
| Στιχουργοί | |
| Συνθέτες |
Όλια τα κάστρα -ν- είδα κι όλια γύρισα Κι άμον του Ήλ’ το κάστρον, κάστρον ’κ’ έτονε Σεράντα πόρτας είχ̌εν κι όλια σίδερα Κι εξήντα παραθύρι͜α, όλια χάλκενα Και του γιαλού η πόρτα έτον μάλαμαν Τούρκος το τριγυρίζει, χρόνους δώδεκα Μήδ’ επορεί να παίρει, μήδ’ αφήνει͜ ατο Κι ένας μικρός τουρκίτσος, ρωμιογύριστος, ρόκαν και ροκοτσούπιν βάλ’ σα μὲσα του, αδράχτιν και σποντύλι παίρ’ σα χ̌έρι͜α του Μαξιλαρίτσαν βάλει κι εμπροζώσ̌κεται κι εγέντονε γυναίκα, βαριασμένισσα Το κάστρον τριγυρίζει και μοιρολογά: -Άνοιξον, πόρταν, άνοιξον, καστρόπορτα! Άνοιξον ας εμπαίνω, Τούρκοι διώχ’νε με!
| Κείμενο | Επεξήγηση | Ετυμ. Ρίζα | Προέλευση |
|---|---|---|---|
| άμον | σαν, όπως, καθώς | ἅμα | |
| άνοιξον | (προστ.) άνοιξε | ||
| βαριασμένισσα | έγκυος | ||
| διώχ’νε | διώχνουν | ||
| εγέντονε | έγινε | ||
| εμπαίνω | μπαίνω | ||
| επορεί | μπορεί | ||
| έτον | ήταν | ||
| έτονε | ήταν | ||
| ήλ’ | ήλιου | ||
| ’κ’ | δεν | οὐκί<οὐχί | |
| μάλαμαν | ο χρυσός | ||
| μὲσα | (τα) η μέση | ||
| όλια | όλα | ||
| παίρ’ | παίρνω/ει | ||
| πόρτας | (ονομ.πληθ.) πόρτες | porta | |
| ρόκαν | εργαλείο για το γνέσιμο τού μαλλιού, ραβδί με ειδικά διαμορφωμένη άκρη ώστε να στερεώνεται το μαλλί ή το βαμβάκι που προορίζεται για γνέσιμο | ||
| ροκοτσούπιν | το ξύλο της ρόκας | ||
| ρωμιογύριστος | χριστιανός που έγινε μουσουλμάνος | ||
| σεράντα | σαράντα | ||
| χάλκενα | χάλκινα |
| Κείμενο | Επεξήγηση | Ετυμ. Ρίζα | Προέλ. |
|---|---|---|---|
| άμον | σαν, όπως, καθώς | ἅμα | |
| άνοιξον | (προστ.) άνοιξε | ||
| βαριασμένισσα | έγκυος | ||
| διώχ’νε | διώχνουν | ||
| εγέντονε | έγινε | ||
| εμπαίνω | μπαίνω | ||
| επορεί | μπορεί | ||
| έτον | ήταν | ||
| έτονε | ήταν | ||
| ήλ’ | ήλιου | ||
| ’κ’ | δεν | οὐκί<οὐχί | |
| μάλαμαν | ο χρυσός | ||
| μὲσα | (τα) η μέση | ||
| όλια | όλα | ||
| παίρ’ | παίρνω/ει | ||
| πόρτας | (ονομ.πληθ.) πόρτες | porta | |
| ρόκαν | εργαλείο για το γνέσιμο τού μαλλιού, ραβδί με ειδικά διαμορφωμένη άκρη ώστε να στερεώνεται το μαλλί ή το βαμβάκι που προορίζεται για γνέσιμο | ||
| ροκοτσούπιν | το ξύλο της ρόκας | ||
| ρωμιογύριστος | χριστιανός που έγινε μουσουλμάνος | ||
| σεράντα | σαράντα | ||
| χάλκενα | χάλκινα |

