
| Στιχουργοί | |
| Συνθέτες |
Μικρέσσα έμουν, ουκ̌’ έξερα τ’ αγάπεμα λάγ̆ο ζόρι έν’. Εγάπεσα. Χεμ πάλ’ ας σην καρδία μ’ απέσ’ μετ’ ούλο την καρδία μ’. Η αγάπη για τ’ εμέν τρανόν φουρτούνας έτον. Εβρόντενεν απέσ’ α-μ’ κ̌ι εγώ με τα δά̤κρυ͜α μ’ ερθέφιζα τη σεβντά. Το χορτάρ’ όμον το τυλίεται σο χώμα εγώ πα χαέτσ’ ετυλίγουμ’νε την αγάπη. Ατός όντα έλεε με βαρέα λόγ̆ια ζερζελές ’ίνουτον σην καρδία μ’ κ̌αι άνεμος σο νου μ’. Εγώ όμον γκιουζέσι¹ φύλλο επέρεν εμέ εμπρόν ατ’ κ̌ι ελάιζε με αδά κ̌ι ακ̌εί. Έμαθα, μαναχό εις όντα αγαπά πολλά ζόρι κ̌αι πολλά βαρύ έν’. Η σεβντά, η ψ̌η μ’ οσάτι ’ρίγανεν ας ση μαναχωσία τ’ έμαθαν ντόχνα έν’. Έξερ’να ουκ̌’ εγάπενες με όμον τ’ εγάπενα σε εγώ. Έξερ’να ὰμα όντα έρχουσουνε σα σουμά μ’ ούλα̤ ντ’ έλεες με τ’ άπορα ενεσπάλλενα. Ετρόμαζεν η ψ̌η μ’ ας σην αγάπη μ’... Ετρόμαζεν η ψ̌η μ’ ας σην αγάπη μ’. Πολλά χρόνι͜α έτρεξα αποπίσ’ α-σ’. Επαρακάλεσα, εθέλεσα, επόνεσα, σ’ ομμάτι͜α σ’ απέσ’ ετέρεσα ὰμα ουκ̌’ είδες με. Ό,τι έτονε εποίκα. Ουκ̌’ επόρεσες αγαπησέναι με. Πολλά επέρ’μεινα σε. Όσον επέρ’μεινα ατόσον εκολλίγα. Εγροίκ̌εσα. Η σεβντά με το ζόρι ουκ̌’ ’ίνεται. Τα ψ̌ήα εντάμα να τρομάζ’νε, τ’ ομμάτι͜α εντάμα να γελούν, τα καρδίας εντάμα ν’ αγαπούν, τα νούι͜α εντάμα να θέλουν. Αργά πάλ’ αν έν’, εγροίκ̌εσα ’το. Αρ’ έχ̌ει πάγω, βαροκαρδιγ̆μένισσα, φουμιγμένισσα, ’γαναχτεμένισσα κ̌ι ας σα ψέματα φουρκ̌ιγμένισσα. Έχ̌ει πάγω σ’ έναν σκότεινο ρδόμο μέρ’. Εξέρω η σέβντα, αβού ντο κουβαλάω απέσ’ ε-μ’ σ’ ατό το ρδόμο να στρώνει με, να φουμίζει με, να παλαλώνει με, ὰμα οπίσ’ ουκ̌έ να κλώσκουμαι. Πάλ’ ας λέγω σε, με τα δα̤κρυωμένα τ’ ομμάτι͜α μου οσάτι πάγω...εσένα όμον τ’ εγάπεσα άλλο καϊνένα ουκ̌έ ν’ αγαπώ. Ὰμα ακαρδα̤τέσσα πα ουκ̌έ να ’ίνουμαι κ̌αι ουκ̌έ ν’ ανεσπάλλω ούλα. Νέ τ’ εγέλασα κ̌αι νέ τ’ έκλαψα. Να είσαι πάντα σο νου μ’, εσύ τ’ εμό, με τα δάκρυ͜α μ’ τ’ ερθέφισα.
