| Στιχουργοί | |
| Συνθέτες |
Θαρρείς μωρόν παιδίν είσαι, εφτάρ’ η κεμεντζ̌έ σ’¹ Τον κόσμον επαλάλωσες αχ! με την κεμεντζ̌έ σ’ -ι Κι αρ’, ε! ρίζα μ’, ε! στερέα μ’! Θα στείλω και θα παίρω σε ας σην Δικαίαν Κρίσην Αχ! μετ’ εσέν θα κρίσκουμαι, αχ! με τους βασιλείς -ι Κι αρ’, ε! ρίζα μ’, ε! στερέα μ’! Τα άστρα εκαμπάντσαν, οξ̌ουκέσ’ καλόν καιρός Και έμορφα εσάρεψεν αρ’ ατό ο χορό σ’ -ι Ξαν! Ε! ρίζα μ’, ε! στερέα μ’! «Τσ̌ελίκ’»² θα απαντούνε μας, καλύτερον το βίο σ’ Και σε πλάκες³ θα απομέν’ τ’ όνεμα σ’ αιωνίως Ξαν! Ε! ρίζα μ’, Παναΐα μ’!
| Κείμενο | Επεξήγηση | Ετυμ. Ρίζα | Προέλευση |
|---|---|---|---|
| απαντούνε | συναντούν | ||
| απομέν’ | απομένει | ||
| αρ’ | εισάγει ή τονίζει πρόταση με ποικίλες σημασιολογικές αποχρώσεις: λοιπόν, άρα, έτσι, επομένως, δηλαδή, τέλος πάντων, τώρα, άντε, με χροιά παρότρυνσης ή επίγνωσης, όπως το τουρκ. ha | ἄρα | |
| ας σην | απ’ την | ασό σην (από την) | |
| βίο | το βιος, το σύνολο των ζωντανών που έχει στην ιδιοκτησία του κάποιος, η περιουσία κάποιου | ||
| Δικαίαν Κρίσην | η Δευτέρα Παρουσία (κατά την οποία, σύμφωνα με την ορθόδοξη χριστιανική πίστη, θα κριθούν όλοι από τον Δίκαιο Κριτή-Θεό) | ||
| εκαμπάντσαν | ανέτειλαν | ||
| έμορφα | όμορφα | ||
| επαλάλωσες | τρέλανες | ||
| εσάρεψεν | τύλιξε, περικύκλωσε, άρεσε | sarmak | |
| κεμεντζ̌έ | λύρα | kemençe/kemānçe | |
| κρίσκουμαι | κρίνομαι, δικάζομαι, τιμωρούμαι | ||
| μετ’ | μαζί με (με αιτιατική), με (τρόπος) | ||
| ξαν | πάλι, ξανά | ||
| όνεμα | όνομα | ||
| οξ̌ουκέσ’ | έξω εκεί πέρα | ||
| παίρω | παίρνω | ||
| Παναΐα | Παναγιά | ||
| στερέα | στήριγμα |
| Κείμενο | Επεξήγηση | Ετυμ. Ρίζα | Προέλ. |
|---|---|---|---|
| απαντούνε | συναντούν | ||
| απομέν’ | απομένει | ||
| αρ’ | εισάγει ή τονίζει πρόταση με ποικίλες σημασιολογικές αποχρώσεις: λοιπόν, άρα, έτσι, επομένως, δηλαδή, τέλος πάντων, τώρα, άντε, με χροιά παρότρυνσης ή επίγνωσης, όπως το τουρκ. ha | ἄρα | |
| ας σην | απ’ την | ασό σην (από την) | |
| βίο | το βιος, το σύνολο των ζωντανών που έχει στην ιδιοκτησία του κάποιος, η περιουσία κάποιου | ||
| Δικαίαν Κρίσην | η Δευτέρα Παρουσία (κατά την οποία, σύμφωνα με την ορθόδοξη χριστιανική πίστη, θα κριθούν όλοι από τον Δίκαιο Κριτή-Θεό) | ||
| εκαμπάντσαν | ανέτειλαν | ||
| έμορφα | όμορφα | ||
| επαλάλωσες | τρέλανες | ||
| εσάρεψεν | τύλιξε, περικύκλωσε, άρεσε | sarmak | |
| κεμεντζ̌έ | λύρα | kemençe/kemānçe | |
| κρίσκουμαι | κρίνομαι, δικάζομαι, τιμωρούμαι | ||
| μετ’ | μαζί με (με αιτιατική), με (τρόπος) | ||
| ξαν | πάλι, ξανά | ||
| όνεμα | όνομα | ||
| οξ̌ουκέσ’ | έξω εκεί πέρα | ||
| παίρω | παίρνω | ||
| Παναΐα | Παναγιά | ||
| στερέα | στήριγμα |
¹ Η υψίφωνα κουρδισμένη λύρα (ζιλ) η οποία είχε άνοιγμα σκάφης (σκαφίδ’) στη βάση της μήκους 7 εκατοστών. Εδώ παρομοιάζει τον υψίφωνο ήχο μιας ζιλ λύρας με αυτό ενός μωρού. ² Το παρατσούκλι του Νίκου Χαλυβόπουλου (çelik=ο χάλυβας, το ατσάλι) ³ Εννοεί τις κυκλικές πλάκες (δίσκους) από μίγμα γομαλάκας του φωνογράφου στις οποίες ηχογραφούσαν εκείνη την εποχή
