Ερχίνεσεν, πουλί μ’, να βρέχ’

Προβολή Τραγουδιού

Τραγούδια του Πόντου | ΣΟΛ Κέντρο Έρευνας Παραδοσιακής Μουσικής

Καλλιτέχνες: Αχιλλέας Βασιλειάδης, Κώστας Σιαμίδης, Ρούλης Παπαδόπουλος

Ερχίνεσεν, πουλί μ’, να βρέχ̌’
και να ξεροχ̌ι͜ονίζει
Ατουπέσ’ σ’ εγκαλιόπο σου
νασάν που ρωθωνίζει

Έρθεν, πουλί μ’, ο χ̌ειμωγκόντς,
έρθαν τα κρύα μήνας
Νασάν που κείνταν δύ’ νομάτ’,
ν’ αηλί που κείται είνας

Τη νύχταν όντες τραγωδώ,
όλα ’γνεφούν και σ’κούνταν
Αζώσταγα κι ασ̌κέπαγα
σα πόρτας αφουκρούνταν

Ανάθεμα τη μάνα σ’,
[και -ν-] εσέναν ποδεδίζω
Εφέκα το κετσ̌ίνεμαν
και για τ’ εσέν νουνίζω

Γλωσσάρι

Κείμενο	Επεξήγηση	Ετυμ. Ρίζα
αζώσταγα	μη ζωσμένα, αυτά που δεν έχουν φορέσει ζώνη ή δεν μεταφέρουν αντικείμενα κρεμασμένα πάνω τους	ἀ- στερητικό + ζώννυμι
αηλί	αλίμονο	ἀ- + μεσαιωνική ελληνική ἠλί < εβραϊκά אל (θεός)
ασ̌κέπαγα	ασκέπαστα, μη επαρκώς ντυμένα
ατουπέσ’	εκεί μέσα	ατού+απέσ'
αφουκρούνταν	αφουγκράζονται
βρέχ̌’	βρέχει
’γνεφούν	ξυπνούν
δύ’	δύο
εγκαλιόπο	αγκαλίτσα
είνας	ένας/μία
έρθαν	ήρθαν
έρθεν	ήρθε
ερχίνεσεν	άρχισε
εφέκα	άφησα
κείνταν	κείτονται, ξαπλώνουν
κείται	κείτεται, ξαπλώνει
κετσ̌ίνεμαν	βιοπορισμός, το να βγάζεις τα προς το ζην	geçinme
ν’ αηλί	αλίμονο	μεσαιων. ελλ. ἀλί<ἀ- + ἠλί (εβραϊκά אל)= θεός
νασάν	χαρά σε
νομάτ’	άνθρωποι, άτομα	ὀνόματοι
νουνίζω	σκέφτομαι
όντες	όταν
ποδεδίζω	(ενεργ. και μέση) χαίρομαι, απολαμβάνω, προσκυνώ	από+δέδιν (<δείδω=φοβάμαι, ανησυχώ)
πόρτας	(ονομ.πληθ.) πόρτες	porta
ρωθωνίζει	ροχαλίζει
σ’κούνταν	σηκώνονται
τραγωδώ	τραγουδάω
χ̌ειμωγκόντς	χειμώνας