Ο καθαείς την βούκαν ατ’

Εκάν ενενήντα χρόνα̤ εμπροστά εζήν’νεν σην Ορτούν ο Νικόλας ο Μόγερον με την ’υναίκαν ατ’ την Παρέσσαν. Σην αρχήν είχ̌εν έναν αργαστέρ’ κι εδούλευεν. Έχτιζεν σεμέρα̤. Πολλά ’κ’ επήεν εφέκεν το σεμερτσ̌ιλούκ’ κι ας σα κιάρα̤ τ’ εποίκεν ένοιξεν έναν πακάλικον. Τα δουλείας και τ’ αλισ̌βερίσ̌’, δόξα σοι ο Θεός,  επέγ̆’ναν καλά. Έρχουνταν οι Τούρκ’ ας σα χωρία κι εγόραζαν ήντα̤ν εθέλ’ναν. Έξεραν ατον ας σο σεμερτζ̌ιλούκ’ κέσ’. Τσ̌ορπατσ̌ή, απάν’, τσ̌ορπατσ̌ή, αφκά, επερίσσεψεν η σερμιά. Έχτισεν κι έναν οσπίτ’, παλάτ’. Οι Τούρκ’ οι χωρέτ’ εκουβάλ’νανε τα κοσσάρας, τα ξυγάλ’τα, τ’ ωβά, τα καϊμάκια. Σ’ ατά παράες να εσκότωσες ατ’ς ’κ’ επαίρ’νανε. Εφέρ’ναν ατα ’κεί αρμαγάν, για να ευχαριστούν ατον και να καλοπϊάν’ν’ ατον. Άμα ο Νικόλας πα πολλά πονόψυχος άνθρωπος έτονε. Ας το ’κ’ είχανε οι Τουρκάντ’ παράες, εδίν’νεν ατ’ς βερεσιέν άλας, κάζγιαγουν, ζάχαρην, ελάδ’, καϊβέν, ελαίας, ήντα̤ν έτον. Κάποτε ενεσπάλλ’νεν κι έγραφτεν το έναν, δύο. Οι μιουσ̌τερήδες ατ’ οι Τούρκ’, χωρέτ’, αγράμματοι ανθρώπ’, ξάι χαπάρ’ ’κ’ επαίρ’νανε. Και τον τσ̌ορπατσ̌ήν ατουν τον Νικόλαν άμον Θεόν είχαν ατον. Όσταν έλεγανε «τσ̌ορπατσ̌ή», εθά̤ρρ’νες ας σο στόμαν ατουν μέλ’ έσταζεν. Ίλα̤ όσταν εγέλανεν σα κατσία τουν κι εντούνεν ατ’ς μασχαρευτά με το χ̌όρ’ απάν’ σην ράχ̌ι͜αν ατουν εχάρουνταν. Εχάρουνταν π’ εθα̤ρρείς εχάριζεν ατ’ς όλον τον κόσμον. Οι χ̌ιλά̤κλεροι είχαν και δίκαιον. Σον γιατρόν θα επέγ̆’ναν, σον αβουκάτον, σον τσ̌αρουχτζήν, σον τερζήν, χασουλού ήντα̤ν εθέλ’ναν, ο Νικόλας εβοήθανεν ατ’ς. Άμα ο αφώτιστον ας σ’ ατά τα δουλείας όλα̤ και τα ταλαβέρας εβγάλλ’νεν μοίραν και μερτικόν. Πολλά ’κ’ επήεν εσκάλωσεν κι εδίν’νεν ατ’ς και παράες σο διάφορον. Οι μαύρ’ οι Τούρκ’, ατόσον και πολλά εγάπαναν τον Νικόλαν, πάντα έλεγαν ατον:
-Ο Θεός έστειλέ σε σον κόσμον για τ’ εμάς, Νικόλα τσ̌ορπατσ̌ή, εσύ αν ’κ’ έσ’νε εμείς ντό θα εγίνουμ’νες!
Για τ’ ατό και μόνον κάθαν χρόνον ας τ’ επούλ’ναν τα κοκκία, τα λαζούδα̤, τα λεφτοκάρα̤, τα φασούλα̤ και χασουλού όλα̤ τα περεκέτα̤ τουν, εφέρ’ναν κι εδίν’ναν ατον οπίσ’ τα δανεικά και το χρέος. Άμα η μάνα πάντα μάνα και το χρέος, χρέος. Ο Νικόλας ελογαρίαζεν ατα σον τόκον κέσ’: τ’ έναν άλλ’ έναν. Και τα κουβαλέματα ντο είπαμε, χώρα̤. Αέτσ’ πα η δουλεία τ’ όσον τ’ επέγ̆’νεν εντούνεν απάν’.

Ο Νικόλας είχ̌εν και τρία παιδία, έναν κορίτσ’ και δύο αγούρα̤.
Το κορίτσ’ επάντρεψαν α’ κι εδέκεν α’ έξ’, είστα̤ έτον ακόμαν σεμερτσ̌ής. Παλάσσα έλεγαν ατην, χ̌ιλέμορφος και χ̌ιλο̤πλούμιστος, τον ήλον έλεγεν «γιά θα λάμπ’ς, γιά θα λάμπω». Τα δύο τ’ αγούρα̤ τ’ πα προκομμένα και χαριτωμένα, είχ̌εν ατα σο μαγαζίν μετ’ εκείνον εντάμαν κι ας τ’ επροόδεψεν η δουλεία, επάντρεψεν κι εκείντς. Άμα σ’ οσπίτ’ όλ’ εντάμαν έταν. Ο Νικόλας κι η Παρέσσα, τα δύο παιδία τουν: ο Σάββας κι ο Κωτίκας κι οι δύος νυφάδες: η Θαλία κι η Μέλπω.

