Προβολή Τραγουδιού
Η πεθερά |

Στιχουργοί: Γιώργος Κεσίδης
Συνθέτες: Γιώργος Κεσίδης
Καλλιτέχνες: Γιώργος Κεσίδης, Παύλος Τορνικίδης
Αρχινώ και λέω σας αβού την ιστορίαν Σο Γαρς όντες εζήν’ναμ’ παλαλά πολλά εποίν’ναν Αβούτειν’ ξαν αδακέσ’ σέβασην είχαν εκέσ’ Είνας νύφεν έναν ημέραν τη γαϊδά̤ρ’ τη θαγατέραν Ταβίζ’ με την πεθεράν ατ’ς, σ’κούται χοβλαεύ’ απάν’ ατ’ς Εξέγκεν το τακούν’ ατ’ς, λέει την πεθεράν ατ’ς «Τσούνα! το κιφάλι σ’ άμον τας̌ εθαρρείς ’κι θα ψοφάς» Επιάσταν ’ς σα μαλλία, εμαζεύτεν γειτονία Έρθεν κι ένας γειτονάς, λέει ατένεν «Ντό ευτάς; Νέτσ̌η εσύ ’κ’ εντρέπεσαι; Γιατί κρού’ς την πεθερά σ’» Λέει ατον «εσύ ντό θέλτς; το σ̌κυλίν θα γουρταρεύ’ς;» Λέει η πεθερά τη νύφεν «Μεσημέρ’ έντον ’κ’ ενίφτεν! Εγώ ’φτάω τα δουλείας, θα τερώ και τα παιδία σ’; Ση κυρού σ’ ’κ’ είχ̌ες νερόν, αδά θέλτς και παραγιόν!» «’Κ’ είχα πεθεράν καλέσσα, να ’χα κι εγώ η τυχερέσσα! Τα βουτούρτα, τα τυρία έχ̌’ ατα με τα κλειδία» Και -ν- η νύφε η καημέντσα πάντα ζαρογουλιαμέντσα Πάντα ευτάει υπομονήν, τρώει κρομμύδα̤ και ψωμίν Πεθερά τ’ς χατεύ’ α̤τεν «Έξ’ ας σ’ οσπίτ’» λέει ατεν Και η νύφε εσ’κώθεν πάει και παράπονον ’κ’ ευτάει Άμον ντ’ έφτασεν σ’ οσπίτ’ν ατ’ς είδεν και την αδελφήν ατ’ς Αδελφή ατ’ς εγροίκ’σεν α’ τη μάναν ατ’ς είπεν α’ Κι η μάνα τ’ς εβγών’ οξ̌ουκά κι ερωτά ’τεν πρώτα-πρώτα «Νέτσ̌η, ντ’ έπαθες και κλαις και τη μάνα σ’ ’δέν ’κι λες;» «Νε, μάνα μ’ ερωτάς με, ποίσον φαΐν να χορτά͜εις με» «Γουρπάν’ εγώ ση γούλα σ’, μέρ’ εφέκες την Τασούλα σ’;» «Η Τασούλα έν’ σ’ οσπίτ’ν ατ’ς, δικαιούται ατεν ο κύρ’ -τ- σ’ ατ’ς Η πεθερά μ’ κακέσσα, πάντα αφήν’ με νηστικέσσα Τσακών’ κι ευτάει το φούστουρον και τρώει α’ μοναχέσσα!»
