Απ’ ατώρα κι αλλομίαν

Προβολή Τραγουδιού

Καλλιτέχνες: Γιώργος Αμαραντίδης, Πόλιος Παπαγιαννίδης

expand_content

-Τρυγόνα μ’, που έν’ το τσ̌αλίμ’ σ’,
τα πρωτιζ’νά τα κάλλι͜α σ’;
Εσώρεψεν¹ ο πρόσωπο σ’,
’χάθεν η εμορφάδα σ’

Απ’ ατώρα κι αλλομίαν
ας φιλούμε απ’ αλλομίαν
Τον μήναν τέσσερα φοράς,
την εβδομάδα μίαν

-Εκλάδωσα, επαίδωσα
κι εσέν εποίκα κύρη
Άτσ̌απσα ’κ’ εγνωρί͜εις ατο
τ’ εμόν το μεκατίρι;

Απ’ ατώρα κι αλλομίαν
ας φιλούμε απ’ αλλομίαν
Τον μήναν τέσσερα φοράς,
την εβδομάδα μίαν

Ανάθεμα θα βλαστημώ,
φραντάλα μ’, ντ’ εγεννέθα
Εγώ τη σκοτωμάτ’ έμ’νε
Ντό να ’φτάγω; Ευρέθα!

Απ’ ατώρα κι αλλομίαν
ας φιλούμε απ’ αλλομίαν
Τον μήναν τέσσερα φοράς,
την εβδομάδα μίαν

Τρυγόνα μ’, ντ’ ετυρά̤νντσα σε
γιάμ’ θα κρατείς χολή;
Ήνταν εποίκα, νε πουλί μ’,
σύρον απάν’ τσ̌ιζίν

Απ’ ατώρα κι αλλομίαν
ας φιλούμε απ’ αλλομίαν
Τον μήναν τέσσερα φοράς,
την εβδομάδα μίαν

Γλωσσάρι

Κείμενο	Επεξήγηση	Ετυμ. Ρίζα
αλλομίαν	άλλη μια φορά
απάν’	πάνω
άτσ̌απσα	άραγε, αναρωτιέμαι	acaba/ʿacebā
ατώρα	τώρα
γιάμ’	μήπως, ή μη	ya/yā + μη
εγεννέθα	γεννήθηκα
εγνωρί͜εις	γνωρίζεις
εκλάδωσα	έβγαλα κλαδιά, μτφ. έκανα παιδιά
έμ’νε	ήμουν
εμόν	δικός/ή/ό μου	ἐμοῦ
εμορφάδα	ομορφιά
έν’	είναι
επαίδωσα	έκανα παιδιά
εποίκα	έκανα, έφτιαξα	ποιέω-ῶ
εσώρεψεν	μάζεψε, συγκέντρωσε
ευρέθα	βρέθηκα
ήνταν	οτιδήποτε, ό,τι
’κ’	δεν	οὐκί<οὐχί
κάλλι͜α	κάλλη
μεκατίρι	αξία (ηθική), ποσότητα, ικανότητα	(ενικ.) miḳdār/ (πληθ.) meḳādīr/mawaqīdīr
μίαν	μια φορά
πρωτιζ’νά	πρώτα, αρχαία, παλαιά
σύρον	(προστ.) σύρε, τράβα, ρίξε
σύρον απάν’ τσ̌ιζίν	τράβα μια γραμμή, διέγραψέ το
τη σκοτωμάτ’	του σκοτωμού, του θανατά
τρυγόνα	το πουλί τρυγόνι, χαϊδευτική προσφώνηση γυναίκας
τσ̌αλίμ’	επιδέξια κίνηση (σε χορό κ.ά.), σκέρτσο, κάμωμα	çalım
τσ̌ιζίν	γραμμή, αράδα	çizgi
φοράς	φορές
φραντάλα	γυναίκα πρόσχαρη, πληθωρική γυναίκα
’φτάγω	(ευτάγω) κάνω, φτιάχνω	εὐθειάζω
’χάθεν	(εχάθεν) χάθηκε
χολή	θυμός

Σημειώσεις

¹ Πιθ. «εσόλεψεν» = χλώμιασε, έγινε ωχρό (τουρκ. solmak) αντί του «εσώρεψεν» (μεταβ. μάζεψε κτ, συγκέντρωσε) ενώ υπάρχει και ο τύπος της παθητικής φωνής «εσωρεύτεν» (μαζεύτηκε, στοιβάχτηκε).
Αντιπρβλ. Ιστορικόν Λεξικόν της Ποντικής διαλέκτου στο λήμμα σολεύω, «Έλα, υιέ μου, κλώστ’ οπίσ’, ’ς σον Άδ’ δουλείαν ’κ’ έχ̌εις, εσόλεψεν ο πρόσωπος σ’ κ’ ελλάεν εμορφά̤δα σ’»