Τη Τσ̌ολάχ’ τη Νικόλα η ζαντία πολλά αγνόν έτον. Άμον ζαντός πα έτον κι άμον έξυπνος πα έτον. Φαντασμένος πα - μ’ ερωτάς! ’Ελεγαν ατον και Καπτάν-Νικόλα και τσ̌ιπ επαίρ’νεν α’ απάν’ ατ’. Ασ’ όλα̤ είχ̌εν. Τσιμίδ’ μανάχον ’κ’ είχ̌εν. Έναν ημέραν εκούξεν ατον ο Άρων κι εδέκεν ατον έναν πούσουλαν, να πάει σ’ οσπί’ν ατουν και να δίν’ ατον έναν κουστούμ’, πα̤λά̤ λώματα τ’, για να φορεί ατα. Ση μαγαζί’ σ’ άλλ’ την αραστάν έστεκεν ο Θεοφάνης - ο μακαρίτης πολλά σκάνταλον και πουλασ̌ούκ’ς έτον - κι απ’ αντίκρυ εκιο̤ζά̤τευεν ατ’ς. Ας τ’ επιδέβεν ο Νικόλας κι ύστερα, ο Θεοφάνης γάλα̤-γάλα̤, με τρόπον εσούμωσεν ατον: -Νέπε, ατός ο Άρων ντ’ έλεγέ σε; είπεν ατον. -Το και το, είπεν κι ο Νικόλας. -Νέπε, τ’ ευλογίας τ’ εσά, είπεν ατον ξαν ο Θεοφάνης, εσύ τσ̌ιπ τεβεκα̤λής πώς είσαι! Καλά λένε ζαντός έν’. Εσύ ’δέν ’κ’ εγροικάς. Νε, σέφτελε, η δουλεία για τα λώματα ’κ’ έν’. Ατός αραύ’ να κομπών’ -τ- σε. ’α πακτουρεύ’ σε την αδελφήν ατ’ κι ’α πϊάν’ -τ- σε απέσ’, ’α ’φτάει σε γαμπρόν· νά̤ προίκαν, νά̤ τιδέν.» -Ποίον! είπεν ο Νικόλας. Εγώ αγίκα χάπα̤ τρώγω; Εγέντον θερίον ο Τσολάχ’ς. Και με τ’ έναν θυμόν, εκλώστεν ση Άρωνος το μαγαζίν. Έσ’κωσεν κι έσυρεν την πούσουλαν σον Άρων απάν’ και είπεν ατον: -Εθα̤ρρείς εγώ ’κ’ ενόισα ’το; Ατά τα μαστορκία σ’ εμέν κέσ’ ’κι περάν’νε...
| Κείμενο | Επεξήγηση | Ετυμ. Ρίζα | Προέλευση |
|---|---|---|---|
| α’ | (ατό) αυτό, το | ||
| ’α | θα | ||
| αγίκα | τέτοια | ||
| αγνόν | αλλόκοτο/η, περίεργο/η, σπουδαίο/α, αξιοθαύμαστο/η | ἀγνώς (άγνωστος)<ἀ- + γιγνώσκω | |
| άμον | σαν, όπως, καθώς | ἅμα | |
| απάν’ | πάνω | ||
| απέσ’ | μέσα | ||
| αραστάν | παζάρι, το τμήμα του παζαριού όπου οι έμποροι ασκούν την ίδια εργασία, δρόμος με μαγαζιά, μτφ. κλίκα | arasta/ārāste | |
| αραύ’ | ψάχνω/ει, αναζητώ/ει, γυρεύω/ει | aramak | |
| ασ’ | από | ||
| ατά | αυτά | ||
| ατα | αυτά | ||
| ατός | αυτός | ||
| ατουν | τους | ||
| ατ’ς | αυτής, της | ||
| ’δέν | τίποτα | ||
| δουλεία | δουλειά, εργασία | ||
| εγέντον | έγινε | ||
| εγροικάς | καταλαβαίνεις | ||
| εδέκεν | έδωσε | ||
| εθα̤ρρείς | θαρρείς, νομίζεις | ||
| εκλώστεν | γύρισε, επέστρεψε | ||
| εκούξεν | φώναξε, λάλησε, κάλεσε κπ ονομαστικά | ||
| έν’ | είναι | ||
| επαίρ’νεν | έπαιρνε | ||
| επιδέβεν | έφυγε, άφησε πίσω, προσπέρασε, ξεπέρασε | ||
| ερωτάς | ρωτάς | ||
| εσά | δικά σου/σας | ||
| έσ’κωσεν | σήκωσε | ||
| εσούμωσεν | σίμωσε, πλησίασε, κόντεψε | ||
| έσυρεν | έσυρε, τράβηξε, έριξε | ||
| έτον | ήταν | ||
| ζαντία | τρέλα | σάννας | |
| ζαντός | τρελός | σάννας | |
| θερίον | θηρίο | ||
