Προβολή Τραγουδιού
Ενότητα 4η |
![Τελευταία μαρτυρία](https://backend.pontianlyrics.gr/images/albumImageThumbnails/Album_190_93.webp)
Στιχουργοί: Παραδοσιακό
Συνθέτες: Παραδοσιακό
Καλλιτέχνες: Αχιλλέας Βασιλειάδης, Στάθης Χριστοφορίδης
Αχιλλέας Βασιλειάδης: Για πέει μας θείο Στάθη. Σέραν ας σίναν έμαθες; Στάθης Χριστοφορίδης: Σέραν έμαθα ας σον κύρη μ’ Α.Β.: Με τίναν εχόρευεν ο κύρη σ’; Σ.Χ.: Ο κύρη μ’ ας σην πατρίδαν έρθεν…Δύσκολα εύρηκεν άνθρωπον να χορεύ’. Α.Β.: Αδά εχόρευε με κανένα; Σ.Χ.: Εχόρευεν με τον Θανάσογλη τον Λευτέρ’ λέγουμ’ ατον. Καπικεέτες έτον. Αλτιπαρμάκ’ς έλεγαμ’ ατον. Όλ’, Θεός σ’χωρέσ’, εκοιμέθαν. Α.Β.: Εσύ όταν έμαθες μετά με τίναν εχόρευες; Σ.Χ.: Με ήντιναν να έτονε! Α.Β.: Εχόρευαν όλ’ μετ’ εσέν; Σ.Χ.: Εχόρευαν Α.Β.: Επόρ’ναν κι εχόρευαν; Σ.Χ.: Επόρ’ναν… Α.Β.: Ο ξάδελφος σ’ ο Στόφορον εχόρευεν; Σ.Χ.: Αούτος ο Στοφόρον, ο μουστακλής; Εχόρευαμε λέει! Εμείς εχόρευαμε κι εσ’κούνεν τον δεξι͜όν, εγώ το αριστερόν το ποδάρ’ κι έρχουν και κρού’ν σον αέρα Αθηνά Χριστοφορίδου: Με τον Μήτον εχόρευεν Σ.Χ.: Τον Μήτον, τ’ αδελφό μ’ λέει. Τέλος πάντων. Α.Β.: Για πέει μας έναν ιστορίαν αέτσ’ με τον χορόν Σ.Χ.: Χορόν Σέρα εχόρεψα και σην Τουρκία Α.Β.: Όταν επήατε; Σ.Χ.: Ναι Α.Β.: Ποίον χρονίαν επήατε; Σ.Χ.: Το ’78 Α.Β.: Με τον Σανίδη τον Κώστην ατότεν…; Σ.Χ.: Α, πότε; Όχι, ατώρα ατώρα τελευταία. Όχι το ’80 και έτον Α.Β.: 80 και: Σ.Χ.: Ναι! Χόρεψα απέσ’ σην Τραπεζούντα Σέρα Α.Β.: Σο Μεϊτάν; Σ.Χ.: Σο Μεϊτάν. Α.Β.: Μοναχός; Σ.Χ.: Έφαγα χειροκρότημα. Όχι, με παρέα. Κατ’ Δραμέτ’κα παιδία, ναι. Έρθεν έναν παλληκάρ’ αέτσ’ άμον τον Κώστη. Τούρκος! Αλλά, ποντιακά λέει με: «Θείο, λες τον λυριτσ̌ήν και δί’ με την λύραν ατ’ και παίζω σας έναν Σέραν;». Εγώ ντο να εξέρω ότι ατό το παιδίν έχ̌’ και οργανωμένα έρθεν. Είχ̌εν τα παλληκάρι͜α έτοιμα ντο θα χορεύ’νε Σέρα. Είπα τον Άλκη, τον αδελφό του Σανίδη…λέ’ ατον «Άλκη, δος αούτ’ το παιδίν ας παίζ’ λύρα». Λέει ατός πα «εγώ ’κ’ επορώ σο μικρόφωνον να έχω τη λύρα. Θα παίζ’ ατο σ̌κέτον». Επέρεν εκούρεψεν ατο, εποίκεν ατο καινούρ’ κούρεμαν. Πιο περισσότερο λαλίαν εξέγκεν από το που είχ̌εν ατό σο μηχάνημα. Κι έπαιξεν ατο όρθιος. Χωρίς ν’ ακουμπά το πουδέν σον αέραν το χ̌έρ’ν ατ’. Εκράτ’νεν ατό αέτσ’ γερα̍! Κι έπαιξεν κι εποίκεν το τσ̌αλίμ’ του Στυλιανού τ’ εμέτερον ας σ’ Αλωνάκια, προπολεμικώς που έπαιζεν ατός ο άνθρωπον. Θεός σ’χωρέσ’ τον επέθανε. Τ’ εκεινού το τσ̌αλίμ’ έπαιξε. Κι επεκεί με το τοξάρ’ν ατ’ εποίκεν νόημα έρθαν τα παιδία. Έρθαν τα παιδία, ’σέβαν σο χορόν εμείς τερούμε. Εντώκαν κα’ τη Σέραν. Άλλο Σέρα ’κ’ εχόρεψα σην Τουρκία, εγώ. Άλλο ’κ’ εχόρεψα. Σέρα! Α.Β.: Ασ’ όλεν καλά τη Σέραν εχόρευες πάντως! Σ.Χ.: Ναι. Εγώ ζατ’ έμ’νε, έμ’νε κι ολίγον πα τρελός. ’Δώκε με τρανόν εντύπωσην το παιδίν, εδώκα ’τον ελληνικά λεφτά, δύο χιλιάρικα. Εδώκα ’τον διακόσι͜α λίρας. Α.Β.: Ένα μισθό! Σ.Χ.: Ολόκληρα. Ένα μισθό! Α.Β.: Ένα μισθό εδέκες! Σ.Χ.: Εείνος τα ’χασε. Ναι! Μέχρι ο κουνιάδο μ’ πα είπεν «Αυτός τέτοιος έν’, τρελός έν’» λέει. Όλαν ντο τρελός; Εσύ πας αγορά͜εις γούνας. Πώς λεν’ ατα, πόστι͜α... τουρκικά. Δερμάτινα. Κι έρχ̌ετ’ αδά, πετάτ’ ατά! Εγώ αΐκα ’κι αγοράζω. Εγώ κει που θα δί’ ατο, δί’ ατο να θυμάται με το παιδί. Α.Β.: Ο παιδάς ακόμα εθυμάται σε Σ.Χ.: Οπωσδήποτε! Α.Β.: Έναν μισθόν επέρεν εκείνος! Σ.Χ.: Έναν μισθόν, ναι!
