Προβολή Τραγουδιού
Εσέναν τρώγ’νε τα ραχ̌ι͜ά κι εμέν τα θαλασσάκρι͜α |
Όλια τα «αχ» τ’ εμέτερα, εγένταν τραγωδίαςΣτιχουργοί: Παραδοσιακό
Συνθέτες: Παραδοσιακό
Καλλιτέχνες: Αλέξανδρος Παρχαρίδης, Γιάννης Σανίδης
Εσέναν τρώγ’νε τα ραχ̌ι͜ά κι εμέν τα θαλασσάκρι͜α Εμέναν τρώγ’νε τα ραχ̌ι͜ά κι εσέν τα θαλασσάκρι͜α Βάλε νερόν και νίψον με με του ματί’ σ’ τα δάκρυ͜α Φά’ με, φά’ με, φά’ με, για τ’ εσέν, ψ̌ήκα μ’, ψοφώ και χάμαι Η ώρα τρία τη νυχτός εμείς πα πού θα πάμε; Εφάες τον καλόκαιρον σα ψηλά τα ραχ̌ία Πώς επόρεσες κι έσυρες αΐκον μαναχ̌ίαν; Φά’ με, φά’ με, φά’ με, για τ’ εσέν, ψ̌ήκα μ’, ψοφώ και χάμαι Η ώρα τρία τη νυχτός εμείς πα πού θα πάμε; Εμέν οι λύκ’ εσάρεψαν απάν’ και σα Καμένα¹ Θα στείλω σε τα λωμόπα μ’ λερά και ματωμένα Φά’ με, φά’ με, φά’ με, για τ’ εσέν, ψ̌ήκα μ’, ψοφώ και χάμαι Η ώρα τρία τη νυχτός εμείς πα πού θα πάμε;
| Κείμενο | Επεξήγηση | Ετυμ. Ρίζα | Προέλευση |
|---|---|---|---|
| αΐκον | τέτοιο/α | ||
| απάν’ | πάνω | ||
| επόρεσες | μπόρεσες | ||
| εσάρεψαν | τύλιξαν, περικύκλωσαν, άρεσαν | sarmak | |
| έσυρες | έσυρες, τράβηξες, έριξες | ||
| θαλασσάκρι͜α | οι ακροθαλασσιές, τα ακρογιάλια | ||
| Καμένα | περιοχή κοντά στην Παναγία Σουμελά | ||
| λερά | ακάθαρτα, βρώμικα | ὀλερός | |
| λύκ’ | λύκοι | ||
| λωμόπα | ρούχα, ρουχαλάκια | λῶμα/λωμάτιον | |
| μαναχ̌ίαν | μοναξιά | ||
| ματί’ | ματιού | ||
| νίψον | (προστ.) πλύνε | ||
| πα | πάλι, επίσης, ακόμα | ||
| ραχ̌ι͜ά | ράχες, βουνά | ||
| ραχ̌ία | ράχες, βουνά | ||
| τρώγ’νε | τρώνε | ||
| φά’ | (προστ.) φάε | ||
| χάμαι | χάνομαι, μτφ. πεθαίνω | ||
| ψ̌ήκα | ψυχούλα |
¹ Ορεινή περιοχή που βρίσκεται ανάμεσα στη Χαντζούκα (τοποθεσία Παναγίας Σουμελά) και το Μετζίτ’ (βοσκότοπος της Κρώμνης). Για την ονομασία «Καμένα» υπάρχουν μόνο στοιχεία από την παράδοση. Λέγεται πως, κάποτε, αλλόθρησκοι πήγαν να ληστέψουν το μοναστήρι της Παναγίας Σουμελά. Οι ληστές, ανάμεσα στα άλλα, θέλησαν να πάρουν και το Εικόνισμα, να το κομματιάσουν, για να πάρει ο καθένας από ένα κομμάτι. Με το πρώτο όμως χτύπημά τους το Εικόνισμα έβαλε φωτιά, θανατώθηκαν οι ιερόσυλοι και κάηκε ο τόπος. Έτσι, ονομάστηκε από τότε Καμένα, και δε βλάστησε η περιοχή ποτέ ύστερα από το γεγονός αυτό. Η ερημιά του χώρου αυτού προκαλεί δέος. Κυκλοφορούν εκεί διάφορα αγρίμια και προπαντός λύκοι, γεγονός που έχει αποτυπωθεί από την ποντιακή μούσα στο παραπάνω δίστιχο.
