Ποντιακός Στίχος

Προβολή Τραγουδιού

Κατεβάστε τους στίχους σε PDF

Αροθυμι͜αγμέντσα γραία

Μνήμη ΓενοκτονίαςΜνήμη Γενοκτονίας

Στιχουργοί: Παντελής Μελανοφρύδης

Συνθέτες: Παραδοσιακό

Καλλιτέχνες: Αφήγηση/Απαγγελία/Ψαλμός


Γραία έκλαιεν την πιρνίν,
γραία το μεσημέριν
Πας̌ κι έκλαιεν τη μάναν ατ’ς;
Πας̌ κι έκλαιεν τον κύρ’ν ατ’ς;
Πας̌ κι έκλαιεν τον ήλιον ατ’ς
και τα πουλιά ντ’ εχάσεν;

Μοιρολοεί, φτουλίεται
και βαρυαναστενάζει
Κι αν κλαίει, κλαίει αίματα
κι αναφτουρίζ’ φαρμάκια

Μήτε τον κύρ’ν ατ’ς έκλαιεν,
μήτε και τη μάναν
Μήτε τον ήλιον τον καλόν
π’ εφέκεν ατεν χ̌έραν

Τα πόνια όλα̤ σύρκουνταν
και τα τυραννισίας
Κι όλα̤ εδώκεν ο Θεός,
άνεσην, παρ’γορίαν
Μανάχον ’κι υποφέρκεται
ατό η αροθυμία
ντο μαραζών’ τον άρθωπον,
κατατσακών’ τα στούδα̤ τ’

Η γραία εροθύμεσεν
τα μέρι͜α ντο εφέκεν
Η γραία ’μοιρολόγανεν
ντο είχ̌εν και ντ’ εχάσεν
’Κάθουτον κι εμαυρέκλαιεν
τ’ όρα̤ και τα ραχ̌ία
Τα έρημα τα εγκλησιάς,
τ’ άχαρα μαναστήρι͜α,
ρακάνια καταπράσινα,
τα έμορφα παρχάρι͜α
και τα μαρτέσ̌ι͜α αμάραντα,
τ’ Απριλί’ μανουσ̌άκια
Το χώμαν ντ’ εσκουντούλιζεν
κι ατά τα λιθαρόπα
Τα ζάβας τα χ̌ιλιόρια,
τα κρύα τα νερόπα

-Μέρ’ είν’ τα χρυσά μέρι͜α μουν;
τα γονικά μ’ πού είναι;
Εκεί λιβάδι͜α πράσινα,
ορμάνια και φιστάνι͜α
Εκεί ο φοβερόν αητόν
από ψηλά ετέρ’νεν
Και οι χ̌ερανοί αργόφτεροι
και τώρα χ̌ελιδόνι͜α
Και τα πουλιά εκελάηδηναν
τον ψεύτικον τον κόσμον
Εκεί έτον παράδεισος,
εκεί κι η ευλοΐα

Σίτ’ έκλαιεν κι εστέναζεν
η χ̌έρα η κουτούλα
από μακρά ακούει βοήν,
από μακρά λαλίαν
Μήτε τραγώδιν έτονε,
μήτε μοιρολοΐα
Ο τραγωδά̤νον τη Σταυρί’,
ραχ̌οπιδεβαγμένος
Σα ψηλασέας ’πέτανεν,
σα χαμελά ετέρ’νεν
Την λύραν εκατόρθωνεν,
την λύραν κατορθώνει
και την ελαίαν το τοξάρ’
ντο τοξαρι͜άζ’ τον κόσμον

