| Στιχουργοί | |
| Συνθέτες |
Χριστός ’γεννέθεν, χαράν σον κόσμον Χα, καλή ώραν, καλή σ’ ημέρα Χα, καλόν παιδίν οψέ ’γεννέθεν Οψέ ’γεννέθεν, ουρανοστάθεν Τον εγέννεσεν η Παναΐα, Τον ενέστεσεν αειπάρθενος Εκαβάλκεψεν χρυσόν πουλάριν εκατήβεν σο σταυροδρόμιν Σταυροδρόμιν και μυροδρόμιν Έρπαξαν Ατον οι χ̌ίλ’ Εβραίοι Χ̌ίλ’ Εβραίοι και μύρι͜οι Εβραίοι Ας σ’ ακρεντικά κι ας σην καρδίαν αίμαν έσταξεν, χολήν ’κ’ εφάνθεν Ούμπαν έσταξεν και μύρος έτον Μύρος έτον και μυρωδία Εμυρίστεν ατο ο κόσμος όλεν Για μυρίστ’ ατο και συ αφέντα Συ αφέντα, καλέ μ’ αφέντα Έρθαν τη Χριστού τα παλληκάρι͜α και θημίζ’νε τον νοικοκύρην Νοικοκύρην και βασιλέαν Δέβα σο ταρέζ’ κι έλα σην πόρταν Δος μας ούβας και λεφτοκάρυ͜α κι αν ανοί͜εις μας, χαρά σην πόρτα σ’ Χρόνια πολλά και πάντα και του χρόνου!
| Κείμενο | Επεξήγηση | Ετυμ. Ρίζα | Προέλευση |
|---|---|---|---|
| ακρεντικά | άκρα, πλευρά | ||
| ανοί͜εις | ανοίγεις | ||
| ας σ’ | (ας σου) από του, από τότε που/αφότου, (ας σο) από το/τα | ||
| ας σην | απ’ την | ασό σην (από την) | |
| ’γεννέθεν | (εγεννέθεν) γεννήθηκε | ||
| δέβα | (προστ.) πήγαινε | ||
| δος | δώσε | ||
| εγέννεσεν | γέννησε | ||
| εκαβάλκεψεν | ίππευσε, καβάλησε | ||
| εκατήβεν | κατέβηκε | ||
| εμυρίστεν | μύρισε, οσφράνθηκε | ||
| ενέστεσεν | ανέθρεψε | ||
| έρθαν | ήρθαν | ||
| έρπαξαν | άρπαξαν | ||
| έτον | ήταν | ||
| εφάνθεν | φάνηκε, εμφανίστηκε | ||
| θημίζ’νε | ψάλλουν, κάνουν γνωστό, διαδίδουν | θημίζω<φημίζω<φάσκω | |
| ’κ’ | δεν | οὐκί<οὐχί | |
| λεφτοκάρυ͜α | λεπτοκάρυα, φουντουκιές, φουντούκια | λεπτο- + κάρυον | |
| μυρίστ’ | (προστ.) μύρισε | ||
| όλεν | όλη/ο, ολόκληρη/ο | ||
| ούβας | αγριοκύδωνα ή μούσμουλα ή λωτοί (αποξηραμένοι, Trabzon hurması) | ὄον και οὖον=ο καρπός τής όας, τής σουρβιάς (αγριοκυδωνιά) | |
| ούμπαν | όπου κι αν | ||
| οψέ | χθες | ||
| Παναΐα | Παναγιά | ||
| πολλά | (επίθ.) πολλά, (επίρρ.) πολύ | ||
| ταρέζ’ | ράφι | étagère | |
| χ̌ίλ’ | χίλιοι/ες/ια | ||
| χολήν | θυμό |
| Κείμενο | Επεξήγηση | Ετυμ. Ρίζα | Προέλ. |
|---|---|---|---|
| ακρεντικά | άκρα, πλευρά | ||
| ανοί͜εις | ανοίγεις | ||
| ας σ’ | (ας σου) από του, από τότε που/αφότου, (ας σο) από το/τα | ||
| ας σην | απ’ την | ασό σην (από την) | |
| ’γεννέθεν | (εγεννέθεν) γεννήθηκε | ||
| δέβα | (προστ.) πήγαινε | ||
| δος | δώσε | ||
| εγέννεσεν | γέννησε | ||
| εκαβάλκεψεν | ίππευσε, καβάλησε | ||
| εκατήβεν | κατέβηκε | ||
| εμυρίστεν | μύρισε, οσφράνθηκε | ||
| ενέστεσεν | ανέθρεψε | ||
| έρθαν | ήρθαν | ||
| έρπαξαν | άρπαξαν | ||
| έτον | ήταν | ||
| εφάνθεν | φάνηκε, εμφανίστηκε | ||
| θημίζ’νε | ψάλλουν, κάνουν γνωστό, διαδίδουν | θημίζω<φημίζω<φάσκω | |
| ’κ’ | δεν | οὐκί<οὐχί | |
| λεφτοκάρυ͜α | λεπτοκάρυα, φουντουκιές, φουντούκια | λεπτο- + κάρυον | |
| μυρίστ’ | (προστ.) μύρισε | ||
| όλεν | όλη/ο, ολόκληρη/ο | ||
| ούβας | αγριοκύδωνα ή μούσμουλα ή λωτοί (αποξηραμένοι, Trabzon hurması) | ὄον και οὖον=ο καρπός τής όας, τής σουρβιάς (αγριοκυδωνιά) | |
| ούμπαν | όπου κι αν | ||
| οψέ | χθες | ||
| Παναΐα | Παναγιά | ||
| πολλά | (επίθ.) πολλά, (επίρρ.) πολύ | ||
| ταρέζ’ | ράφι | étagère | |
| χ̌ίλ’ | χίλιοι/ες/ια | ||
| χολήν | θυμό |
