Προβολή Τραγουδιού
Του Παντέλα η καϊτέ |
Πρώτη ΎληΣτιχουργοί: Χρήστος Καλιοντζίδης
Συνθέτες: Παραδοσιακό
Καλλιτέχνες: Πρώτη Ύλη
Σο Πάπελερ¹ όντες βροντά σείουνταν τα λιθάρι͜α και τσ̌ισ̌ελεεύ’ ση Χάλκοβα² να πίν’νε τα χορτάρια Ση χαμαιλέτες τα νερά σ̌ορνεύκουν τα κορτσόπα Ελέπ’ν’ ατα και κελαηδούν σο Τσάλνταϊ³ πουλόπα Όντες χαράζ’ η Χάλκοβα² υλίζ’νε τα νεμέας, κουσνά μέρι͜α χουλείντανε, πρασινίζ’νε τ’ οξέας Κουκούλ Τασί⁴ όντες λιμενεύ’ς τρέχ’νε σα ραχ̌ι͜ά σέλια Γομούνταν κρύα νερόπα τ’ εμέτερα τα μέρι͜α
| Κείμενο | Επεξήγηση | Ετυμ. Ρίζα | Προέλευση |
|---|---|---|---|
| ατα | αυτά | ||
| γομούνταν | γεμίζουν, βουρκώνουν, κομπιάζουν | ||
| ελέπ’ν’ | βλέπουν | ||
| εμέτερα | δικά μου/μας | ἡμέτερος | |
| κορτσόπα | κοριτσάκια | ||
| κουσνά | ανήλια, υγρά, χειμωνιάτικα | kış | |
| λιθάρι͜α | λιθάρια, πέτρες | ||
| λιμενεύ’ς | αποκαλύπτεσαι από τα χιόνια που λιώνουν, ελλιμενίζεσαι | ||
| μέρι͜α | μέρη | ||
| νεμέας | άλση, δέντρα (λόγιο) | πιθ. εκ του νέμος-εος<námas σανσκρ. | |
| νερόπα | νεράκια | ||
| όντες | όταν | ||
| οξέας | οξιές | ||
| πίν’νε | πίνουν | ||
| πουλόπα | πουλάκια | ||
| πρασινίζ’νε | πρασινίζουν | ||
| ραχ̌ι͜ά | ράχες, βουνά | ||
| σείουνταν | σείονται | ||
| σέλια | χείμαρροι, πλημμύρες | sel/seyl | |
| σ̌ορνεύκουν | χοροπηδούν από χαρά | ||
| τρέχ’νε | τρέχουν | ||
| τσ̌ισ̌ελεεύ’ | ψιχαλίζει | çiselemek | |
| υλίζ’νε | στραγγίζουν, διυλίζουν, καταστάζουν | ὑλίζω | |
| χαμαιλέτες | νερόμυλου | ||
| χουλείντανε | ζεσταίνονται, θερμαίνονται |
Το παραπάνω τραγούδι παιζόταν από το δεξιοτέχνη του αγγείου Παντελή Θεοφυλακτίδη, κάτοικος Λεκάνης Καβάλας με καταγωγή από το Διπόταμο Καβάλας. Σύμφωνα με τον Γιώργο (Γούλη) Παπαδόπουλο από τον οποίον και έμαθα το σκοπό, ο "Παντέλας" όπως ήταν το προσωνύμιό του, έπαιζε τη συγκεκριμένη μελωδία αφιερώνοντάς την στη γυναίκα του Παρθένα, φτιάχνοντας κάθε φορά δίστιχα που αναφέρονταν σε αυτήν. Δυστυχώς δε βρέθηκε πηγή για τους συγκεκριμένους στίχους. Για το λόγο αυτό έγραψα τα δίστιχα που ηχογραφήσαμε σε αυτή την εκτέλεση, μέσα από τα οποία γίνεται αναφορά σε μέρη και τοποθεσίες γύρω από τα χωριά Διπόταμος, Λεκάνη, Κεχρόκαμπος και Σκοπός του Νομού Καβάλας. ¹ Ξέφωτο σε ορεινό τμήμα ΒΔ του χωριού Διπόταμος Καβάλας ² Τοπωνύμιο κορυφής ανάμεσα στον Διπόταμο και Κεχρόκαμπο Καβάλας ³ Ορεινή θέση μεταξύ Διποτάμου και Λεκάνης Καβάλας (πλέον μετονομασθείσα σε Άγιος Γεώργιος) ⁴ Θέση στο χωριό Διπόταμος Καβάλας (πλέον μετονομασθείσα σε Κορώνα)
