
| Στιχουργοί | |
| Συνθέτες |
Τέσσερα τη Τρυγομηνά σο Μιναρέ¹ εγεννέθεν τη Σίμονος το πρωτικάρ’ και τη Κουιρούκ’ τ’ εγγόνι, τη Κερασάς το πρώτο αγόρ’, ο φίλος ι-μ’ ο Αντώνης Τέσσερα αδελφόπα είστουν, Αντώνης κι η Παρθένα, η Μαρία κι ο Γιωρίκας, πάντα να είστουν ένα Να ζείτε και να χ̌αίρουστουν, πάντα αδελφωμένα Ση ζωήν μη χωρίουστουν, πάντα να είστουν ένα Εχπάστες, φίλε μ’, κι έφυες σα έρημα τα ξένα Άντζ̌ακ εσύ εγόμωσες και τα είκοσι ένα Παρέα ευτάμε -ν- έμορφον πάντα εμείς μετ’ εσένα Εσύ είσαι ο αρχηγόν αδά σα μαύρα ξένα Το χατιρόπο σ’ έν’ τρανόν, ο Πόντος σην καρδίαν Όντες ακούς την κεμεντζ̌έν φτουλακίζ’ η καρδία σ’ Σα χ̌έρι͜α σ’ παίρτς το τοξάρι σ’ και γελούν και τ’ ωτία σ’ Καρδίαν μάλαμαν, τρανόν, πάντα να έ͜εις την υεία σ’ Μάτσ̌καλης και καλόν παιδίν, και ’κι χαλάντς χατίριν Χιλιόμετρα ξάι ’κι σαεύ’ς όντες θα κρούει σ’ αχούλι σ’ Ραχ̌ι͜ά κι ορμάνι͜α απιδι͜αβαίντς για ν’ ακούς το Μακούλη γουρεύ’ς την παρέαν αμὰν και πάμε ούλ’ εντάμαν Σ’ έναν το χ̌έρι σ’ το φορκάλ’, σ’ άλλο το σιλευτέρ’ Ευτάς ατ’ όλι͜α παστρικά και όλι͜α παρλαεύ’νε Ατά όλι͜α τα έμορφα σο ταπιέτ’ σ’ ιεύ’νε Τα φτειρόπα¹, τα έμορφα, φίλε, σ’ εσέν ιεύ’νε Φίλε Αντώνη, δίγω σε -ν- τ’ ευχ̌ία ας σην καρδία μ’ Εσ̌ι͜άδας να δί’ σ’ ο Θεόν, πάντα να έ͜εις την υείαν
| Κείμενο | Επεξήγηση | Ετυμ. Ρίζα | Προέλευση |
|---|---|---|---|
| αδά | εδώ | ||
| αδελφόπα | αδελφάκια | ||
| αμὰν | αμέσως, ευθύς, μονομιάς | hemen/hemān | |
| άντζ̌ακ | μόλις που, μετά βίας, τότε μόνο | ancak | |
| απιδι͜αβαίντς | φεύγεις, αφήνεις πίσω, προσπερνάς, ξεπερνάς | από + διαβαίνω | |
| ας σην | απ’ την | ασό σην (από την) | |
| ατά | αυτά | ||
| αχούλι | μυαλό | akıl/ʿaḳl | |
| γουρεύ’ς | στήνεις, τακτοποιείς, οργανώνεις | kurmak | |
| δί’ | δίνει | ||
| δίγω | δίνω | ||
| έ͜εις | έχεις | ||
| εγεννέθεν | γεννήθηκε | ||
| εγόμωσες | γέμισες | ||
| είστουν | είστε | ||
| έμορφα | όμορφα | ||
| έμορφον | όμορφο | ||
| έν’ | είναι | ||
| εντάμαν | μαζί | ||
| εσ̌ι͜άδας | (πληθ., τα) υπάρχοντα, περιουσία, αγαθά, πραμάτεια | eşya/eşyāʾ | |
| ευτάμε | κάνουμε, φτιάχνουμε | εὐθειάζω | |
| ευτάς | κάνεις, φτιάχνεις | εὐθειάζω | |
| ευχ̌ία | ευχές | ||
| έφυες | έφυγες | ||
| εχπάστες | αναχώρησες, κίνησες για | ||
| ιεύ’νε | ταιριάζουν | uymak | |
| κεμεντζ̌έν | λύρα | kemençe/kemānçe | |
| ’κι | δεν | οὐκί<οὐχί | |
| κρούει | χτυπάει | κρούω | |
| μάλαμαν | ο χρυσός | ||
| μετ’ | μαζί με (με αιτιατική), με (τρόπος) | ||
| ξάι | καθόλου | ||
| όντες | όταν | ||
| ορμάνι͜α | δάση | orman | |
| ούλ’ | όλοι | ||
| παίρτς | παίρνεις | ||
| παρλαεύ’νε | λάμπουν, λαμποκοπούν | parlamak | |
| πρωτικάρ’ | πρωτότοκο παιδί | ||
