.
.
Λαογραφικά των Κοτυώρων | Από τη ζωή του Πόντου

Τιφισ̌λάγκα Σώτηρα

fullscreen
Τον μακαρίτην τον Λυκούτς, ο κύρ’ς ατ’ όντες επέθανεν, ας έναν οσπίτ’ κι ανέτερα άλλο τιδέν κι εφέκεν ατον. Πού να προφτάν’! Είχ̌εν αδέλφα̤ μικρά. Να στείλ’ α̤τα σο σχολείον; Να τερεί τ’ οσπίτ’; Να δί’ βερκία; Σ’ όλα̤ ατός. Πού να προφτάν’! Αέτσ’ πα τ’ οσπιτί’ ατουν τα βερκία εσωρεύταν τ’ έναν σ’ άλλο απάν’.

Το χεκιμά̤τ’ ετέρεσεν τα βερκία ’κι θα ’πορεί να δί’ ατα ατός, κι επεφάσιξεν να εβγάλ’ τ’ οσπίτ’ σο μεζάτ’, να πουλεί α’. Έκουξαν ατον έναν ημέραν σο χεκιμά̤τ’ και είπαν ατον:
-Όγλουμ, ο βασιλέας θέλ’ βερκία, κι εσείς να δίτ’ α̤τα ’κι ’α ’πορείτε. Το καλλίον, ας πουλούμε τ’ οσπίτ’ και γλυτώνετε κι εσείς. Δος την υπογραφή σ’.

Ο Λυκούτς, ετέρεσεν η δουλεία άλλο τσ̌άρεν ’κ’ έχ̌’, αμὰν έκλωσεν α’ σην ζαντίαν:
-Τιφισ̌λάγκα Σώτηρα, είπεν ατ’ς.

Ο καϊμακάμ’ς εσ̌άσ̌εψεν
-Νε τίορσουν, όγλουμ¹, ατό ντό λόγος έν’; είπεν.
Εκλώστεν ο Λυκούτς σ’ εκείνον μερέαν και είπεν ατον:
-Τιφισ̌λάγκα Σώτηρα.
Η δωδεκάρα τερούν ο είνας τον άλλον.
-Που ατάμ τελή μη;² Αβούτος γιάμ’ εζάντυνεν, είπαν.
Ο Λυκούτς την δουλείαν ατ’. Πάσα «Τιφισ̌λάγκα Σώτηρα, Πολωνότειρα» λέει και πάει.

Σο τέλος επουγαλεύταν οι χεριφά̤ντ’. Εσ’κώθεν ο καϊμακάμ’ς εχάτεψεν ατον και είπεν:
-Αγίκ’ς ζαντούς άλλο να μη κουβαλείτε σουμά μ’.

Αέτσ’ πα ο Λυκούτς εγλύτωσεν τ’ οσπίτ’.