Κείμενο | Επεξήγηση | Ετυμ. Ρίζα | Προέλευση |
---|---|---|---|
αγορά͜εις | αγοράζεις | ||
αδά | εδώ | ||
αέτσ’ | έτσι | ||
αΐκα | τέτοια/ες | ||
άμον | σαν, όπως, καθώς | ἅμα | |
αούτ’ | αυτός/ή/ό/ά | ||
αούτος | αυτός | ||
απέσ’ | μέσα | ||
ας σ’ | (ας σου) από του, από τότε που/αφότου, (ας σο) από το/τα | ||
ασ’ | από | ||
ατά | αυτά | ||
ατα | αυτά | ||
ατός | αυτός | ||
ατώρα | τώρα | ||
δί’ | δίνει | ||
δος | δώσε | ||
’δώκε | έδωσε | ||
εδέκες | έδωσες | ||
εδώκα | έδωσα | ||
εκοιμέθαν | κοιμήθηκαν | ||
εκούρεψεν | έστησε | kurmak | |
εκράτ’νεν | κρατούσε | ||
έλεγαμ’ | λέγαμε | ||
εμέτερον | δικός/ή/ό μου | ἡμέτερος | |
έμ’νε | ήμουν | ||
έν’ | είναι | ||
εντώκαν | χτύπησαν | ||
εξέγκεν | έβγαλε | ||
επεκεί | από εκεί, από τότε, ύστερα, κατόπιν | ||
επέρεν | πήρε | ||
επήατε | πήγατε | ||
εποίκεν | έκανε, έφτιαξε | ποιέω-ῶ | |
επόρ’ναν | μπορούσαν | ||
επορώ | μπορώ | ||
έρθαν | ήρθαν | ||
έρθεν | ήρθε | ||
έρχουν | έρχονται | ||
εσ’κούνεν | σήκωνε | ||
έτον | ήταν | ||
έτονε | ήταν | ||
εύρηκεν | βρήκε | ||
έχ̌’ | έχει | ||
εχόρευεν | χόρευε | ||
ζατ’ | εξάλλου | zaten/ẕāten | |
ήντιναν | όποιον/α/ο | ||
’κ’ | δεν | οὐκί<οὐχί | |
κα’ | κάτω | ||
καινούρ’ | καινούριο/α | ||
κατ’ | γιατί/γιατί δεν | ||
’κι | δεν | οὐκί<οὐχί | |
κούρεμαν | στήσιμο, τακτοποίηση, οργάνωση | kurmak | |
κρού’ν | χτυπούν | κρούω | |
λαλίαν | λαλιά, φωνή | ||
λέγουμ’ | λέμε | ||
λίρας | λίρες | ||
μετ’ | μαζί με (με αιτιατική), με (τρόπος) | ||
μετά | (με αιτιατική) συνοδεία, μαζί με | ||
όλ’ | όλοι/α | ||
όλεν | όλη/ο, ολόκληρη/ο | ||
ολίγον | λίγο | ||
πα | πάλι, επίσης, ακόμα | ||
παιδάς | παιδί, νέος άντρας | ||
παιδία | παιδιά | ||
πέει | (προστ.) πες | ||
ποδάρ’ | πόδι | ||
πόστι͜α | δέρματα | post/pūst | |
πουδέν | πουθενά | ||
’σέβαν | (εσέβαν) μπήκαν | ||
σίναν | (σε τίναν) σε ποιον/α; | ||
τερούμε | κοιτάμε | ||
τίναν | ποιον/α | ||
’τον | αυτόν | ||
τσ̌αλίμ’ | επιδέξια κίνηση (σε χορό κ.ά.), σκέρτσο, κάμωμα | çalım | |
χ̌έρ’ν | χέρι | ||
χορεύ’ | χορεύω/ει | ||
χορεύ’νε | χορεύουν | ||
χρονίαν | χρονιά |