-Αχ! να λελεύω σε εγώ!
Γουρπάν’ ση τραγωδία σ’!
Γουρπάν’ ση λύρα σ’ το γλυκύν,
σ’ έμορφον τη λαλία σ’
Μέρ’ έπλασε σε ο Θεόν,
Ατόν να ποδεδίζω
και έστειλε σε άνεσην
να δί’ς μας-ε ολίγον
Σύρον τη τοξαρέα σου
ας σείουν τα ραχ̌ία
Εβγάλε το λαλόπο σου
το παραπονεμένον
και πέ’ τα τραγωδίας ι-σ’
τα χ̌ιλιοτορδεμένα
Ας χ̌αίρουνταν οι ζωντανοί
και οι αποθαμένοι
Ατείντς π’ εφέκαμ’ άταφους
και δίχως κοιμητήριν
Γλωσσάρι
ΚείμενοΕπεξήγησηΕτυμ. ΡίζαΠροέλευση
αμάραντα(επιστ. Helichrysum stoechas) τα αγριολούλουδα ελίχρυσος ο πολύτιμος
άρθωπονάνθρωπο
αροθυμίανοσταλγία
ατάαυτά
ατείντςαυτούς
ατεναυτήν
ατ’ςαυτής, της
γλυκύνγλυκιά/ό
γουρπάν’θυσία kurban/ḳurbān
γραίαγριά
δί’ςδίνεις
εγκλησιάςεκκλησίες
εδώκενέδωσε
είν’(για πληθ.) είναι
εκελάηδηνανκελαηδούσαν
έκλαιενέκλαιγε
ελαίανελιά
εμαυρέκλαιενμαυρόκλαιγε, έκλαιγε γοερά
έμορφαόμορφα
έμορφονόμορφο
εροθύμεσεννοστάλγησε
εσκουντούλιζενευωδίαζε
εστέναζενστέναζε, αναστέναζε
ετέρ’νενκοιτούσε
έτονήταν
έτονεήταν
ευλοΐαευλογία
εφέκαμ’αφήσαμε
εφέκενάφησε
εχάσενέχασε, έδιωξε, πέταξε
ζάβαςκρίκος, δαχτυλίδι, σκουλαρίκι μεσ. ζάβα, η: αλυσιδωτός θώρακας που φορούσαν οι βαριά οπλισμένοι πεζοί ή ιππείς στον βυζαντινό στρατό
’κάθουτονκαθόταν
κατατσακών’κατασπάει
’κιδεν οὐκί<οὐχί
κουτούλααυτή που τραβάει τα μαλλιά της, προσφώνηση χήρας γυναίκας
κύρ’νκύρη, πατέρα
λαλίαλαλιά, φωνή
λαλίανλαλιά, φωνή
λαλόποφωνούλα
λελεύωχαίρομαι
λιθαρόπαπετρούλες, μικροί βράχοι
μακρά(επιρρ.) μακριά, (επιθ.) μακρινά, απομακρυσμένα
μαναστήρι͜αμοναστήρια
μανάχον(έναρθρο) μοναχός, μοναχό, (επίρρ) μόνο/μοναχά
μανουσ̌άκιαμενεξέδες/βιολέτες մանուշակ (manušak)<manafšak
μαρτέσ̌ι͜αμαρτιάτικα
μέρ’(μέρου, επιρρ.) πού, προς ορισμένο μέρος, όποιος
μέρι͜αμέρη
’μοιρολόγανεν(εμοιρολόγανεν) μοιρολογούσε
μοιρολοείμοιρολογά
μοιρολοΐαμοιρολόι, μοιρολογιά
μουνμας
να ποδεδίζωνα χαρώ κπ
νερόπανεράκια
ολίγονλίγο
όρα̤όρη, βουνά
ορμάνιαδάση orman
παρ’γορίανπαρηγοριά
παρχάρι͜αορεινοί τόποι θερινής βοσκής
πας̌μήπως, μπας και, είναι δυνατόν, μην τύχει (και) μήν πᾶς
πέ’(προστ.) πες
’πέτανεν(επέτανεν) πετούσε
ποδεδίζω(ενεργ. και μέση) χαίρομαι, απολαμβάνω, προσκυνώ από+δέδιν (<δείδω=φοβάμαι, ανησυχώ)
πόνια(ονομ.) πόνοι, (αιτ.) πόνους
ρακάνιαγήλοφοι
ραχ̌ίαράχες, βουνά
ραχ̌οπιδεβαγμένοςαυτός που πέρασε τα βουνά
σείουνσείονται
σίτ’καθώς, ενώ σόταν<εις όταν
στούδα̤οστά, κόκκαλα ὀστοῦν~οστούδιον
σύρκουνταντραβιούνται, σύρονται, υποφέρονται, αντέχονται
σύρον(προστ.) σύρε, τράβα, ρίξε
τοξάρ’δοξάρι
τοξαρέαδοξαριά
τοξαρι͜άζ’δοξαριάζει
τραγωδά̤νοντραγουδιστής
τραγωδίατραγούδι
τραγωδίαςτραγούδια
τυραννισίαςτυράννιες, ταλαιπωρίες
υποφέρκεταιυποφέρεται
φτουλίεταιμαδιέται, τραβά τα μαλλιά του, ξεπουπουλιάζεται πτίλον
χ̌αίρουντανχαίρονται
χ̌έραχήρα
χ̌έρανχήρα
χαμελάχαμηλά
ψηλασέαςορεινά μέρη
Σημειώσεις
Απαγγελία: Γεωργία Συμηνίδου
Φωνητικά: Σοφία Σινδοπούλου

Ποντιακός Στίχος - Pontian Lyrics 2025

Τραγούδια: 9665 | Albums/Singles: 1749 | Συντελεστές: 2000 | Λήμματα: 15822
Επικοινωνία: infoDUMMY@pontianlyrics.gr