Τ’ Ορτούς οι ζαντοί πα πολλά τσ̌ιμπουσ̌λoύδες έταν. Άμα σ’ όλτς ατουν ανάμεσα ο Τελή-Τουρμούης ξεχωριστός έτον. Εφόρ’νεν κι εσ̌κεπάγουντουν καλά. Το φέσ’ν ατ’ παντοτεινά γαλιπλα̤εμένον ση σ’χωρεμένονος τη Χάιτα τη Κώστη το μαγαζίν. Το παστόν ατ’ πάντα σα χ̌έρα̤ τ’, άμον εφέντης. Εκάθουντουν σα καϊβέδες, εσυζήτανεν απ’ αδά κι απ’ ακεί με τοιν τρανούς και τοιν ζεγκίντς κι εποίν’νεν ατ’ς κι εγέλαναν. Όλ’ εγάπαναν ατον κι εδίν’ναν ατον το χασ̌λουκόπον ατ’: άλλος έναν, άλλος δύο, άλλος πέντε γορόσ̌α· ολίγα ’κ’ επαίρ’νεν. Αέτσ’ πα ο Τελή-Τουρμούης τον εαυτόν ατ’ κιπάρ-γερινέ επαίρ’νεν ατον¹. Ας σον εαυτόν ατ’ ξάι χαπάρ’ ’κ’ είχ̌εν και τ’ άλλ’ τοι ζαντούς εγάιρευεν. Κάποτε όσταν ετυχαιν’νεν τον Κιρκόρ σο παζάρ’, εκούιζεν ατον: -Κέλ πουριά, κιόπεκ, πεσ̌ιμέ κέλ²! Επαίρ’νεν ατον, κι εμπροστά εκείνος κι αποπίσ’ ο Κιρκόρτς, επέγ̆’νεν σ’ Αντρέα το φουρνίν: -Άντρια, βέρ σ̌ου κιοπεγέ πίρ εκμέκ³, έλεγεν τον φουρουντζ̌ήν. Ο Κιρκόρτς επαίρ’νεν το ψωμίν, κι εντούνεν δυνατά το κατσίν ατ’ με το χ̌όρ’ν ατ’ άμον τεμελλάχ. -Άιτε, κιόπεκ, τσ̌άπουκ εβινέ κέτ⁴, έλεγεν ατον ξαν ο Τελή-Τουρμούης. Ο Κιρκόρτς εδίν’νεν α’ στράταν. Εβγάλλ’νεν ύστερα ο Τελή-Τουρμούης εδίν’νεν τον φουρουντζ̌ήν τα δύο γορόσ̌α, ετέρνεν τον Κιρκόρ αποπίσ’ είστα̤ επέγ̆’νεν ζαρωμένα-ζαρωμένα, κι έλεγεν: -Ζαβαλλού τσ̌οτζούκ, τσ̌όκ ατζίορουμ⁵! Αέτσ’ πα οι Ορτουλούδες, όντες έλεπαν είναν εφτωχόν να πουλεί ψεύτικα αγαλούκια, έλεγαν: -Παίδια σουν, η ζαντία εβδομήντα λογιών έν’. Για τέρεν ατον: ο Τελή-Τουρμούης κι ατός διαφοράν έχ’νε;
| Κείμενο | Επεξήγηση | Ετυμ. Ρίζα | Προέλευση |
|---|---|---|---|
| α’ | (ατό) αυτό, το | ||
| αδά | εδώ | ||
| αέτσ’ | έτσι | ||
| άιτε | άντε | haydi<hayde | |
| ακεί | εκεί | ||
| άμον | σαν, όπως, καθώς | ἅμα | |
| αποπίσ’ | από πίσω | ||
| ας σον | απ’ τον | ασό σον (από τον) | |
| ατός | αυτός | ||
| ατουν | τους | ||
| ατ’ς | αυτής, της | ||
| εβγάλλ’νεν | έβγαζε | ||
| εγέλαναν | γελούσαν | ||
| εδίν’ναν | έδιναν | ||
| εδίν’νεν | έδινε | ||
| είναν | έναν, μία | ||
| εκούιζεν | φώναζε, λαλούσε, καλούσε κπ ονομαστικά | ||
| έλεπαν | έβλεπαν | ||
| εμπροστά | μπροστά, πρωτύτερα | ||
| έν’ | είναι | ||
| εντούνεν | χτυπούσε | ||
| επαίρ’νεν | έπαιρνε | ||
| επέγ̆’νεν | πήγαινε | ||
| εποίν’νεν | έκανε, έφτιαχνε | ποιέω-ῶ | |
| έταν | ήταν | ||
| έτον | ήταν | ||
| εφόρ’νεν | φορούσε | ||
| εφτωχόν | φτωχό | ||