Μετά ύστερα ας τ’ ετράνυναν και τ’ άλλα τ’ αδέλφα̤ τ’, εκέρδισαν όλ’ εντάμαν, εδέκαν τα βερκία τ’ οσπιτί’ κι εγλύτωσαν ατο ας σο μεζάτ’.
ΚείμενοΕπεξήγησηΕτυμ. ΡίζαΠροέλευση
α’(ατό) αυτό, το
’αθα
αβούτοςαυτός
αδέλφα̤αδέλφια
αέτσ’έτσι
αμὰναμέσως, ευθύς, μονομιάς hemen/hemān
ανέτεραανώτερα, πλην/εκτός
απάν’πάνω
ας σοαπ’ το ασό σο (από το)
ατααυτά
ατόςαυτός
ατουντους
ατ’ςαυτής, της
γιάμ’μήπως, ή μη ya/yā + μη
δί’δίνει
δοςδώσε
δουλείαδουλειά, εργασία
δουλείανδουλειά
εβγάλ’βγάλει
εδέκανέδωσαν
εζάντυνεντρελάθηκε
είναςένας/μία
έκλωσενγύρισε, έστρεψε
εκλώστενγύρισε, επέστρεψε
έν’είναι
εντάμανμαζί
επέθανενπέθανε
επουγαλεύτανέσκασαν, βαρέθηκαν, στενοχωρέθηκαν bunalmak
εσ̌άσ̌εψενσάστισε, τα έχασε şaşmak
εσ’κώθενσηκώθηκε
ετέρεσενκοίταξε
ετράνυνανμεγάλωσαν, αναθρεύτηκαν τρανόω-ῶ
εφέκενάφησε
έχ̌’έχει
εχάτεψενέδιωξε atmak
’κ’δεν οὐκί<οὐχί
καλλίον(επίθ.) καλύτερο, (επίρ.) καλύτερα
’κιδεν οὐκί<οὐχί
κουβαλείτεκουβαλάτε
κύρ’ςκύρης, πατέρας
μερέανμεριά
μετά(με αιτιατική) συνοδεία, μαζί με
όλ’όλοι/α
όντεςόταν
οσπίτ’σπίτι hospitium<hospes
οσπιτί’σπιτιού hospitium<hospes
παπάλι, επίσης, ακόμα
’πορεί(επορεί) μπορεί, είναι ικανός
σουμάκοντά
στείλ’στέλνω/ει
τελήτρελού deli
τερείκοιτάει
τερούνκοιτούν
τιδέντίποτα
ΚείμενοΕπεξήγησηΕτυμ. ΡίζαΠροέλ.
α’(ατό) αυτό, το
’αθα
αβούτοςαυτός
αδέλφα̤αδέλφια
αέτσ’έτσι
αμὰναμέσως, ευθύς, μονομιάς hemen/hemān
ανέτεραανώτερα, πλην/εκτός
απάν’πάνω
ας σοαπ’ το ασό σο (από το)
ατααυτά
ατόςαυτός
ατουντους
ατ’ςαυτής, της
γιάμ’μήπως, ή μη ya/yā + μη
δί’δίνει
δοςδώσε
δουλείαδουλειά, εργασία
δουλείανδουλειά
εβγάλ’βγάλει
εδέκανέδωσαν
εζάντυνεντρελάθηκε
είναςένας/μία
έκλωσενγύρισε, έστρεψε
εκλώστενγύρισε, επέστρεψε
έν’είναι
εντάμανμαζί
επέθανενπέθανε
επουγαλεύτανέσκασαν, βαρέθηκαν, στενοχωρέθηκαν bunalmak
εσ̌άσ̌εψενσάστισε, τα έχασε şaşmak
εσ’κώθενσηκώθηκε
ετέρεσενκοίταξε
ετράνυνανμεγάλωσαν, αναθρεύτηκαν τρανόω-ῶ
εφέκενάφησε
έχ̌’έχει
εχάτεψενέδιωξε atmak
’κ’δεν οὐκί<οὐχί
καλλίον(επίθ.) καλύτερο, (επίρ.) καλύτερα
’κιδεν οὐκί<οὐχί
κουβαλείτεκουβαλάτε
κύρ’ςκύρης, πατέρας
μερέανμεριά
μετά(με αιτιατική) συνοδεία, μαζί με
όλ’όλοι/α
όντεςόταν
οσπίτ’σπίτι hospitium<hospes
οσπιτί’σπιτιού hospitium<hospes
παπάλι, επίσης, ακόμα
’πορεί(επορεί) μπορεί, είναι ικανός
σουμάκοντά
στείλ’στέλνω/ει
τελήτρελού deli
τερείκοιτάει
τερούνκοιτούν
τιδέντίποτα
Σημειώσεις
¹ (τουρκ.) Νe diyorsun, oğlum?: Τι λες, γιε μου;
² (τουρκ.) Bu adam deli mı?: Αυτός ο άνθρωπος τρελός είναι;

Ποντιακός Στίχος - Pontian Lyrics 2025

Επικοινωνία: infoDUMMY@pontianlyrics.gr