| Κείμενο | Επεξήγηση | Ετυμ. Ρίζα | Προέλευση |
|---|---|---|---|
| αβού | (ιδιωμ. Νικόπολης) αυτόν/ή/ό, έτσι | ||
| αγαπησέναι | (απαρέμφατο) να αγαπήσει/ς | ||
| αδά | εδώ | ||
| ακαρδα̤τέσσα | (ιδ. μθλ) η χωρίς καρδιά | ||
| ὰμα | αλλά | ama/ammā | |
| ανεσπάλλω | ξεχνάω | ||
| απέσ’ | μέσα | ||
| αποπίσ’ | από πίσω | ||
| αρ’ | εισάγει ή τονίζει πρόταση με ποικίλες σημασιολογικές αποχρώσεις: λοιπόν, άρα, έτσι, επομένως, δηλαδή, τέλος πάντων, τώρα, άντε, με χροιά παρότρυνσης ή επίγνωσης, όπως το τουρκ. ha | ἄρα | |
| ας σα | απ’ τα | ασό σα (από τα) | |
| ας σην | απ’ την | ασό σην (από την) | |
| ατός | αυτός | ||
| ατόσον | τόσο | ||
| βαρέα | βαριά, συχνά, πολύ | ||
| βαροκαρδιγ̆μένισσα | (ιδ. μθλ) αυτή που έχει βαριά καρδιά | ||
| ’γαναχτεμένισσα | (ιδ. μθλ) αγανακτισμένη | ||
| εβρόντενεν | (ιδ. μθλ) βροντούσε | ||
| εγάπενα | (ιδ. μθλ) αγαπούσα | ||
| εγάπενες | (ιδ. μθλ) αγαπούσες | ||
| εγάπεσα | αγάπησα | ||
| εγροίκ̌εσα | (ιδ. μθλ) κατάλαβα | ||
| εθέλεσα | θέλησα | ||
| εκολλίγα | πήρα φωτιά, μτφ. καταστράφηκα ολοσχερώς | ||
| ελάιζε | κουνούσε πέρα-δώθε | ||
| έλεε | έλεγε | ||
| έλεες | έλεγες | ||
| εμό | δικό μου | ἐμοῦ | |
| έμουν | ήμουν | ||
| εμπρόν | (ιδ. μθλ) μπροστά | ||
| έν’ | είναι | ||
| ενεσπάλλενα | (ιδ. μθλ) ξεχνούσα | ||
| εντάμα | μαζί | ||
| έξερα | ήξερα | ||
| επαρακάλεσα | παρακάλεσα | ||
| επέρεν | πήρε | ||
| επέρ’μεινα | (ιδ. μθλ) περίμενα | ||
| εποίκα | έκανα, έφτιαξα | ποιέω-ῶ | |
| επόρεσες | μπόρεσες | ||
| ερθέφιζα | (ιδ. μθλ) έτρεφα | ||
| ερθέφισα | (ιδ. μθλ) έθρεψα | ||
| έρχουσουνε | (ιδ. μθλ) ερχόσουν | ||
| ετέρεσα | κοίταξα | ||
| έτον | ήταν | ||
| έτονε | ήταν | ||
| ετρόμαζεν | έτρεμε | ||
| ετυλίγουμ’νε | τυλιγόμουν | ||
| ζερζελές | σεισμός | zelzele/zalzala | |
| ’ίνεται | γίνεται | ||
| ’ίνουμαι | γίνομαι | ||
| ’ίνουτον | γινόταν | ||
| καϊνένα | (ιδ. μθλ) κανένα | ||
| καρδίας | (τη, γεν.) καρδιάς, (τα, ονομ. πληθ.) καρδιές | ||
| κλώσκουμαι | γυρίζω, επιστρέφω | ||
| μαναχωσία | (ιδ. μθλ) μοναξιά | ||
| μέρ’ | (μέρου, επιρρ.) πού, προς ορισμένο μέρος, όποιος | ||
| μετ’ | μαζί με (με αιτιατική), με (τρόπος) | ||
| μικρέσσα | μικρή, νεαρή | ||
| νέ | ούτε | ne | |
| νούι͜α | (ιδ. μθλ) μυαλά, νόες | νοῦς | |
