Τραγούδι του φουκαρά
| Στιχουργοί | |
| Συνθέτες |

| Στιχουργοί | |
| Συνθέτες |
Όνταν έμ’νε εγώ μικρός έμ’ και πολλά καρδι͜ακός ’Κ’ εφοούμ’νε ’ς σα θηρία, νι͜ά αρκούδι͜α, νι͜ά σ̌κυλία Αρ’ εξέρετε, παιδία, ντ’ εποίκα ’γώ την δουλείαν Αρ’ εχπάστα και -ν- επήγα σην καϊβι͜άν και του Πιστόφ’ Αρ’ εκαικά -ν- εκάτσα είπ’ ατονε φιλικά «Φέρ’ έναν οκάν ρακόπον και έναν οκάν κρασόπον» Έμπρι͜α μ’ έναν στόλ’ εθέκεν κι εμέν μαναχόν εφέκεν Αρ’ είπε με «φά’ και πία, έχομε πολλά ρακία» ’Κι ξέρω πόσον έπα και εσ’κώθα¹ και -ν- ευχέθα «Τάη,» είπα, «ο Θεός να χαρί͜ει σε και τον γιο σ’!» «Ντό λες» είπε με, «καημένε; Τραγωδείς, τσ̌ιλτουρεμένε; Αγλήγορα τα παράδας, θα ’φτάγω σε χ̌ίλ’ παρτσ̌άδας!¹» Εχάλασα σο τσ̌επόπο μ’ κι εύρα έναν καπεκόπον Έπλωσα ’τον την παράν με έναν τρανόν χαράν -Έπες κρασίν βαρελέας και μέλ’ τρία πουλουλέας και κεράσ̌ι͜α τρία τάγια κι εκατόν πενήντα τσ̌άγι͜α και δί’ς με έναν καπέκ’; Τέρ’ εσύ και τον κιοπέκ’!
| Κείμενο | Επεξήγηση | Ετυμ. Ρίζα | Προέλευση |
|---|---|---|---|
| αγλήγορα | γρήγορα | ||
| αρ’ | εισάγει ή τονίζει πρόταση με ποικίλες σημασιολογικές αποχρώσεις: λοιπόν, άρα, έτσι, επομένως, δηλαδή, τέλος πάντων, τώρα, άντε, με χροιά παρότρυνσης ή επίγνωσης, όπως το τουρκ. ha | ἄρα | |
| ατονε | αυτόν | ||
| βαρελέας | με τα βαρέλια, βαρελιές | ||
| δί’ς | δίνεις | ||
| δουλείαν | δουλειά | ||
| εθέκεν | έθεσε, τοποθέτησε, έβαλε | ||
| εκαικά | εκεί κοντά ακριβώς, εκεί κάτω | ||
| εκάτσα | κάθισα | ||
| έμ’ | ήμουν | ||
| έμ’νε | ήμουν | ||
| έμπρι͜α | μπροστά | ἐμπρός | |
| εξέρετε | ξέρετε, γνωρίζετε | ||
| έπα | ήπια | ||
| έπες | ήπιες | ||
| έπλωσα | άπλωσα, έτεινα | ||
| εποίκα | έκανα, έφτιαξα | ποιέω-ῶ | |
| εσ’κώθα | σηκώθηκα | ||
| εύρα | βρήκα, (ιδιωμ. προστ.) βρες | ||
| ευχέθα | ευχήθηκα | ||
| εφέκεν | άφησε | ||
| εφοούμ’νε | φοβόμουν | ||
| εχάλασα | χάλασα, έχωσα το χέρι | ||
| έχομε | έχουμε | ||
| εχπάστα | αναχώρησα, κίνησα για | ||
| ’κ’ | δεν | οὐκί<οὐχί | |
| καϊβι͜άν | καφέ, καφενείο | kahve | |
| καπέκ’ | καπίκι, νόμισμα της εποχής ισοδύναμο με 1/100 του ρουβλίου | kapik/копейка | |
| καπεκόπον | (υποκορ.) καπίκι, νόμισμα της εποχής ισοδύναμο με 1/100 του ρουβλίου | kapik/копейка + -όπον | |
| ’κι | δεν | οὐκί<οὐχί | |
| κιοπέκ’ | σκύλο, μτφ. αχρείο | köpek | |
| κρασόπον | κρασάκι | ||
| μαναχόν | (έναρθρο) μοναχός, μοναχό, (επίρρ) μόνο/μοναχά | ||
| μέλ’ | μέλι | ||
| νι͜ά | ούτε | ne | |
| οκάν | οθωμανική μονάδα μέτρησης μάζας (ισοδύναμη με 1,2829 κιλά) | okka | |
| όνταν | όταν | ||
| παιδία | παιδιά | ||
| παράδας | χρήματα, λεφτά | para/pāre | |
| παράν | λεφτά, το χρήμα | para/pāre | |
| παρτσ̌άδας | κομμάτια | parça/pārçe | |
| πία | (προστ.) πιες | ||
| πολλά | (επίθ.) πολλά, (επίρρ.) πολύ | ||
| πουλουλέας | πιθάρια | ||
| ρακία | (πληθ.) αλκοολούχο ποτό που παράγεται από τη ζύμωση φρούτων ή στεμφύλων φρούτων | rakı/ˁaraḳī | |
| ρακόπον | (υποκορ.) αλκοολούχο ποτό που παράγεται από τη ζύμωση φρούτων ή στεμφύλων φρούτων | rakı/ˁaraḳī + -όπον | |
| ’ς | (ας) από | ||
