.
.
Λαογραφικά των Κοτυώρων | Από τη ζωή του Πόντου

Τ’ άναλον η τσ̌ορπά

fullscreen
Δύο χαλαϊτσ̌ήδες εγένταν έναν κι εξέβαν σα χωρία να χαλαγιών’νε. Σο χωρίον μέρ’ εβραδά̤στεν, επήγαν σ’ έναν οσπίτ’. 

Οι νικοκύρ’, φιλόξενοι ανθρώπ’, εμόναξαν ατ’ς με τ’ εφτά καρδίας.

Επειδής και επέρασεν η ώρα, και ’κ’ είχαν άλλο χαζούρ’ φαγίν, εποίκαν ατ’ς έναν τσ̌ορπάν. Οι χαλαϊτσ̌ήδες πα ατό το ’κ’ εθέλ’ναν έτονε. Όπως έτανε ’νεγκασμέν’ ας σην δουλείαν και ας σην στράταν, έφαγαν ζεστόν-ζεστόν την τσ̌ορπάν, εγόμωσαν την κοιλίαν ατουν κι έπεσαν κι εκοιμέθαν. Απουρπουνού σ̌ίρσ̌ιμα εσ’κώθεν κι εδρομά̤γαν.

Σην στράταν λέει ο είνας τον άλλον:
-Νέπε Λευτέρ’, ’δέν εξέρτς; Οψέ το βράδον η τσ̌ορπά τ’ εφάγαμε άναλον έτονε.
-Ναι, πασ̌α-Λία, άναλον έτον, είπεν κι ο Λευτέρτς. Ατώρα τη σ̌κύλ’ τα παιδία ’α τρώνε κι εκείν’ πα και ’α λένε, «αβούτοιν ντο χομπούλ’ ανθρώπ’ έταν και ’κ’ εγροίκ’σαν τ’ έτον άναλον η τσ̌ορπά». Ας κλώσκομες οπίσ’ και πάμε λέγομ’ α’ τον νοικοκύρ’.  

Τ’ είπαν α’ και τ’ εποίκαν α’ έναν έτον. Αμὰν εκλώσταν κέλα οπίσ’. 

-Χαΐρ’ όλα¹! Ντ έπαθατε κι εκλώστετε,» ερώτεσεν ατ’ς ο νοικοκύρτς.
-Άκ’σον αδά, σύντεκνε, είπεν ατον κι ο μάστορα-Λίας· έρθαμε να λέγομε σε, χομπούλ γερινέ² μ’ εθα̤ρρείτε μας το βραδυσ’νόν η τσ̌ορπά τ’ εφάγαμε άναλον έτον...
ΚείμενοΕπεξήγησηΕτυμ. ΡίζαΠροέλευση
α’(ατό) αυτό, το
’αθα
αδάεδώ
άκ’σον(προστ.) άκουσε
αμὰναμέσως, ευθύς, μονομιάς hemen/hemān
άναλονανάλατο
ανθρώπ’άνθρωποι
απουρπουνούκατά το πρωί, πρωινιάτικα
ας σηναπ’ την ασό σην (από την)
ατουντους
ατ’ςαυτής, της
ατώρατώρα
βράδονβράδυ
’δέντίποτα
δουλείανδουλειά
εβραδά̤στενβραδιάστηκε
εγέντανέγιναν
εγόμωσανγέμισαν
εγροίκ’σανκατάλαβαν
εθέλ’νανήθελαν
είναςένας/μία
εκείν’εκείνοι/α
εκλώστανγύρισαν, επέστρεψαν
εκοιμέθανκοιμήθηκαν
εξέβανβγήκαν
εξέρτςξέρεις, γνωρίζεις
εποίκανέκαναν, έφτιαξαν ποιέω-ῶ
έρθαμεήρθαμε
ερώτεσενρώτησε
εσ’κώθενσηκώθηκε
έτανήταν
έτανεήταν
έτονήταν
έτονεήταν
’κ’δεν οὐκί<οὐχί
καρδίας(τη, γεν.) καρδιάς, (τα, ονομ. πληθ.) καρδιές
κέλακιόλας
μέρ’(μέρου, επιρρ.) πού, προς ορισμένο μέρος, όποιος
νέπεβρε!
οπίσ’πίσω
οσπίτ’σπίτι hospitium<hospes
οψέχθες
παπάλι, επίσης, ακόμα
παιδίαπαιδιά
σ̌κύλ’(γεν.) σκύλου
χαΐρ’προκοπή, καλή τύχη, ευημερία hayır/ḫayr
χωρίαχωριά
ΚείμενοΕπεξήγησηΕτυμ. ΡίζαΠροέλ.
α’(ατό) αυτό, το
’αθα
αδάεδώ
άκ’σον(προστ.) άκουσε
αμὰναμέσως, ευθύς, μονομιάς hemen/hemān
άναλονανάλατο
ανθρώπ’άνθρωποι
απουρπουνούκατά το πρωί, πρωινιάτικα
ας σηναπ’ την ασό σην (από την)
ατουντους
ατ’ςαυτής, της
ατώρατώρα
βράδονβράδυ
’δέντίποτα
δουλείανδουλειά
εβραδά̤στενβραδιάστηκε
εγέντανέγιναν
εγόμωσανγέμισαν
εγροίκ’σανκατάλαβαν
εθέλ’νανήθελαν
είναςένας/μία
εκείν’εκείνοι/α
εκλώστανγύρισαν, επέστρεψαν
εκοιμέθανκοιμήθηκαν
εξέβανβγήκαν
εξέρτςξέρεις, γνωρίζεις
εποίκανέκαναν, έφτιαξαν ποιέω-ῶ
έρθαμεήρθαμε
ερώτεσενρώτησε
εσ’κώθενσηκώθηκε
έτανήταν
έτανεήταν
έτονήταν
έτονεήταν
’κ’δεν οὐκί<οὐχί
καρδίας(τη, γεν.) καρδιάς, (τα, ονομ. πληθ.) καρδιές
κέλακιόλας
μέρ’(μέρου, επιρρ.) πού, προς ορισμένο μέρος, όποιος
νέπεβρε!
οπίσ’πίσω
οσπίτ’σπίτι hospitium<hospes
οψέχθες
παπάλι, επίσης, ακόμα
παιδίαπαιδιά
σ̌κύλ’(γεν.) σκύλου
χαΐρ’προκοπή, καλή τύχη, ευημερία hayır/ḫayr
χωρίαχωριά
Σημειώσεις
¹ (τουρκ.) σε καλό σας 
² (τουρκ.) για κορόιδα

Ποντιακός Στίχος - Pontian Lyrics 2025

Επικοινωνία: infoDUMMY@pontianlyrics.gr