Κείμενο | Επεξήγηση | Ετυμ. Ρίζα | Προέλευση |
---|---|---|---|
α’ | (ατό) αυτό, το | ||
αβού | (ιδιωμ. Νικόπολης) αυτόν/ή/ό, έτσι | ||
αβούτειν’ | αυτοί | ||
αδά | εδώ | ||
αδακέσ’ | εδώ γύρω, κάπου εδώ | ||
άμον | σαν, όπως, καθώς | ἅμα | |
απάν’ | πάνω | ||
ας σ’ | (ας σου) από του, από τότε που/αφότου, (ας σο) από το/τα | ||
ατα | αυτά | ||
ατεν | αυτήν | ||
α̤τεν | αυτήν | ||
ατένεν | αυτήνα | ||
ατ’ς | αυτής, της | ||
αφήν’ | αφήνει | ||
βουτούρτα | βούτυρα | ||
γαϊδά̤ρ’ | γαϊδάρου | ||
γούλα | λαιμός | gula | |
γουρπάν’ | θυσία | kurban/ḳurbān | |
γουρταρεύ’ς | γλυτώνεις κτ/κπ από, διασώζεις | kurtarmak | |
’δέν | τίποτα | ||
δουλείας | (ονομ. πληθ.) δουλειές, (γεν. ενικ.) δουλειάς | ||
εβγών’ | βγαίνει | ||
εγροίκ’σεν | κατάλαβε | ||
εζήν’ναμ’ | ζούσαμε | ||
εθαρρείς | θαρρείς, νομίζεις, υποθέτεις | ||
είνας | ένας/μία | ||
εκέσ’ | εκεί | ||
εμαζεύτεν | μαζεύτηκε | ||
έν’ | είναι | ||
ενίφτεν | νίφτηκε, πλύθηκε | ||
έντον | έγινε | ||
εντρέπεσαι | ντρέπεσαι | ||
έξ’ | έξω ή ο αριθμός έξι | ||
εξέγκεν | έβγαλε | ||
επιάσταν | πιάστηκαν | ||
εποίν’ναν | έκαναν, έφτιαχναν | ποιέω-ῶ | |
έρθεν | ήρθε | ||
ερωτά | ρωτάει | ||
ερωτάς | ρωτάς | ||
εσ’κώθεν | σηκώθηκε | ||
ευτάει | κάνει, φτιάχνει | εὐθειάζω | |
ευτάς | κάνεις, φτιάχνεις | εὐθειάζω | |
εφέκες | άφησες | ||
έχ̌’ | έχει | ||
ζαρογουλιαμέντσα | στραβολαιμιασμένη | ||
θαγατέραν | θυγατέρα, κόρη | ||
θέλτς | θέλεις | ||
’κ’ | δεν | οὐκί<οὐχί | |
καημέντσα | καημένη | ||
κακέσσα | κακιά | ||
καλέσσα | καλή | ||
’κι | δεν | οὐκί<οὐχί | |
κιφάλι | κεφάλι | ||
κρομμύδα̤ | κρεμμύδια | ||
κρού’ς | χτυπάς | κρούω | |
κύρ’ | πατέρα | ||
κυρού | πατέρα | ||
μέρ’ | (μέρου, επιρρ.) πού, προς ορισμένο μέρος, όποιος | ||
μοναχέσσα | μόνη, μονάχη | ||
νέτσ̌η | Ε! κόρη, ε! εσύ | ||
νηστικέσσα | νηστική | ||
νύφε | νύφη | ||
νύφεν | νύφη | ||
ξαν | πάλι, ξανά | ||
όντες | όταν | ||
οξ̌ουκά | έξω | ||
οσπίτ’ | σπίτι | hospitium<hospes | |
οσπίτ’ν | σπίτι | hospitium<hospes | |
παιδία | παιδιά | ||
παλαλά | τρελά, τρέλες | ||
ποίσον | (προστ.) κάνε, φτιάξε | ποιέω, ποιῶ | |
πολλά | (επίθ.) πολλά, (επίρρ.) πολύ | ||
’ς | (ας) από | ||
σέβασην | σεβασμό | ||
σ’κούται | σηκώνεται | ||
ταβίζ’ | μαλώνω/ει, φιλονικώ/εί, επιπλήττω/ει | dava/daʿvā | |
τακούν’ | τακούνι | taccon(e) | |
τας̌ | πέτρα, λίθος | taş | |
’τεν | αυτήν | ||
τερώ | κοιτώ | ||
τσακών’ | σπάω/ει | ||
τσούνα | σκύλα | κύων→κύαινα | |
τυχερέσσα | τυχερή | ||
φούστουρον | είδος ποντιακής ομελέτας | ||
’φτάω | (ευτάω) κάνω, φτιάχνω | εὐθειάζω | |
χατεύ’ | διώχνω/ει | atmak | |
χοβλαεύ’ | ορμάει, επιτίθεται | hovlamak | |
χορτά͜εις | χορταίνεις |