| ραχ̌ι͜ά | ράχες, βουνά | ||
| σαεύ’ς | υπολογίζεις, εκτιμάς, λογαριάζεις | saymak | |
| ταπιέτ’ | συνήθεια, χαρακτηριστικό, ο χαρακτήρας ενός ανθρώπου | tabiat/ṭabīʿat | |
| Τρυγομηνά | Οκτώβριο | ||
| υεία | υγεία | ||
| υείαν | υγεία | ||
| φορκάλ’ | σκούπα | φιλόκαλον | |
| φτειρόπα | ψειρούλες | ||
| φτουλακίζ’ | σπαρταρά, πάλλεται γρήγορα | ||
| χ̌αίρουστουν | χαίρεστε | ||
| χαλάντς | χαλάς, καταστρέφεις | ||
| χατίριν | χάρη, σεβασμός, υπόληψη | hatır/ḫāṭir | |
| χατιρόπο | (υποκορ.) χάρη, σεβασμό, υπόληψη | hatır/ḫāṭir | |
| ωτία | αυτιά |
| Κείμενο | Επεξήγηση | Ετυμ. Ρίζα | Προέλ. |
|---|---|---|---|
| αδά | εδώ | ||
| αδελφόπα | αδελφάκια | ||
| αμὰν | αμέσως, ευθύς, μονομιάς | hemen/hemān | |
| άντζ̌ακ | μόλις που, μετά βίας, τότε μόνο | ancak | |
| απιδι͜αβαίντς | φεύγεις, αφήνεις πίσω, προσπερνάς, ξεπερνάς | από + διαβαίνω | |
| ας σην | απ’ την | ασό σην (από την) | |
| ατά | αυτά | ||
| αχούλι | μυαλό | akıl/ʿaḳl | |
| γουρεύ’ς | στήνεις, τακτοποιείς, οργανώνεις | kurmak | |
| δί’ | δίνει | ||
| δίγω | δίνω | ||
| έ͜εις | έχεις | ||
| εγεννέθεν | γεννήθηκε | ||
| εγόμωσες | γέμισες | ||
| είστουν | είστε | ||
| έμορφα | όμορφα | ||
| έμορφον | όμορφο | ||
| έν’ | είναι | ||
| εντάμαν | μαζί | ||
| εσ̌ι͜άδας | (πληθ., τα) υπάρχοντα, περιουσία, αγαθά, πραμάτεια | eşya/eşyāʾ | |
| ευτάμε | κάνουμε, φτιάχνουμε | εὐθειάζω | |
| ευτάς | κάνεις, φτιάχνεις | εὐθειάζω | |
| ευχ̌ία | ευχές | ||
| έφυες | έφυγες | ||
| εχπάστες | αναχώρησες, κίνησες για | ||
| ιεύ’νε | ταιριάζουν | uymak | |
| κεμεντζ̌έν | λύρα | kemençe/kemānçe | |
| ’κι | δεν | οὐκί<οὐχί | |
| κρούει | χτυπάει | κρούω | |
| μάλαμαν | ο χρυσός | ||
| μετ’ | μαζί με (με αιτιατική), με (τρόπος) | ||
| ξάι | καθόλου | ||
| όντες | όταν | ||
| ορμάνι͜α | δάση | orman | |
| ούλ’ | όλοι | ||
| παίρτς | παίρνεις | ||
| παρλαεύ’νε | λάμπουν, λαμποκοπούν | parlamak | |
| πρωτικάρ’ | πρωτότοκο παιδί | ||
| ραχ̌ι͜ά | ράχες, βουνά | ||
| σαεύ’ς | υπολογίζεις, εκτιμάς, λογαριάζεις | saymak | |
| ταπιέτ’ | συνήθεια, χαρακτηριστικό, ο χαρακτήρας ενός ανθρώπου | tabiat/ṭabīʿat | |
| Τρυγομηνά | Οκτώβριο | ||
| υεία | υγεία | ||
| υείαν | υγεία | ||
| φορκάλ’ | σκούπα | φιλόκαλον | |
| φτειρόπα | ψειρούλες | ||
| φτουλακίζ’ | σπαρταρά, πάλλεται γρήγορα | ||
| χ̌αίρουστουν | χαίρεστε | ||
| χαλάντς | χαλάς, καταστρέφεις | ||
| χατίριν | χάρη, σεβασμός, υπόληψη | hatır/ḫāṭir | |
| χατιρόπο | (υποκορ.) χάρη, σεβασμό, υπόληψη | hatır/ḫāṭir | |
| ωτία | αυτιά |

¹ Παλιά ονομασία του χωριού Σιταγροί Δράμας ² Εδώ μεταφορικά (ιδιαίτερο αστείο της παρέας) ως «λεφτάκια»
