Παντελής Σεβαστίδης
Παντελής Σεβαστίδης
1922
1989Ο Παντελής ή Παντελίκας Σεβαστίδης του Χρήστου και της Κυριακής Δρεπανίδου γεννήθηκε το 1922, καθ’ οδόν, πάνω σε ένα καράβι που μετέφερε τους Πόντιους πρόσφυγες στην Ελλάδα. Ο πατέρας του, καταγόμενος από το Πιστοφάντων της Σάντας, δεν πρόλαβε να φτάσει στη νέα πατρίδα, καθώς πέθανε στην Τραπεζούντα. Η μητέρα του, η Κυριακή, εγκαταστάθηκε αρχικά στον Λαχανά Θεσσαλονίκης και αργότερα στη Νέα Σάντα του Κιλκίς, όπου ο Παντελίκας μεγάλωσε. Από μικρή ηλικία, ο Παντελίκας ξεκίνησε να ασχολείται με τη λύρα, με δάσκαλο τον Γιάννη Τσορτανίδη (1900-1983), με τον οποίο είχαν και κουμπαριά. Στο καφενείο του χωριού, οι «μουχαπέτια» ήταν μια καθημερινή συνήθεια, και η μουσική, με τις ποικίλες επιρροές της, γέμιζε τη ζωή των κατοίκων, με τον ίδιο να είναι πρωταγωνιστής, μαζί με άλλους μερακλήδες, όπως ο Φίκος Κιρκινίδης, ο Φίλιππος Ελευθεριάδης, ο Θεόδωρος Κουρτίδης και ο Χριστόφορος Χολίδης, με τον Φίκο μάλιστα να παίζει και εκείνος λύρα.
Το 1941, ο Παντελίκας παντρεύτηκε την Ελένη Χαραβοπούλου και απέκτησαν τρία παιδιά. Μετά τον πόλεμο, άνοιξε μια ταβέρνα στο Κιλκίς, που σύντομα έγινε το αγαπημένο στέκι των μερακλήδων της περιοχής. Το 1959, ηχογράφησε έναν δίσκο στην Αθήνα, στον οποίο συμμετείχαν ο Χαράλαμπος Εφραιμίδης και η Αντιγόνη Καγκελίδου στο τραγούδι, με τον ίδιο να αναλαμβάνει τη λύρα. Τα γλέντια, στα οποία συμμετείχε, ήταν γεμάτα μουσική και κέφι, με τον Παντελίκα να τραγουδά και να παίζει λύρα, ενώ ήταν συχνός προσκεκλημένος στους γάμους της περιοχής. Ένα από τα τραγούδια που θυμόταν πάντα με σεβασμό ήταν το έργο του Τσορτάν για τον Ευκλείδη Κουρτίδη, το οποίο είχε γράψει το 1937, μετά τον θάνατό του.
Η μουσική του Παντελίκα ήταν γεμάτη συναισθηματική ένταση και αφοσίωση στους ανθρώπους και την παράδοση. Ο ίδιος δεν αρνιόταν ποτέ να παίξει για κανέναν, και ο γιος του, Τάκης, θυμάται τα λόγια του πατέρα του: «Μετάνιωσα για όλα αυτά που δεν πρόλαβα να κάνω, για τα γλέντια που δεν έπαιξα και για τα τραγούδια που δεν είπα». Με τον θάνατο του δασκάλου του, του Γιάννη Τσορτανίδη, ο Παντελίκας αφιέρωσε μια κασέτα στη μνήμη του, με συγκινητικά τραγούδια που αποτύπωναν την πίκρα και την εκτίμησή του για τον δάσκαλο.
Ο Δημήτρης Πιπερίδης, μαθητής του Παντελίκα, θυμάται τη συμβουλή του δασκάλου του, ο οποίος έλεγε: «Σαν τον Γώγο δεν θα βρεθεί άνθρωπος να παίζει έτσι λύρα». Ο Παντελίκας εκτιμούσε ιδιαίτερα τον Αποστολίκα Αθανασιάδη από τα Κομνηνά Πτολεμαΐδας, παρόλο που οι σκοποί της Ματσούκας που έπαιζε ήταν αρκετά διαφορετικοί από αυτούς που ήταν συνήθως η παράδοση του Παντελίκα. Ο ίδιος διατηρούσε τη δική του μουσική ταυτότητα, ενώ η σχολή του Γώγου είχε ασκήσει μεγάλη επιρροή στο παίξιμό του.
