Προβολή Τραγουδιού
Σεράντα μήλα κόκκινα/Σην ξενιτείαν σα μακρά/Εγώ μίαν εγάπεσα/Τη τυφεκί’ μ’ το ταπάν’ |
Στιχουργοί: Παραδοσιακό
Συνθέτες: Παραδοσιακό
Καλλιτέχνες: Γιάννης Φλωρινιώτης, Τάκης Ιωαννίδης
Σεράντα μήλα κόκκινα [πουλί μ’/γιάβρι μ’] σ’ ένα μαντίλ’ δεμένα Σεράντα σέβντας κι αν ευτάς [πουλί μ’/γιάβρι μ’] ’κ’ ευρήκ’ς κι άμον κι εμένα Για έλα, έλα, πουλί μ’, μετ’ εμέν έλα, γιάβρι μ’ Ατό τ’ εσόν το τέρεμαν, πουλί μ’ θα σύρ’ και παίρ’ τ’ αχούλι μ’ Σεράντα μήλα κόκκινα [πουλί μ’/γιάβρι μ’] ση σειράν τιζεμένα Έλα κι έπαρ’ και τη στράταν [πουλί μ’/γιάβρι μ’] ντο θα φέρ’ -τ- σε σ’ εμένα Για έλα, έλα, πουλί μ’, μετ’ εμέν έλα, γιάβρι μ’ Ατό τ’ εσόν το τέρεμαν, πουλί μ’ θα σύρ’ και παίρ’ τ’ αχούλι μ’ ♫ Ση ξενιτείαν σα μακρά απέσ’ ση χώραν χώρα [ν’ αηλί τ’ εμόν τη μάναν!] Αδά ο ήλιον ’κι χουλέν’, δεντρόν ’κ’ ευτάει εβόρα [ν’ αηλί τ’ εμόν τη μάναν!] Τη ξενιτείαν π’ έχτισεν φαίνεται μάνα ’κ’ είχ̌εν [ν’ αηλί τ’ εμόν τη μάναν!] Θα τραγωδώ και ούλ’ θα λέν’ «αούτος γεραλής έν’» [ν’ αηλί τ’ εμόν τη μάναν!] ♫ Εγώ μίαν εγάπεσα και παλαλά εποίκα [γιαρ, γιαρ, γιαρ, αμάν!/ωφ, ωφ, ωφ, αμάν!] Ατώρα εύρα το πουλί μ’, σ’ εγκαλόπο μ’ θα θέκ’ α’ [γιαρ, γιαρ, γιαρ, αμάν!/ωφ, ωφ, ωφ, αμάν!] Ελέπ’ς, θεία μ’, σκοτία έν’, άψον το φενερόπο σ’ Τέρεν τα παλαλά ντ’ ευτάει το μικρόν το κορτσόπο σ’ Εγώ μίαν εγάπεσα, εύκαιρα πώς ευρέθα; [γιαρ, γιαρ, γιαρ, αμάν!/ωφ, ωφ, ωφ, αμάν!] Εγώ για τ’ ατέν ’κ’ έμ’νε ξάι, για άλλεν εγεννέθα [γιαρ, γιαρ, γιαρ, αμάν!/ωφ, ωφ, ωφ, αμάν!] Ελέπ’ς, θεία μ’, σκοτία έν’, άψον το φενερόπο σ’ Τέρεν τα παλαλά ντ’ ευτάει τ’ έμορφον το κορτσόπο σ’ ♫ Τη τυφεκί’ μ’ το ταπάν άμον το Καράκαπαν Τη σέβντας ι-μ’ τ’ όνομαν ας σο κιφάλι μ’ απάν’ Ε! κόρη, τίνος είσαι; Μήλον κόκκινον είσαι Παχ̌υμένον κι έμορφον μαϊσσωματικόν είσαι
Κείμενο | Επεξήγηση | Ετυμ. Ρίζα | Προέλευση |
---|---|---|---|
α’ | (ατό) αυτό, το | ||
αδά | εδώ | ||
αηλί | αλίμονο | ἀ- + μεσαιωνική ελληνική ἠλί < εβραϊκά אל (θεός) | |
άλλεν | άλλη | ||
άμον | σαν, όπως, καθώς | ἅμα | |
αούτος | αυτός | ||
απάν’ | πάνω | ||
απέσ’ | μέσα | ||
ατέν | αυτήν | ||
