Προβολή Τραγουδιού
Ενότητα 9η |

Στιχουργοί: Παραδοσιακό
Συνθέτες: Παραδοσιακό
Καλλιτέχνες: Κώστας Σιαμίδης, Στάθης Χριστοφορίδης
Ανάθεμα τη μάνα σ’ εσέναν ποδεδίζω Το κετσ̌ίνεμα μ’ -ν- εφέκα αρ’ για τ’ εσέν νουνίζω Τση κεμεντζ̌ές ο γάιδαρον τρία κόρδας φορτούται Έρθεν απάν’ σα γόνατα και ’κ’ επορεί να σ’κούται Το κεμεντζ̌όπο μ’ κελαηδεί εγώ χ̌ι͜ολιδονίζω Εφέκα το κετσ̌ίνεμα μ’ και για τ’ εσέν νουνίζω Η κεμεντζ̌έ μ’ κοκκύμελον, το τοξάρι μ’ ελαίαν Σα κόκκινα τα μάγουλα σ’ έχω σταυροδοντέαν Απέσ’ σο κεμεντζ̌όπο μου, τρυγόνα μ’, να εχώρ’νες Τα φυλαχτά τα λώματα σ’ καθημερ’νά να εφόρ’νες [Έι] Αν άν’ να πάω καίγουμαι κάτ’ αν πάω, πιάνω Ατού σ’ άσπρον το καρδόπο σ’ να κείμαι κι αποθάνω Χ̌αίρουμαι, πώς ’κι χ̌αίρουμαι; Λέγω, «νασάν εμένα»! Άντρας θα πάει σην ξενιτει͜άν εσέν θ’ αφήν’ εμένα Ο ουρανόν κι η θάλασσα, η γης κι όλια τα πάντα Έλα, πουλί μ’, ας χ̌αίρουμες, πασ̌κείμ’ θα ζούμε πάντα;
Κείμενο | Επεξήγηση | Ετυμ. Ρίζα | Προέλευση |
---|---|---|---|
άν’ | άνω, πάνω, άνωθεν | ||
απάν’ | πάνω | ||
απέσ’ | μέσα | ||
αποθάνω | πεθαίνω | ||
ατού | εκεί (σε τόπο ή σημείο που βρίσκεται σε κάποιο απόσταση) | ||
αφήν’ | αφήνει | ||
ελαίαν | ελιά | ||
επορεί | μπορεί | ||
έρθεν | ήρθε | ||
εφέκα | άφησα | ||
εφόρ’νες | φορούσες | ||
εχώρ’νες | χωρούσες | ||
’κ’ | δεν | οὐκί<οὐχί | |
καίγουμαι | καίομαι | ||
καρδόπο | καρδούλα | ||
κείμαι | κείτομαι, ξαπλώνω | ||
κεμεντζ̌έ | λύρα | kemençe/kemānçe | |
κεμεντζ̌ές | λύρας | kemençe/kemānçe | |
κεμεντζ̌όπο | (υποκορ.) λύρα | kemençe/kemānçe | |
κετσ̌ίνεμα | βιοπορισμός | geçinme | |
’κι | δεν | οὐκί<οὐχί | |
κοκκύμελον | το δέντρο δαμασκηνιά, δαμάσκηνο | ||
κόρδας | χορδές | ||
λώματα | ρούχα | λῶμα/λωμάτιον | |
νασάν | χαρά σε | ||
νουνίζω | σκέφτομαι | ||
όλια | όλα | ||
πασ̌κείμ’ | μήπως, μήπως (και) | πᾶς καί ἔνι | |
ποδεδίζω | (ενεργ. και μέση) χαίρομαι, απολαμβάνω, προσκυνώ | από+δέδιν (<δείδω=φοβάμαι, ανησυχώ) | |
σ’κούται | σηκώνεται | ||
τρυγόνα | το πουλί τρυγόνι, χαϊδευτική προσφώνηση γυναίκας | ||
τση | της | ||
φορτούται | φορτώνεται | ||
χ̌αίρουμαι | χαίρομαι | ||
χ̌αίρουμες | χαιρόμαστε | ||
χ̌ι͜ολιδονίζω | κελαηδώ, τραγουδώ σαν χελιδόνι |