| Στιχουργοί | |
| Συνθέτες |
Την πιπιλομμάταινα, ούι! ανάθεμα ’τένα Κι αν ’κι δί’τε μ’ ατένα, φυγαδι͜άζομ’ ατένα Ε! παιδία, ντό λέτε; πάμε ση χαμαιλέτε Κλέφτουμε έναν κορίτσ’, καν’νάν τιδέν μη λέτε Τ’ αιϊδόπον βόσ̌κεται, σ̌υρίζ’ ατο κλώσ̌κεται κι εγώ τηνάν αγαπώ ταραπουλούζ’ ζώσ̌κεται Το ραχ̌ίν χ̌ιονίεται, παίρ’ ο ήλιον λύεται κι εγώ τηνάν αγαπώ αδαπέσ’ ευρίεται/ σο χορόν ευρίεται Τη τυφεκί’ μ’ το ταπάν άμον το Καράκαπαν Τη σεβντάς ι-μ’ τ’ όνομαν γραμμένον έν’ εκειαπάν’ Τέρε, μάνα, το παπόρ’ ντ’ άσ̌κεμα κουνίεται Το μικρόν τ’ αρνί μ’ απέσ’, φοούμαι φουρκίεται Το ποόπο σ’ έμορφον fındık çubuğu gibi!¹ Για κλὼσ’ σ’ εμέν μερέα şöyle durduğun gibi²
| Κείμενο | Επεξήγηση | Ετυμ. Ρίζα | Προέλευση |
|---|---|---|---|
| αδαπέσ’ | εδώ μέσα | ||
| αιϊδόπον | κατσικάκι | ||
| άμον | σαν, όπως, καθώς | ἅμα | |
| απέσ’ | μέσα | ||
| άσ̌κεμα | άσχημα | ||
| ατένα | αυτήν | ||
| βόσ̌κεται | βοσκάει | ||
| δί’τε | δίνετε | ||
| εκειαπάν’ | εκεί πάνω | ||
| έμορφον | όμορφο | ||
| έν’ | είναι | ||
| ευρίεται | βρίσκεται | ||
| ζώσ̌κεται | ζώνεται, φοράει πάνω του | ζώννυμι | |
| καν’νάν | κανέναν | ||
| Καράκαπαν | ονομασία βουνού στην σημ. Τουρκία, στα ανατολικά όρια της Άνω Ματσούκας και με υψόμετρο 2,4 χλμ | Karakaban< kara (=μαύρο) + kaban (կաբան=κορυφή, απότομος λόφος) | |
| ’κι | δεν | οὐκί<οὐχί | |
| κλὼσ’ | (προστ.) γύρισε, γύρνα | ||
| κλώσ̌κεται | γυρίζει, επιστρέφει | ||
| κουνίεται | κουνιέται, λικνίζεται | ||
| λύεται | λιώνει | ||
| μερέα | μεριά | ||
| παιδία | παιδιά | ||
| παίρ’ | παίρνω/ει | ||
| παπόρ’ | βαπόρι, καράβι | vapore | |
| πιπιλομμάταινα | αυτή που έχει μάτια μικρά σαν πιπίλια=κουκούτσια | ||
| ποόπο | (υποκορ.) μπόι, ύψος | boy | |
| ραχ̌ίν | βουνό, ράχη | ||
| σεβντάς | αγάπης, έρωτα | sevda/sevdā | |
| σ̌υρίζ’ | σφυρίζω/ει | σῦριγξ | |
| ταπάν | βάση, το πίσω τμήμα (κοντάκι) τυφεκίου | taban | |
| ταραπουλούζ’ | μεταξωτό ζωνάρι το οποίο στην ύφανσή του έβγαζε κάθετες και οριζόντιες ραβδώσεις με αποτέλεσμα να σχηματίζεται καρό | Ṭarābulus<Τρίπολις [η Τρίπολη του Λιβάνου φημιζόταν ιστορικά για την παραγωγή μεταξωτών και βαμβακερών υφασμάτων, κυρίως κατά την οθωμανική περίοδο αλλά και νωρίτερα, στη μεσαιωνική εποχή] | |
