απάν’, εγούζεψεν και είπεν έναν αντίθετον: -Νέπε, κάτ’ ας λέγω σε: Ο Κωστάκης εποίκεν το σκολείον, άμα ποδαρώνας ’κ’ εποίκεν για τα παιδία. Έλα ποίσον εσύ τα ποδαρώνας κι ας βάλομε τ’ όνομα σ’ σην πόρταν ατουν ’κειάν...
| Κείμενο | Επεξήγηση | Ετυμ. Ρίζα | Προέλευση |
|---|---|---|---|
| αέτσ’ | έτσι | ||
| απάν’ | πάνω | ||
| ας σ’ | (ας σου) από του, από τότε που/αφότου, (ας σο) από το/τα | ||
| ατόσον | τόσο | ||
| ατουν | τους | ||
| γιόξαμ’ | ή μήπως | yoksa+μη | |
| εβγαίν’ | βγαίνει | ||
| εγένταν | έγιναν | ||
| εγκλεσίας | (γεν. τη) εκκλησίας, (ονομ./αιτ., πληθ., τα) εκκλησιές | ||
| εγούζεψεν | νευρίασε, άναψε, φούντωσε | kızmak | |
| εθέλ’νεν | ήθελε | ||
| εκειάν’ | εκεί πάνω | ||
| εκείν’ | εκείνοι/α | ||
| έν’ | είναι | ||
| εντροπή | ντροπή | ||
| εποίκεν | έκανε, έφτιαξε | ποιέω-ῶ | |
| έτανε | ήταν | ||
| έτονε | ήταν | ||
| ήμ’σ’ | ήμισυ | ||
| ήντιναν | όποιον/α/ο | ||
| ίλα̤ | προπαντώς, ιδιαίτερα, ειδικά | illa/illā | |
| ’κ’ | δεν | οὐκί<οὐχί | |
| ’κειάν | εκεί πάνω | ||
| ’κι | δεν | οὐκί<οὐχί | |
| λίρας | λίρες | ||
| μέρ’ | (μέρου, επιρρ.) πού, προς ορισμένο μέρος, όποιος | ||
| νέπε | βρε! | ||
| ξαν | πάλι, ξανά | ||
| ομμάτα̤ | μάτια | ||
| πα | πάλι, επίσης, ακόμα | ||
| παιδία | παιδιά | ||
| ποδαρώνας | αποχωρητήριο, (πληθ.,τα) αποχωρητήρια | ||
| ποίσον | (προστ.) κάνε, φτιάξε | ποιέω, ποιῶ | |
| πολλά | (επίθ.) πολλά, (επίρρ.) πολύ | ||
| σκολείον | σχολείο | ||
| σκολείονος | σχολείου | ||
| σουν | σας | ||
| τουβάρ’ | ντουβάρι, τοίχος | duvar/dīvār | |
| τσ̌άνουμ | ψυχή μου, αγαπημένε/η μου | canım<can/cān | |
| χερίφ’ς | άνθρωπος, άντρας | herif/ḥarīf |
| Κείμενο | Επεξήγηση | Ετυμ. Ρίζα | Προέλ. |
|---|---|---|---|
| αέτσ’ | έτσι | ||
| απάν’ | πάνω | ||
| ας σ’ | (ας σου) από του, από τότε που/αφότου, (ας σο) από το/τα | ||
| ατόσον | τόσο | ||
| ατουν | τους | ||
| γιόξαμ’ | ή μήπως | yoksa+μη | |
| εβγαίν’ | βγαίνει | ||
| εγένταν | έγιναν | ||
| εγκλεσίας | (γεν. τη) εκκλησίας, (ονομ./αιτ., πληθ., τα) εκκλησιές | ||
| εγούζεψεν | νευρίασε, άναψε, φούντωσε | kızmak | |
| εθέλ’νεν | ήθελε | ||
| εκειάν’ | εκεί πάνω | ||
| εκείν’ | εκείνοι/α | ||
| έν’ | είναι | ||
| εντροπή | ντροπή | ||
| εποίκεν | έκανε, έφτιαξε | ποιέω-ῶ | |
| έτανε | ήταν | ||
| έτονε | ήταν | ||
| ήμ’σ’ | ήμισυ | ||
| ήντιναν | όποιον/α/ο | ||
| ίλα̤ | προπαντώς, ιδιαίτερα, ειδικά | illa/illā | |
| ’κ’ | δεν | οὐκί<οὐχί | |
| ’κειάν | εκεί πάνω | ||
| ’κι | δεν | οὐκί<οὐχί | |
| λίρας | λίρες | ||
| μέρ’ | (μέρου, επιρρ.) πού, προς ορισμένο μέρος, όποιος | ||
| νέπε | βρε! | ||
| ξαν | πάλι, ξανά | ||
| ομμάτα̤ | μάτια | ||
| πα | πάλι, επίσης, ακόμα | ||
| παιδία | παιδιά | ||
| ποδαρώνας | αποχωρητήριο, (πληθ.,τα) αποχωρητήρια | ||
| ποίσον | (προστ.) κάνε, φτιάξε | ποιέω, ποιῶ | |
| πολλά | (επίθ.) πολλά, (επίρρ.) πολύ | ||
| σκολείον | σχολείο | ||
| σκολείονος | σχολείου | ||
| σουν | σας | ||
| τουβάρ’ | ντουβάρι, τοίχος | duvar/dīvār | |
| τσ̌άνουμ | ψυχή μου, αγαπημένε/η μου | canım<can/cān | |
| χερίφ’ς | άνθρωπος, άντρας | herif/ḥarīf |