ατώρα | τώρα | ||
αχούλι | μυαλό | akıl/ʿaḳl | |
άψον | (προστ.) άναψε | ||
γεραλής | πληγωμένος, τραυματισμένος | yaralı | |
γιάβρι | μωρό, μικρό, παιδί | yavru | |
γιαρ | αγαπητός/ή/ό, αγάπη | yâr | |
εβόρα | σκιά, δροσερό μέρος | ||
εγάπεσα | αγάπησα | ||
εγεννέθα | γεννήθηκα | ||
εγκαλόπο | αγκαλιά, αγκαλίτσα | ||
ελέπ’ς | βλέπεις | ||
έμ’νε | ήμουν | ||
εμόν | δικός/ή/ό μου | ἐμοῦ | |
έμορφον | όμορφο | ||
έν’ | είναι | ||
έπαρ’ | (προστ.) πάρε | ||
εποίκα | έκανα, έφτιαξα | ποιέω-ῶ | |
εσόν | δικός/ή/ό σου | ||
εύκαιρα | άδεια, χωρίς περιεχόμενο/νόημα, ανούσια, μτφ. ανοησίες, (ουσ. τα) τα μαλακά μέρη της κοιλίας, βουβώνας | ||
εύρα | βρήκα, (ιδιωμ. προστ.) βρες | ||
ευρέθα | βρέθηκα | ||
ευρήκ’ς | βρίσκεις | ||
ευτάει | κάνει, φτιάχνει | εὐθειάζω | |
ευτάς | κάνεις, φτιάχνεις | εὐθειάζω | |
θέκ’ | θέτω/ει, τοποθετώ/εί, βάζω/ει | ||
’κ’ | δεν | οὐκί<οὐχί | |
Καράκαπαν | ονομασία βουνού στην σημ. Τουρκία, στα ανατολικά όρια της Άνω Ματσούκας και με υψόμετρο 2,4 χλμ | Karakaban< kara (=μαύρο) + kaban (կաբան=κορυφή, απότομος λόφος) | |
’κι | δεν | οὐκί<οὐχί | |
κιφάλι | κεφάλι | ||
κορτσόπο | κοριτσάκι | ||
μακρά | (επιρρ.) μακριά, (επιθ.) μακρινά, απομακρυσμένα | ||
μετ’ | μαζί με (με αιτιατική), με (τρόπος) | ||
μίαν | μια φορά | ||
ν’ αηλί | αλίμονο | μεσαιων. ελλ. ἀλί<ἀ- + ἠλί (εβραϊκά אל)= θεός | |
ξάι | καθόλου | ||
ούλ’ | όλοι | ||
παίρ’ | παίρνω/ει | ||
παλαλά | τρελά, τρέλες | ||
παχ̌υμένον | παχυμένο, καλοθρεμμένο, παχύ, τροφαντό | ||
σέβντας | (πληθ. τα) αγάπες, έρωτες | sevda/sevdā | |
σεράντα | σαράντα | ||
σκοτία | σκοτάδι | ||
σύρ’ | σύρω/ει, τραβάω/ει, ρίχνω/ει | ||
ταπάν | βάση, το πίσω τμήμα (κοντάκι) τυφεκίου | taban | |
τέρεμαν | βλέμμα, κοίταγμα, μτφ. φροντίδα | ||
τέρεν | (προστ.) κοίταξε | ||
τιζεμένα | αραδιασμένα, βαλμένα στη σειρά | dizmek | |
τίνος | ποιού; | ||
τραγωδώ | τραγουδάω | ||
τυφεκί’ | τουφεκιού | tüfek/tufeng | |
φενερόπο | φανάρι | ||
φέρ’ | φέρνω/ει | ||
χουλέν’ | ζεσταίνει, θερμαίνει | ||
χώρα | οι ξένοι γενικά, οι μη οικείοι, η ξενιτειά | ||
χώραν | ξένους, μη οικείους, ξενιτειά |