| ντόχνα | (ιδ. μθλ) τι θενά | τι θέλει ίνα | |
| ομμάτι͜α | μάτια | ||
| όμον | σαν, όπως | ||
| όντα | όταν | ||
| οπίσ’ | πίσω | ||
| οσάτι | (ιδ. μθλ) κάθε που, όσες φορές | ὁσάκις | |
| ουκ̌’ | (ιδιωμ. Όφη) δεν | ουκί<οὐχί | |
| ουκ̌έ | (ιδ. μθλ) δεν | ουκί<οὐχί | |
| ούλα̤ | όλα | ||
| ούλα | όλα | ||
| ούλο | όλο | ||
| πα | πάλι, επίσης, ακόμα | ||
| πάλ’ | πάλι, ξανά | ||
| παλαλώνει | τρελαίνει κπ | ||
| πολλά | (επίθ.) πολλά, (επίρρ.) πολύ | ||
| ρδόμο | (αναγραμ.) δρόμο | ||
| ’ρίγανεν | (ερρίγανεν) κρύωνε | ||
| σεβντά | αγάπη, έρωτας | sevda/sevdā | |
| σουμά | κοντά | ||
| ’το | αυτό, το (προσωπική αντωνυμία) | ||
| τρομάζ’νε | τρέμουν | ||
| τυλίεται | τυλίγεται | ||
| φουμιγμένισσα | (ιδ. μθλ) θυμωμένη, εξοργισμένη | ||
| φουμίζει | θυμώνει, εξοργίζεται | ||
| φουρκ̌ιγμένισσα | (ιδ. μθλ) πνιγμένη | ||
| φουρτούνας | (ον.πληθ. τα) φουρτούνες, τρικυμίες | fortuna | |
| χαέτσ’ | (ιδ. μθλ) έτσι | ||
| χεμ | και, επίσης, ταυτόχρονα | hem | |
| χορτάρ’ | χορτάρι | ||
| ψ̌η | ψυχή | ||
| ψ̌ήα | ψυχές, η περιοχή του στέρνου, τα εσώψυχα |
| Κείμενο | Επεξήγηση | Ετυμ. Ρίζα | Προέλ. |
|---|---|---|---|
| αβού | (ιδιωμ. Νικόπολης) αυτόν/ή/ό, έτσι | ||
| αγαπησέναι | (απαρέμφατο) να αγαπήσει/ς | ||
| αδά | εδώ | ||
| ακαρδα̤τέσσα | (ιδ. μθλ) η χωρίς καρδιά | ||
| ὰμα | αλλά | ama/ammā | |
| ανεσπάλλω | ξεχνάω | ||
| απέσ’ | μέσα | ||
| αποπίσ’ | από πίσω | ||
| αρ’ | εισάγει ή τονίζει πρόταση με ποικίλες σημασιολογικές αποχρώσεις: λοιπόν, άρα, έτσι, επομένως, δηλαδή, τέλος πάντων, τώρα, άντε, με χροιά παρότρυνσης ή επίγνωσης, όπως το τουρκ. ha | ἄρα | |
| ας σα | απ’ τα | ασό σα (από τα) | |
| ας σην | απ’ την | ασό σην (από την) | |
| ατός | αυτός | ||
| ατόσον | τόσο | ||
| βαρέα | βαριά, συχνά, πολύ | ||
| βαροκαρδιγ̆μένισσα | (ιδ. μθλ) αυτή που έχει βαριά καρδιά | ||
| ’γαναχτεμένισσα | (ιδ. μθλ) αγανακτισμένη | ||
| εβρόντενεν | (ιδ. μθλ) βροντούσε | ||
| εγάπενα | (ιδ. μθλ) αγαπούσα | ||
| εγάπενες | (ιδ. μθλ) αγαπούσες | ||
| εγάπεσα | αγάπησα | ||
| εγροίκ̌εσα | (ιδ. μθλ) κατάλαβα | ||
| εθέλεσα | θέλησα | ||
| εκολλίγα | πήρα φωτιά, μτφ. καταστράφηκα ολοσχερώς | ||
| ελάιζε | κουνούσε πέρα-δώθε | ||
| έλεε | έλεγε | ||