Οι μαθητές και οι φίλοι του, όπως ο Δημήτρης Πιπερίδης, αναγνωρίζουν ότι ο Παντελίκας ήταν ένας λυράρης που καθόρισε την μουσική παράδοση της περιοχής, με την έντονη επιρροή του, την οποία συνέχισε να μεταδίδει και στους επόμενους, αφήνοντας πίσω του μια πολύτιμη κληρονομιά.
«Καλαμαριά ντο λέγ’νε ατο, επάρ’τε͜ ατο χαπάρι,
έναν έν’ το καλόν ντο έχ̌’· τη Γώγου το τοξάρι»
album
Albums/Singles (8)
lyrics
Τραγούδια (25)
- Άι! ρίζα μ’ και στερέα μ’ - Ρίζα και παράδοση | Πόντος
- Άι! ρίζα μ’ και στερέα μ’ - Αχπαστόν/Ε! ρίζα μ’ και στερέα μ’
- Αχπαστόν - Ρίζα και παράδοση | Πόντος
- Αχπαστόν - Αχπαστόν/Ε! ρίζα μ’ και στερέα μ’
- Δίστιχα της ξενιτειάς - Ρίζα και παράδοση | Πόντος
- Δίστιχα της ξενιτειάς - Σεβντάν έχω σο καρδόπο μ’/Δίστιχα της ξενιτειάς
- Εγώ αγαπώ σε κι έρχουμαι - Ρίζα και παράδοση | Πόντος
- Εγώ αγαπώ σε κι έρχουμαι - Ποντιακά δίστιχα (Καρσλίδικον Ομάλ’)/Εγώ αγαπώ σε κι έρχουμαι
- Κορτσόπον, είσαι έμορφον - Κορτσόπον, είσαι έμορφον/Όταν έρχουμαι σην αυλι͜ά σ’
- Κορτσόπον, είσαι έμορφον - Ρίζα και παράδοση | Πόντος
- Κορτσόπον, λάλ’ με - Ρίζα και παράδοση | Πόντος
- Κορτσόπον, λάλ’ με - Κορτσόπον λάλ’ με/Τ’ Ευκλείδη τα τραγωδίας
- Όταν έρχουμαι σην αυλι͜ά σ’ - Κορτσόπον, είσαι έμορφον/Όταν έρχουμαι σην αυλι͜ά σ’
- Όταν έρχουμαι σην αύλι͜α σ’ - Ρίζα και παράδοση | Πόντος
- Ποντιακά δίστιχα - Ρίζα και παράδοση | Πόντος
- Ποντιακά Δίστιχα - Σην ξενιτει͜άν αχπάσκουμαι/Ποντιακά Δίστιχα (Χορός Διπάτ’)
- Ποντιακά δίστιχα - Ρίζα και παράδοση | Πόντος
- Ποντιακά δίστιχα (Εμπροπίσ’) - Ποντιακά δίστιχα (Εμπροπίσ’)
- Ποντιακά δίστιχα (Καρσλίδικον Ομάλ’) - Ποντιακά δίστιχα (Καρσλίδικον Ομάλ’)/Εγώ αγαπώ σε κι έρχουμαι
- Σεβντάν έχω σο καρδόπο μ’ - Σεβντάν έχω σο καρδόπο μ’/Δίστιχα της ξενιτειάς
- Σεβντάν έχω σο καρδόπο μ’ - Ρίζα και παράδοση | Πόντος
- Σην ξενιτει͜άν αχπάσκουμαι - Σην ξενιτει͜άν αχπάσκουμαι/Ποντιακά Δίστιχα (Χορός Διπάτ’)
- Σην ξενιτει͜άν αχπάσκουμαι - Ρίζα και παράδοση | Πόντος
- Τ’ Ευκλείδη τα τραγωδίας - Κορτσόπον λάλ’ με/Τ’ Ευκλείδη τα τραγωδίας
- Τ’ Ευκλείδη τα τραγωδίας - Ρίζα και παράδοση | Πόντος
Με την ευγενική χορηγία φιλοξενίας της 