| τέρε | (προστ.) κοίταξε | ||
| τηνάν | αυτόν/ην που | ||
| τιδέν | τίποτα | ||
| τυφεκί’ | τουφεκιού | tüfek/tufeng | |
| φοούμαι | φοβάμαι | ||
| φουρκίεται | πνίγεται | ||
| φυγαδι͜άζομ’ | φυγαδεύουμε | ||
| χ̌ιονίεται | χιονίζεται | ||
| χαμαιλέτε | νερόμυλος |
| Κείμενο | Επεξήγηση | Ετυμ. Ρίζα | Προέλ. |
|---|---|---|---|
| αδαπέσ’ | εδώ μέσα | ||
| αιϊδόπον | κατσικάκι | ||
| άμον | σαν, όπως, καθώς | ἅμα | |
| απέσ’ | μέσα | ||
| άσ̌κεμα | άσχημα | ||
| ατένα | αυτήν | ||
| βόσ̌κεται | βοσκάει | ||
| δί’τε | δίνετε | ||
| εκειαπάν’ | εκεί πάνω | ||
| έμορφον | όμορφο | ||
| έν’ | είναι | ||
| ευρίεται | βρίσκεται | ||
| ζώσ̌κεται | ζώνεται, φοράει πάνω του | ζώννυμι | |
| καν’νάν | κανέναν | ||
| Καράκαπαν | ονομασία βουνού στην σημ. Τουρκία, στα ανατολικά όρια της Άνω Ματσούκας και με υψόμετρο 2,4 χλμ | Karakaban< kara (=μαύρο) + kaban (կաբան=κορυφή, απότομος λόφος) | |
| ’κι | δεν | οὐκί<οὐχί | |
| κλὼσ’ | (προστ.) γύρισε, γύρνα | ||
| κλώσ̌κεται | γυρίζει, επιστρέφει | ||
| κουνίεται | κουνιέται, λικνίζεται | ||
| λύεται | λιώνει | ||
| μερέα | μεριά | ||
| παιδία | παιδιά | ||
| παίρ’ | παίρνω/ει | ||
| παπόρ’ | βαπόρι, καράβι | vapore | |
| πιπιλομμάταινα | αυτή που έχει μάτια μικρά σαν πιπίλια=κουκούτσια | ||
| ποόπο | (υποκορ.) μπόι, ύψος | boy | |
| ραχ̌ίν | βουνό, ράχη | ||
| σεβντάς | αγάπης, έρωτα | sevda/sevdā | |
| σ̌υρίζ’ | σφυρίζω/ει | σῦριγξ | |
| ταπάν | βάση, το πίσω τμήμα (κοντάκι) τυφεκίου | taban | |
| ταραπουλούζ’ | μεταξωτό ζωνάρι το οποίο στην ύφανσή του έβγαζε κάθετες και οριζόντιες ραβδώσεις με αποτέλεσμα να σχηματίζεται καρό | Ṭarābulus<Τρίπολις [η Τρίπολη του Λιβάνου φημιζόταν ιστορικά για την παραγωγή μεταξωτών και βαμβακερών υφασμάτων, κυρίως κατά την οθωμανική περίοδο αλλά και νωρίτερα, στη μεσαιωνική εποχή] | |
| τέρε | (προστ.) κοίταξε | ||
| τηνάν | αυτόν/ην που | ||
| τιδέν | τίποτα | ||
| τυφεκί’ | τουφεκιού | tüfek/tufeng | |
| φοούμαι | φοβάμαι | ||
| φουρκίεται | πνίγεται | ||
| φυγαδι͜άζομ’ | φυγαδεύουμε | ||
| χ̌ιονίεται | χιονίζεται | ||
| χαμαιλέτε | νερόμυλος |
¹ (προφ. φουντούκ τσιπουού κιπί): σαν ένα λεπτό κλαδί φουντουκιάς ² (προφ. σόιλε τουρτουούν κιπί): έτσι όπως στέκεσαι
