Εσύ έλα ας σο Κουλάτ’

Προβολή Τραγουδιού

Κέντρο Ποντιακών Μελετών | Ποντιακές Καταγραφές

Καλλιτέχνες: Αχιλλέας Βασιλειάδης, Κώστας Σιαμίδης

Εσύ έλα -ν- ας σο Κουλάτ¹
και -ν- εγώ -ν- ας σα Καμένα² [γιαρ]
Εσύ τραγωδείς θλιβερά
και -ν- εγώ παρακαμένα [γιαρ]

Σπάξον με απάν’ σα γόνατα σ’,
αίμαν αφκά μη στάζω [γιαρ]
Επάρ’ με σ’ εγκαλιόπο σου,
αρνί μ’, όντες νυστάζω [γιαρ]

Ας σα ποταμολάλλατσ̌α
ποίσον το μαξιλάρι μ’ [γιαρ]
Ας κάθουμαι και λέγω σε
ντ’ εδέβαν ’ς σο κιφάλι μ’ [γιαρ]

Γλωσσάρι

Κείμενο	Επεξήγηση	Ετυμ. Ρίζα
απάν’	πάνω
αφκά	κάτω
γιαρ	αγαπητός/ή/ό, αγάπη	yâr
εγκαλιόπο	αγκαλίτσα
εδέβαν	(για τόπο) πέρασαν, διέσχισαν, (για χρόνο) πέρασαν	διαβαίνω
Καμένα	περιοχή κοντά στην Παναγία Σουμελά
κιφάλι	κεφάλι
Κουλάτ	το όρος Θήχυς στον Πόντο
όντες	όταν
ποίσον	(προστ.) κάνε, φτιάξε	ποιέω, ποιῶ
ποταμολάλλατσ̌α	ποταμόπετρες	λάλλη=βότσαλο
’ς	(ας) από
σπάξον	(προστ.) σφάξε
τραγωδείς	τραγουδάς

Σημειώσεις

¹ Ονομασίες ορεινών όγκων στον Πόντο (βλ. σχετικό σύνδεσμο)

² Ορεινή περιοχή που βρίσκεται ανάμεσα στη Χαντζούκα (τοποθεσία Παναγίας Σουμελά) και το Μετζίτ’ (βοσκότοπος της Κρώμνης). Για την ονομασία «Καμένα» υπάρχουν μόνο στοιχεία από την παράδοση. Λέγεται πως, κάποτε, αλλόθρησκοι πήγαν να ληστέψουν το μοναστήρι της Παναγίας Σουμελά. Οι ληστές, ανάμεσα στα άλλα, θέλησαν να πάρουν και το Εικόνισμα, να το κομματιάσουν, για να πάρει ο καθένας από ένα κομμάτι. Με το πρώτο όμως χτύπημά τους το Εικόνισμα έβαλε φωτιά, θανατώθηκαν οι ιερόσυλοι και κάηκε ο τόπος. Έτσι, ονομάστηκε από τότε Καμένα, και δε βλάστησε η περιοχή ποτέ ύστερα από το γεγονός αυτό. Η ερημιά του χώρου αυτού προκαλεί δέος. Κυκλοφορούν εκεί διάφορα αγρίμια και προπαντός λύκοι, γεγονός που έχει αποτυπωθεί από την ποντιακή μούσα στο παραπάνω δίστιχο.