| στόλ’ | τραπέζι | стол | |
| τάγια | τροφές ζώων, μερίδες τροφής ζώων | τάσσω/τάττω | |
| τάη | θείο! | dayı | |
| τέρ’ | (προστ.) κοίταξε | ||
| ’τον | αυτόν | ||
| τραγωδείς | τραγουδάς | ||
| τσ̌επόπο | τσεπούλα | cep/ceyb | |
| τσ̌ιλτουρεμένε | τρελαμένε, τρελέ | çıldırmış | |
| φά’ | (προστ.) φάε | ||
| φέρ’ | φέρνω/ει | ||
| ’φτάγω | (ευτάγω) κάνω, φτιάχνω | εὐθειάζω | |
| χ̌ίλ’ | χίλιοι/ες/ια | ||
| χαρί͜ει | χαρίζει |
| Κείμενο | Επεξήγηση | Ετυμ. Ρίζα | Προέλ. |
|---|---|---|---|
| αγλήγορα | γρήγορα | ||
| αρ’ | εισάγει ή τονίζει πρόταση με ποικίλες σημασιολογικές αποχρώσεις: λοιπόν, άρα, έτσι, επομένως, δηλαδή, τέλος πάντων, τώρα, άντε, με χροιά παρότρυνσης ή επίγνωσης, όπως το τουρκ. ha | ἄρα | |
| ατονε | αυτόν | ||
| βαρελέας | με τα βαρέλια, βαρελιές | ||
| δί’ς | δίνεις | ||
| δουλείαν | δουλειά | ||
| εθέκεν | έθεσε, τοποθέτησε, έβαλε | ||
| εκαικά | εκεί κοντά ακριβώς, εκεί κάτω | ||
| εκάτσα | κάθισα | ||
| έμ’ | ήμουν | ||
| έμ’νε | ήμουν | ||
| έμπρι͜α | μπροστά | ἐμπρός | |
| εξέρετε | ξέρετε, γνωρίζετε | ||
| έπα | ήπια | ||
| έπες | ήπιες | ||
| έπλωσα | άπλωσα, έτεινα | ||
| εποίκα | έκανα, έφτιαξα | ποιέω-ῶ | |
| εσ’κώθα | σηκώθηκα | ||
| εύρα | βρήκα, (ιδιωμ. προστ.) βρες | ||
| ευχέθα | ευχήθηκα | ||
| εφέκεν | άφησε | ||
| εφοούμ’νε | φοβόμουν | ||
| εχάλασα | χάλασα, έχωσα το χέρι | ||
| έχομε | έχουμε | ||
| εχπάστα | αναχώρησα, κίνησα για | ||
| ’κ’ | δεν | οὐκί<οὐχί | |
| καϊβι͜άν | καφέ, καφενείο | kahve | |
| καπέκ’ | καπίκι, νόμισμα της εποχής ισοδύναμο με 1/100 του ρουβλίου | kapik/копейка | |
| καπεκόπον | (υποκορ.) καπίκι, νόμισμα της εποχής ισοδύναμο με 1/100 του ρουβλίου | kapik/копейка + -όπον | |
| ’κι | δεν | οὐκί<οὐχί | |
| κιοπέκ’ | σκύλο, μτφ. αχρείο | köpek | |
| κρασόπον | κρασάκι | ||
| μαναχόν | (έναρθρο) μοναχός, μοναχό, (επίρρ) μόνο/μοναχά | ||
| μέλ’ | μέλι | ||
| νι͜ά | ούτε | ne | |
| οκάν | οθωμανική μονάδα μέτρησης μάζας (ισοδύναμη με 1,2829 κιλά) | okka | |
| όνταν | όταν | ||
| παιδία | παιδιά | ||
| παράδας | χρήματα, λεφτά | para/pāre | |
| παράν | λεφτά, το χρήμα | para/pāre | |
| παρτσ̌άδας | κομμάτια | parça/pārçe | |
| πία | (προστ.) πιες | ||
| πολλά | (επίθ.) πολλά, (επίρρ.) πολύ | ||
| πουλουλέας | πιθάρια | ||
| ρακία | (πληθ.) αλκοολούχο ποτό που παράγεται από τη ζύμωση φρούτων ή στεμφύλων φρούτων | rakı/ˁaraḳī | |
| ρακόπον | (υποκορ.) αλκοολούχο ποτό που παράγεται από τη ζύμωση φρούτων ή στεμφύλων φρούτων | rakı/ˁaraḳī + -όπον | |
| ’ς | (ας) από | ||
| στόλ’ | τραπέζι | стол | |
| τάγια | τροφές ζώων, μερίδες τροφής ζώων | τάσσω/τάττω | |
| τάη | θείο! | dayı | |
| τέρ’ | (προστ.) κοίταξε | ||
| ’τον | αυτόν | ||
| τραγωδείς | τραγουδάς | ||
| τσ̌επόπο | τσεπούλα | cep/ceyb | |
| τσ̌ιλτουρεμένε | τρελαμένε, τρελέ | çıldırmış | |
| φά’ | (προστ.) φάε | ||
| φέρ’ | φέρνω/ει | ||
| ’φτάγω | (ευτάγω) κάνω, φτιάχνω | εὐθειάζω | |
| χ̌ίλ’ | χίλιοι/ες/ια | ||
| χαρί͜ει | χαρίζει |

¹ Ακούγεται να τραγουδάει κάτι άλλο πιθ. εκ παραδρομής
