Hüseyin Dilaver
Hüseyin Dilaver
1906
1964Ο Χουσεΐν Ντιλαβέρ (1906 ή 1910-1964) ήταν Τούρκος δεξιοτέχνης του κεμεντζ̌έ, γνωστός για τη μοναδική τεχνική του, το ευρύ ρεπερτόριό του και τις συνθέσεις του με θέμα τη Μαύρη Θάλασσα.
Γεννήθηκε το 1910 στο χωριό Ασό (σημερινό Ακσού) της επαρχίας Σούρμενα στην Τραπεζούντα. Από μικρή ηλικία έδειξε ενδιαφέρον για τη μουσική και έμαθε να παίζει κεμεντζ̌έ από έναν Ρωμιό του χωριού του, τον δάσκαλό του, Γιώργη.
Μετά την ολοκλήρωση του δημοτικού σχολείου, φοίτησε σε στρατιωτική σχολή, όμως η εκπαίδευσή του διακόπηκε λόγω της επιστράτευσης, γεγονός που τον οδήγησε να αφοσιωθεί εξ ολοκλήρου στη μουσική και την κεμεντζέ.
Μεταξύ 1937 και 1941, εργάστηκε ως αρτοποιός στην Τραπεζούντα, ενώ παράλληλα συμμετείχε σε μουσικά προγράμματα των τοπικών λαϊκών κέντρων. Στη συνέχεια, υπηρέτησε ως δημόσιος υπάλληλος σε διάφορες πόλεις, όπως το Καραμπούκ, το Ατά-παζάρ και την Κωνσταντινούπολη.
Κατά τη διάρκεια μιας εμφάνισής του σε νυχτερινό κέντρο, τράβηξε την προσοχή του κορυφαίου βιολονίστα και καλλιτέχνη του ραδιοφώνου της TRT Άγκυρας, Νατζί Τεκέλ, ο οποίος του πρότεινε να ενταχθεί στο δυναμικό του σταθμού. Υπό την καθοδήγηση του Μαζαφέρ Σαρισόζεν, τότε διευθυντή του τμήματος τουρκικής λαϊκής μουσικής, η καριέρα του έφτασε στο απόγειό της. Συνεργάστηκε με καταξιωμένους καλλιτέχνες, όπως η Μουζαφέρ Ακγκούν, η Ζιγινέτ Σονμέζ και η Τζεμιλέ Τζεβχέρ Τσιτσέκ, ενώ ηχογράφησε τέσσερις δίσκους 78 στροφών με την Odeon Records.
Εκτός από τη μουσική του καριέρα, έγραψε επίσης έμμετρα αφηγηματικά ποιήματα (destan), όπως το Seyahat Destanı και το Cumhuriyet Destanı.
Η τεχνική του στην κεμεντζ̌έ ξεχώριζε, με το όργανο που χρησιμοποιούσε να έχει μήκος 65 εκατοστά, κάτι που πιθανόν συνέβαλε στον ιδιαίτερο ήχο του.
Τα τελευταία τρία χρόνια της ζωής του τα πέρασε στην Κωνσταντινούπολη, συνεχίζοντας το έργο του στο ραδιόφωνο της TRT Κωνσταντινούπολης μέχρι τον θάνατό του το 1964. Άφησε πίσω του ένα ανεκτίμητο μουσικό έργο, με περίπου 25 από τις συνθέσεις του να έχουν διασωθεί μέχρι σήμερα. Ο γιος του, Φαχρεττίν Ντιλαβέρ, συνέχισε την παράδοση του πατέρα του ως δεξιοτέχνης του κεμεντζ̌έ.
Δημιουργίες του Χουσεΐν Ντιλαβέρ
• Gemiciler Kalkalım (Ναυτικοί ας σηκωθούμε)
• Gemiler Giresune (Τα καράβια στην Κερασούντα)
• Oy Benum Sevduceğum (Αχ αγαπημένη μου)
• Mayıs Ayı Gelende (Όταν έρχεται ο Μάης)
• Şapkamın Tereği (Το γείσο του καπέλου μου)
• Ah Dağlar Serin Dağlar (Αχ βουνά, δροσερά βουνά)
• Trabzon’dan Yollandık (Ξεκινήσαμε από την Τραπεζούντα)
• Kara Koyun Geliyor (Έρχεται το μαύρο πρόβατο)
• Horon Havası (Χορευτικός Σκοπός)
• Yayladım Koyunu (Έβγαλα το πρόβατο στο παρχάρι)
• Koydun Beni Sen Derde (Με έριξες σε μπελάδες)
• Yaylanın Çimeninde (Στο γρασίδι του παρχαριού)
• Gökteki Yıldızlar (Τα αστέρια στον ουρανό)
• Kaleden İndim Arsız (Κατέβηκα από το Κάστρο αδιάντροπα)
• Of Sürmene Arası Sultan Murat Yaylası (Μεταξύ Όφη και Σουρμένων το παρχάρι του Σουλτάν Μουράτ)
• Ey Gidi Karadeniz (Αχ Μαύρη Θάλασσα)
• Eski Zigana Dağ (Το παλιό βουνό Ζύγανα)
• Erzurum Ovasından Kağnı Geliyor Kağnı (Από την πεδιάδα του Ερζερούμ έρχεται το κάρο)
• Ne Edeyim Sevdiğim (Τι να κάνω αγαπημένη μου)
• Ey Çiçekli Yaylalar (Αχ ανθισμένα παρχάρια)
Η συνεισφορά του Χουσεΐν Ντιλαβέρ στην παράδοση της μουσικής της Μαύρης Θάλασσας είναι ανεκτίμητη, καθιστώντας τον έναν από τους πιο σημαντικούς εκπροσώπους του είδους.
lyrics
Τραγούδια (2)
- Ντ’ άπιστον έν’ η σεβντά - Θεού θέλεμαν
- Τρομαχτόν - Λεφτοκάρυ͜α