| έχ’νε | έχουνε | ||
| ζαντία | τρέλα | σάννας | |
| ζεγκίντς | πλούσιος | zengin/sengīn | |
| ’κ’ | δεν | οὐκί<οὐχί | |
| κατσίν | πρόσωπο, μέτωπο | ||
| ξάι | καθόλου | ||
| ξαν | πάλι, ξανά | ||
| όλ’ | όλοι/α | ||
| όλτς | όλους | ||
| όντες | όταν | ||
| όσταν | όταν | ||
| πα | πάλι, επίσης, ακόμα | ||
| πολλά | (επίθ.) πολλά, (επίρρ.) πολύ | ||
| σουν | σας | ||
| τελή | τρελού | deli | |
| τέρεν | (προστ.) κοίταξε | ||
| τοι | τους/τις | ||
| φουρνίν | φούρνος | ||
| χ̌έρα̤ | χέρια | ||
| χαπάρ’ | χαμπάρι, είδηση, μαντάτο | haber/ḫaber |
| Κείμενο | Επεξήγηση | Ετυμ. Ρίζα | Προέλ. |
|---|---|---|---|
| α’ | (ατό) αυτό, το | ||
| αδά | εδώ | ||
| αέτσ’ | έτσι | ||
| άιτε | άντε | haydi<hayde | |
| ακεί | εκεί | ||
| άμον | σαν, όπως, καθώς | ἅμα | |
| αποπίσ’ | από πίσω | ||
| ας σον | απ’ τον | ασό σον (από τον) | |
| ατός | αυτός | ||
| ατουν | τους | ||
| ατ’ς | αυτής, της | ||
| εβγάλλ’νεν | έβγαζε | ||
| εγέλαναν | γελούσαν | ||
| εδίν’ναν | έδιναν | ||
| εδίν’νεν | έδινε | ||
| είναν | έναν, μία | ||
| εκούιζεν | φώναζε, λαλούσε, καλούσε κπ ονομαστικά | ||
| έλεπαν | έβλεπαν | ||
| εμπροστά | μπροστά, πρωτύτερα | ||
| έν’ | είναι | ||
| εντούνεν | χτυπούσε | ||
| επαίρ’νεν | έπαιρνε | ||
| επέγ̆’νεν | πήγαινε | ||
| εποίν’νεν | έκανε, έφτιαχνε | ποιέω-ῶ | |
| έταν | ήταν | ||
| έτον | ήταν | ||
| εφόρ’νεν | φορούσε | ||
| εφτωχόν | φτωχό | ||
| έχ’νε | έχουνε | ||
| ζαντία | τρέλα | σάννας | |
| ζεγκίντς | πλούσιος | zengin/sengīn | |
| ’κ’ | δεν | οὐκί<οὐχί | |
| κατσίν | πρόσωπο, μέτωπο | ||
| ξάι | καθόλου | ||
| ξαν | πάλι, ξανά | ||
| όλ’ | όλοι/α | ||
| όλτς | όλους | ||
| όντες | όταν | ||
| όσταν | όταν | ||
| πα | πάλι, επίσης, ακόμα | ||
| πολλά | (επίθ.) πολλά, (επίρρ.) πολύ | ||
| σουν | σας | ||
| τελή | τρελού | deli | |
| τέρεν | (προστ.) κοίταξε | ||
| τοι | τους/τις | ||
| φουρνίν | φούρνος | ||
| χ̌έρα̤ | χέρια | ||
| χαπάρ’ | χαμπάρι, είδηση, μαντάτο | haber/ḫaber |
¹ τον εαυτόν ατ’ κιπάρ-γερινέ επαίρ’νεν ατον: θεωρούσε τον εαυτό του ευγενή, κύριο ² (τουρκ.) (Gel buraya köpek, peşime gel!): Έλα εδώ, σκυλί, ακολούθησέ με! ³ (τουρκ.) (Ver şu köpeğe bir ekmek): Δώσε στο σκυλί αυτό ένα ψωμί ⁴ (τουρκ.) (Haydi köpek çabuk evine git): Εμπρός, σκυλί, γρήγορα σπίτι σου ⁵ (τουρκ.) (Zavallı çocuk, çok acıyorum!): Καημένο παιδί, πολύ το λυπάμαι!