| ’κ’ | δεν | οὐκί<οὐχί | |
| κέσ’ | προς τα εκεί, προς το μέρος εκείνο | κέσου<κεῖσ’<κεῖσε<ἐκεῖσε | |
| ’κι | δεν | οὐκί<οὐχί | |
| κομπών’ | εξαπατάω/άει, ξεγελάω/άει, μτφ. σαγηνεύω/ει | κομβόω | |
| λώματα | ρούχα | λῶμα/λωμάτιον | |
| μανάχον | (έναρθρο) μοναχός, μοναχό, (επίρρ) μόνο/μοναχά | ||
| νέπε | βρε! | ||
| ξαν | πάλι, ξανά | ||
| πα | πάλι, επίσης, ακόμα | ||
| περάν’νε | περνάνε | ||
| πολλά | (επίθ.) πολλά, (επίρρ.) πολύ | ||
| τιδέν | τίποτα | ||
| ’το | αυτό, το (προσωπική αντωνυμία) | ||
| τσιμίδ’ | εγκέφαλο, νου | cimedia | |
| τσ̌ιπ | εντελώς, ολότελα, ακριβώς | ||
| ’φτάει | (ευτάει) κάνει, φτιάχνει | εὐθειάζω |
| Κείμενο | Επεξήγηση | Ετυμ. Ρίζα | Προέλ. |
|---|---|---|---|
| α’ | (ατό) αυτό, το | ||
| ’α | θα | ||
| αγίκα | τέτοια | ||
| αγνόν | αλλόκοτο/η, περίεργο/η, σπουδαίο/α, αξιοθαύμαστο/η | ἀγνώς (άγνωστος)<ἀ- + γιγνώσκω | |
| άμον | σαν, όπως, καθώς | ἅμα | |
| απάν’ | πάνω | ||
| απέσ’ | μέσα | ||
| αραστάν | παζάρι, το τμήμα του παζαριού όπου οι έμποροι ασκούν την ίδια εργασία, δρόμος με μαγαζιά, μτφ. κλίκα | arasta/ārāste | |
| αραύ’ | ψάχνω/ει, αναζητώ/ει, γυρεύω/ει | aramak | |
| ασ’ | από | ||
| ατά | αυτά | ||
| ατα | αυτά | ||
| ατός | αυτός | ||
| ατουν | τους | ||
| ατ’ς | αυτής, της | ||
| ’δέν | τίποτα | ||
| δουλεία | δουλειά, εργασία | ||
| εγέντον | έγινε | ||
| εγροικάς | καταλαβαίνεις | ||
| εδέκεν | έδωσε | ||
| εθα̤ρρείς | θαρρείς, νομίζεις | ||
| εκλώστεν | γύρισε, επέστρεψε | ||
| εκούξεν | φώναξε, λάλησε, κάλεσε κπ ονομαστικά | ||
| έν’ | είναι | ||
| επαίρ’νεν | έπαιρνε | ||
| επιδέβεν | έφυγε, άφησε πίσω, προσπέρασε, ξεπέρασε | ||
| ερωτάς | ρωτάς | ||
| εσά | δικά σου/σας | ||
| έσ’κωσεν | σήκωσε | ||
| εσούμωσεν | σίμωσε, πλησίασε, κόντεψε | ||
| έσυρεν | έσυρε, τράβηξε, έριξε | ||
| έτον | ήταν | ||
| ζαντία | τρέλα | σάννας | |
| ζαντός | τρελός | σάννας | |
| θερίον | θηρίο | ||
| ’κ’ | δεν | οὐκί<οὐχί | |
| κέσ’ | προς τα εκεί, προς το μέρος εκείνο | κέσου<κεῖσ’<κεῖσε<ἐκεῖσε | |
| ’κι | δεν | οὐκί<οὐχί | |
| κομπών’ | εξαπατάω/άει, ξεγελάω/άει, μτφ. σαγηνεύω/ει | κομβόω | |
| λώματα | ρούχα | λῶμα/λωμάτιον | |
| μανάχον | (έναρθρο) μοναχός, μοναχό, (επίρρ) μόνο/μοναχά | ||
| νέπε | βρε! | ||
| ξαν | πάλι, ξανά | ||
| πα | πάλι, επίσης, ακόμα | ||
| περάν’νε | περνάνε | ||
| πολλά | (επίθ.) πολλά, (επίρρ.) πολύ | ||
| τιδέν | τίποτα | ||
| ’το | αυτό, το (προσωπική αντωνυμία) | ||
| τσιμίδ’ | εγκέφαλο, νου | cimedia | |
| τσ̌ιπ | εντελώς, ολότελα, ακριβώς | ||
| ’φτάει | (ευτάει) κάνει, φτιάχνει | εὐθειάζω |