| έλεες | έλεγες | ||
| εμό | δικό μου | ἐμοῦ | |
| έμουν | ήμουν | ||
| εμπρόν | (ιδ. μθλ) μπροστά | ||
| έν’ | είναι | ||
| ενεσπάλλενα | (ιδ. μθλ) ξεχνούσα | ||
| εντάμα | μαζί | ||
| έξερα | ήξερα | ||
| επαρακάλεσα | παρακάλεσα | ||
| επέρεν | πήρε | ||
| επέρ’μεινα | (ιδ. μθλ) περίμενα | ||
| εποίκα | έκανα, έφτιαξα | ποιέω-ῶ | |
| επόρεσες | μπόρεσες | ||
| ερθέφιζα | (ιδ. μθλ) έτρεφα | ||
| ερθέφισα | (ιδ. μθλ) έθρεψα | ||
| έρχουσουνε | (ιδ. μθλ) ερχόσουν | ||
| ετέρεσα | κοίταξα | ||
| έτον | ήταν | ||
| έτονε | ήταν | ||
| ετρόμαζεν | έτρεμε | ||
| ετυλίγουμ’νε | τυλιγόμουν | ||
| ζερζελές | σεισμός | zelzele/zalzala | |
| ’ίνεται | γίνεται | ||
| ’ίνουμαι | γίνομαι | ||
| ’ίνουτον | γινόταν | ||
| καϊνένα | (ιδ. μθλ) κανένα | ||
| καρδίας | (τη, γεν.) καρδιάς, (τα, ονομ. πληθ.) καρδιές | ||
| κλώσκουμαι | γυρίζω, επιστρέφω | ||
| μαναχωσία | (ιδ. μθλ) μοναξιά | ||
| μέρ’ | (μέρου, επιρρ.) πού, προς ορισμένο μέρος, όποιος | ||
| μετ’ | μαζί με (με αιτιατική), με (τρόπος) | ||
| μικρέσσα | μικρή, νεαρή | ||
| νέ | ούτε | ne | |
| νούι͜α | (ιδ. μθλ) μυαλά, νόες | νοῦς | |
| ντόχνα | (ιδ. μθλ) τι θενά | τι θέλει ίνα | |
| ομμάτι͜α | μάτια | ||
| όμον | σαν, όπως | ||
| όντα | όταν | ||
| οπίσ’ | πίσω | ||
| οσάτι | (ιδ. μθλ) κάθε που, όσες φορές | ὁσάκις | |
| ουκ̌’ | (ιδιωμ. Όφη) δεν | ουκί<οὐχί | |
| ουκ̌έ | (ιδ. μθλ) δεν | ουκί<οὐχί | |
| ούλα̤ | όλα | ||
| ούλα | όλα | ||
| ούλο | όλο | ||
| πα | πάλι, επίσης, ακόμα | ||
| πάλ’ | πάλι, ξανά | ||
| παλαλώνει | τρελαίνει κπ | ||
| πολλά | (επίθ.) πολλά, (επίρρ.) πολύ | ||
| ρδόμο | (αναγραμ.) δρόμο | ||
| ’ρίγανεν | (ερρίγανεν) κρύωνε | ||
| σεβντά | αγάπη, έρωτας | sevda/sevdā | |
| σουμά | κοντά | ||
| ’το | αυτό, το (προσωπική αντωνυμία) | ||
| τρομάζ’νε | τρέμουν | ||
| τυλίεται | τυλίγεται | ||
| φουμιγμένισσα | (ιδ. μθλ) θυμωμένη, εξοργισμένη | ||
| φουμίζει | θυμώνει, εξοργίζεται | ||
| φουρκ̌ιγμένισσα | (ιδ. μθλ) πνιγμένη | ||
| φουρτούνας | (ον.πληθ. τα) φουρτούνες, τρικυμίες | fortuna | |
| χαέτσ’ | (ιδ. μθλ) έτσι | ||
| χεμ | και, επίσης, ταυτόχρονα | hem | |
| χορτάρ’ | χορτάρι | ||
| ψ̌η | ψυχή | ||
| ψ̌ήα | ψυχές, η περιοχή του στέρνου, τα εσώψυχα |

¹ (εκ του τουρκ. güz=φθινόπωρο) φθινοπωρινό
