Γιάννης Αραματανίδης

15 Απριλίου 1944

12 Οκτωβρίου 2025

fullscreen

Ο Γιάννης Αραματανίδης (Αραματάντς) γεννήθηκε στις 15 Απριλίου 1944 στα Κομνηνά Κοζάνης (Ούτσ̌ενα), σε ένα αμιγώς ποντιακό περιβάλλον, το οποίο αποτέλεσε τη βάση για τη μετέπειτα καλλιτεχνική και πολιτιστική του πορεία. Οι γονείς του Χρήστος και Μαργαρίτα (το γένος Λαζαρίδη) ήταν αμφότεροι ποντιακής καταγωγής από την Κούτουλα και την Άγουρσα της Ματσούκας αντίστοιχα. Από μικρή ηλικία, περιτριγυρισμένος από τα ηχοχρώματα και τους σκοπούς της ποντιακής λύρας, ανέπτυξε βαθιά αγάπη για τη μουσική του τόπου του. Χωρίς καμία επίσημη μουσική εκπαίδευση, ξεκίνησε αυτοδίδακτος να παίζει αρχικά φλογέρα στο Δημοτικό Σχολείο, προσπαθώντας να μιμηθεί με το όργανο αυτό τους παραδοσιακούς σκοπούς που άκουγε γύρω του. Παράλληλα ασχολήθηκε και με το αγγείο (τουλούμ’), εξελίσσοντας το παίξιμό του και στα δύο όργανα σε σημείο που θα άφηνε εποχή. Οι μουσικές του ικανότητες και το ιδιαίτερο ύφος του τον ανέδειξαν πολύ γρήγορα ως έναν από τους σπουδαιότερους εκφραστές των πνευστών της ποντιακής παράδοσης. Οι συνάδελφοί του, αναγνωρίζοντας το ταλέντο, τη σεμνότητα και την προσφορά του, του χάρισαν τον χαρακτηρισμό «ο πλανητάρχης», τίτλο που συνόδευε το όνομά του στην ύστερη καλλιτεχνική διαδρομή του. Κατά κοινή παραδοχή, ο Γιάννης Αραματανίδης υπήρξε από τους ανθρώπους που πιστώνεται την διάσωση του οργάνου του αγγείου. Σε μια εποχή που το όργανο αυτό θεωρούνταν περιθωριακό και απαρχαιωμένο, εκείνος -όπως και ο Γιάννης Καλπατσινίδης- ήταν από τους πρώτους που το ανέβασαν στα πατάρια των νυχτερινών μαγαζιών, δίνοντάς του φωνή και παρουσία μπροστά σε μεγάλα κοινά. Με θάρρος και πίστη στη δύναμη της παράδοσης, έδειξαν σε όλους ότι το αγγείο δεν ανήκει στη λήθη, αλλά στην καρδιά της ζωντανής ποντιακής μουσικής σκηνής. Μέχρι και σήμερα θεωρείται καθοριστική η συμβολή του για την αναγέννηση και συνέχιση της πορείας του οργάνου στις νεότερες γενιές. Η καλλιτεχνική του πορεία δεν περιορίστηκε στην Ελλάδα. Έπαιξε σε πλήθος εκδηλώσεων σε όλη την Ευρώπη, στην Αμερική και στην Αυστραλία, καλεσμένος από ποντιακά σωματεία της ομογένειας, μεταφέροντας με αυθεντικότητα και πάθος τους ήχους της πατρίδας σε κάθε γωνιά του κόσμου όπου υπήρχε ποντιακή ψυχή. Στη δισκογραφία έκανε τα πρώτα του βήματα το 1983, συμμετέχοντας στον δίσκο «Παραδοσιακά τραγούδια του Πόντου Νο6» μαζί με τον αείμνηστο Γιώργο Αμαραντίδη. Πέντε χρόνια αργότερα, το 1988, η συνεργασία τους στο άλμπουμ «Και πάλι παράδοση» αποτέλεσε σημείο-σταθμό για την ποντιακή μουσική. Για πρώτη φορά το κοινό άκουσε ηχογραφημένα το μοναδικό παίξιμο τόσο της φλογέρας όσο και του αγγείου του Γιάννη Αραματανίδη, ένα άκουσμα που έμελλε να θεμελιώσει ένα νέο τρόπο και ύφος παιξίματος, δημιουργώντας έκτοτε μια άτυπη «σχολή τ’ Αραματάν’». Η συμβολή του θεωρείται επαναστατική για την εποχή της, καθώς άνοιξε νέους δρόμους στην ποντιακή μουσική, επηρεάζοντας βαθιά γενιές μεταγενέστερων οργανοπαικτών. Η επιρροή του μπορεί να θεωρηθεί εφάμιλλη με εκείνη του «Πατριάρχη της λύρας» Γώγου Πετρίδη. Στην προσωπική του ζωή, ο Γιάννης Αραματανίδης παντρεύτηκε τη Δέσποινα Παταρίδου, με την οποία απέκτησε τρία παιδιά. Ο γιος του, Χρήστος, συνεχίζει επάξια το μουσικό μονοπάτι του πατέρα του, κρατώντας ζωντανή τη φλόγα της παράδοσης. Ο Γιάννης Αραματανίδης έφυγε από τη ζωή στις 12 Οκτωβρίου 2025, αφήνοντας πίσω του ένα ανεκτίμητο μουσικό και πολιτιστικό αποτύπωμα. Η πορεία του, το ήθος του και η προσφορά του στην ποντιακή μουσική τον καθιστούν σημείο αναφοράς και έναν θρύλο της ποντιακής παράδοσης.