Τον μακαρίτην τον Λυκούτς, ο κύρ’ς ατ’ όντες επέθανεν, ας έναν οσπίτ’ κι ανέτερα άλλο τιδέν κι εφέκεν ατον. Πού να προφτάν’! Είχ̌εν αδέλφα̤ μικρά. Να στείλ’ α̤τα σο σχολείον; Να τερεί τ’ οσπίτ’; Να δί’ βερκία; Σ’ όλα̤ ατός. Πού να προφτάν’! Αέτσ’ πα τ’ οσπιτί’ ατουν τα βερκία εσωρεύταν τ’ έναν σ’ άλλο απάν’. Το χεκιμά̤τ’ ετέρεσεν τα βερκία ’κι θα ’πορεί να δί’ ατα ατός, κι επεφάσιξεν να εβγάλ’ τ’ οσπίτ’ σο μεζάτ’, να πουλεί α’. Έκουξαν ατον έναν ημέραν σο χεκιμά̤τ’ και είπαν ατον: -Όγλουμ, ο βασιλέας θέλ’ βερκία, κι εσείς να δίτ’ α̤τα ’κι ’α ’πορείτε. Το καλλίον, ας πουλούμε τ’ οσπίτ’ και γλυτώνετε κι εσείς. Δος την υπογραφή σ’. Ο Λυκούτς, ετέρεσεν η δουλεία άλλο τσ̌άρεν ’κ’ έχ̌’, αμὰν έκλωσεν α’ σην ζαντίαν: -Τιφισ̌λάγκα Σώτηρα, είπεν ατ’ς. Ο καϊμακάμ’ς εσ̌άσ̌εψεν -Νε τίορσουν, όγλουμ¹, ατό ντό λόγος έν’; είπεν. Εκλώστεν ο Λυκούτς σ’ εκείνον μερέαν και είπεν ατον: -Τιφισ̌λάγκα Σώτηρα. Η δωδεκάρα τερούν ο είνας τον άλλον. -Που ατάμ τελή μη;² Αβούτος γιάμ’ εζάντυνεν, είπαν. Ο Λυκούτς την δουλείαν ατ’. Πάσα «Τιφισ̌λάγκα Σώτηρα, Πολωνότειρα» λέει και πάει. Σο τέλος επουγαλεύταν οι χεριφά̤ντ’. Εσ’κώθεν ο καϊμακάμ’ς εχάτεψεν ατον και είπεν: -Αγίκ’ς ζαντούς άλλο να μη κουβαλείτε σουμά μ’. Αέτσ’ πα ο Λυκούτς εγλύτωσεν τ’ οσπίτ’. Μετά ύστερα ας τ’ ετράνυναν και τ’ άλλα τ’ αδέλφα̤ τ’, εκέρδισαν όλ’ εντάμαν, εδέκαν τα βερκία τ’ οσπιτί’ κι εγλύτωσαν ατο ας σο μεζάτ’.
| Κείμενο | Επεξήγηση | Ετυμ. Ρίζα | Προέλευση |
|---|---|---|---|
| α’ | (ατό) αυτό, το | ||
| ’α | θα | ||
| αβούτος | αυτός | ||
| αδέλφα̤ | αδέλφια | ||
| αέτσ’ | έτσι | ||
| αμὰν | αμέσως, ευθύς, μονομιάς | hemen/hemān | |
| ανέτερα | ανώτερα, πλην/εκτός | ||
| απάν’ | πάνω | ||
| ας σο | απ’ το | ασό σο (από το) | |
| ατα | αυτά | ||
| ατός | αυτός | ||
| ατουν | τους | ||
| ατ’ς | αυτής, της | ||
| γιάμ’ | μήπως, ή μη | ya/yā + μη | |
| δί’ | δίνει | ||
| δος | δώσε | ||
| δουλεία | δουλειά, εργασία | ||
| δουλείαν | δουλειά | ||
| εβγάλ’ | βγάλει | ||
| εδέκαν | έδωσαν | ||
| εζάντυνεν | τρελάθηκε | ||
| είνας | ένας/μία | ||
| έκλωσεν | γύρισε, έστρεψε | ||
| εκλώστεν | γύρισε, επέστρεψε | ||
| έν’ | είναι | ||
| εντάμαν | μαζί | ||
| επέθανεν | πέθανε | ||
| επουγαλεύταν | έσκασαν, βαρέθηκαν, στενοχωρέθηκαν | bunalmak | |
| εσ̌άσ̌εψεν | σάστισε, τα έχασε | şaşmak | |
| εσ’κώθεν | σηκώθηκε | ||
| ετέρεσεν | κοίταξε | ||
| ετράνυναν | μεγάλωσαν, αναθρεύτηκαν | τρανόω-ῶ | |
| εφέκεν | άφησε | ||