Οι νυφάδες εποίκαν κι απ’ έναν μωρόν, δύο ματοζίνιχ̌α αγουρόπα, άμον χοπαλόπα. Όλ’ α̤τουν απέσ’ σ’ οσπίτ’ έταν αγαπεμέν’. Σ’ έναν τ’ άλλο  δύο λόγια καμίαν ’κ’ είχαν. Η γειτονία εζέλευεν ατ’ς για την ομόνοιαν το είχαν και για τα καλά και τα καλοσύνα̤ς ατουν. Με το δίκαιον ατ’ πάντα ο Νικόλας ο Μόγερον άμον Πατριάρχης εκαμάρωνεν κι εχάρουντουν για την τάξ’ και την αγάπ’ τ’ οσπιτί’ ατ’. Ίλα̤ ας τ’ έρχουνταν τα Κερεκάδα̤ και τ’ εξέργατα ο γαμπρός ατ’ κι η θαγατέρα τ’ με τα δύο τα κορτσόπα τουν σ’ οσπί’ν ατ’ κι ετοπλαύκουνταν όλ’ εντάμαν, ο Νικόλας, ξάι μ’ ερωτάς, εκχ̌ύγουντουν κι εχάντουν...

Ας τ’ ένοιξαν κιάν’ το πακάλικον, κάθαν ημέραν απουρπουνού-απουρπουνού, ο Νικόλας επέγ̆’νεν ένοιεν το μαγαζίν. Εφήν’νεν τα παιδία τ’ -νεόπαντροι ανθρώπ’- ν’ αναπάγουνταν τα στούδα̤ τουν. Εκάθουντουν σην πόρταν απάν’, επαραγγείλ’νεν έναν καϊβέν, και κάποτε έναν ναρκιλέν και είστα̤ έπινεν την καϊβέν και την ναρκιλέν ή την τσιγάρην ατ’, ετέρνεν τα μυρμήκας. Εκείνα πα, τ’ ευλογημένα, πάντα απ’ έξ’ μερέαν απέσ’ εκουβάλ’νανε. Όσον το έλεπεν ατο ο Νικόλας εχάρουντουν, επειδής και είχ̌εν ατο για καλόν. Για τ’ ατό και μόνον, όσταν εσπόγγιζαν το μαγαζίν, έλεγεν τα παιδία τ’ να σπογγίζ’νε με τρόπον, για να μη πειράζ’νε τα μυρμήκας τη μαγαζί’. 

Έναν ημέραν, είστα̤ έπινεν την καϊβέν ατ’, είδεν τα μυρμήκας να εβγών’νε ας σο μαγαζίν και αποπέσ’ να κουβαλούνε έξ’ μερέαν. Επήρεν άψιμον η τεπέ τ’! -Αβούτο άσ̌κεμον σημείον έν’, είπεν. Εοστί η δουλεία μουν σο χάλαμαν πάει. Ενούντσεν, επενούντσεν, ετέρεσεν ξαν τα μυρμήκας, εκούμπ’σεν το κιφάλ’ν ατ’ σο δεξ̌όν την μούσταν ατ’ απάν’ και είπεν εκείνος εκείνον:
-Το δίχως άλλο, κάποιος εμουν εποίκεν έναν τρανόν αμαρτίαν!
Ερώτεσεν κι εξέτασεν τα παιδία τ’. Οι δύος ατουν πα είπανε:
-Τιδέν αγίκον αμαρτίαν ’κ’ εποίκαμε.
Ας τ’ επήγεν το βράδον σ’ οσπίτ’, εκούιξεν όλτς σουμά τ’ και είπεν ατ’ς: -Ακ’σέστε αδά! Σ’ αβούτο τ’ οσπίτ’ απέσ’ εγέντον έναν χουγιαντλίκ’. Ήμποιος εποίκεν α’, πρέπ’ να λέει ατο, για να εξέρομε και να ηυρήκομε την τσ̌αρέν τη πελά̤ς, το θα έρ’ται ηυρήκ’ μας.

Επέρασεν έναν ημέραν, επέρασαν δύο, κανείνας τιδέν ’κι μαρτυρά. Άμα ο Νικόλας πα «οτουνούμ» λέει. Ναι και καλά θα μαθάν’ ντ’ εγέντονε. Σο τρίτον την ημέραν απάν’ επήρεν και εξέταζεν ατ’ς χωριστά είναν-είναν. Ας τ’ έρθεν η σειρά τη τρανέσσας τη νύφες, είδεν ατην σ̌ασ̌ιρεμέντσαν. Η χρα τ’ς πα άμον πανίν. Ο πεθερός ατ’ς αμὰν εγροίκ’σεν τ’ εσυνεσέβεν ατην ο φόβον ας σο καπεέτ’ν ατ’ς κι εσκάλωσεν ατην τον εξάψαλμον. Αρ’ επούκεψεν η νύφε και είπεν την αμαρτίαν ατ’ς:
-Τέσσερ’ ημέρες έμπρ’ καικά έβρασα, άφεντη, δύο ωβά, να δίγω απ’ έναν τα μωρά και τρώνε κι εχώρτσα και το τρανόν τ’ ωβόν εφάσα ’το τ’ εμόν το μωρόν...

Σ’ ατό απάν’ ο Νικόλας ο Μόγερον εδά̤κρυξεν. Εκούιξεν ξαν τα παιδία τ’ και είπεν ατ’ς:
-Γιάβρουμ! Πρέπ’ να χωρίγουστουν για να εξέρ’ ο καθαείς την βούκαν ατ’. Αν θέλτς τρανόν βούκαν ας ευτάει, κι αν θέλτς μικρόν.