| έχ̌’ | έχει | ||
| εχάτεψεν | έδιωξε | atmak | |
| ’κ’ | δεν | οὐκί<οὐχί | |
| καλλίον | (επίθ.) καλύτερο, (επίρ.) καλύτερα | ||
| ’κι | δεν | οὐκί<οὐχί | |
| κουβαλείτε | κουβαλάτε | ||
| κύρ’ς | κύρης, πατέρας | ||
| μερέαν | μεριά | ||
| μετά | (με αιτιατική) συνοδεία, μαζί με | ||
| όλ’ | όλοι/α | ||
| όντες | όταν | ||
| οσπίτ’ | σπίτι | hospitium<hospes | |
| οσπιτί’ | σπιτιού | hospitium<hospes | |
| πα | πάλι, επίσης, ακόμα | ||
| ’πορεί | (επορεί) μπορεί, είναι ικανός | ||
| σουμά | κοντά | ||
| στείλ’ | στέλνω/ει | ||
| τελή | τρελού | deli | |
| τερεί | κοιτάει | ||
| τερούν | κοιτούν | ||
| τιδέν | τίποτα |
| Κείμενο | Επεξήγηση | Ετυμ. Ρίζα | Προέλ. |
|---|---|---|---|
| α’ | (ατό) αυτό, το | ||
| ’α | θα | ||
| αβούτος | αυτός | ||
| αδέλφα̤ | αδέλφια | ||
| αέτσ’ | έτσι | ||
| αμὰν | αμέσως, ευθύς, μονομιάς | hemen/hemān | |
| ανέτερα | ανώτερα, πλην/εκτός | ||
| απάν’ | πάνω | ||
| ας σο | απ’ το | ασό σο (από το) | |
| ατα | αυτά | ||
| ατός | αυτός | ||
| ατουν | τους | ||
| ατ’ς | αυτής, της | ||
| γιάμ’ | μήπως, ή μη | ya/yā + μη | |
| δί’ | δίνει | ||
| δος | δώσε | ||
| δουλεία | δουλειά, εργασία | ||
| δουλείαν | δουλειά | ||
| εβγάλ’ | βγάλει | ||
| εδέκαν | έδωσαν | ||
| εζάντυνεν | τρελάθηκε | ||
| είνας | ένας/μία | ||
| έκλωσεν | γύρισε, έστρεψε | ||
| εκλώστεν | γύρισε, επέστρεψε | ||
| έν’ | είναι | ||
| εντάμαν | μαζί | ||
| επέθανεν | πέθανε | ||
| επουγαλεύταν | έσκασαν, βαρέθηκαν, στενοχωρέθηκαν | bunalmak | |
| εσ̌άσ̌εψεν | σάστισε, τα έχασε | şaşmak | |
| εσ’κώθεν | σηκώθηκε | ||
| ετέρεσεν | κοίταξε | ||
| ετράνυναν | μεγάλωσαν, αναθρεύτηκαν | τρανόω-ῶ | |
| εφέκεν | άφησε | ||
| έχ̌’ | έχει | ||
| εχάτεψεν | έδιωξε | atmak | |
| ’κ’ | δεν | οὐκί<οὐχί | |
| καλλίον | (επίθ.) καλύτερο, (επίρ.) καλύτερα | ||
| ’κι | δεν | οὐκί<οὐχί | |
| κουβαλείτε | κουβαλάτε | ||
| κύρ’ς | κύρης, πατέρας | ||
| μερέαν | μεριά | ||
| μετά | (με αιτιατική) συνοδεία, μαζί με | ||
| όλ’ | όλοι/α | ||
| όντες | όταν | ||
| οσπίτ’ | σπίτι | hospitium<hospes | |
| οσπιτί’ | σπιτιού | hospitium<hospes | |
| πα | πάλι, επίσης, ακόμα | ||
| ’πορεί | (επορεί) μπορεί, είναι ικανός | ||
| σουμά | κοντά | ||
| στείλ’ | στέλνω/ει | ||
| τελή | τρελού | deli | |
| τερεί | κοιτάει | ||
| τερούν | κοιτούν | ||
| τιδέν | τίποτα |
¹ (τουρκ.) Νe diyorsun, oğlum?: Τι λες, γιε μου; ² (τουρκ.) Bu adam deli mı?: Αυτός ο άνθρωπος τρελός είναι;