Ποντιακός Στίχος

Προβολή Τραγουδιού

Κατεβάστε τους στίχους σε PDF

Η Τσ̌όφα εζάντυνεν

Η αθάνατη λύρα του ΠόντουΗ αθάνατη λύρα του Πόντου

Στιχουργοί: Νίκος Τσιμαχίδης

Συνθέτες: Νίκος Τσιμαχίδης

Καλλιτέχνες: Βασούλα Ευθυμιάδου, Γεώργιος Κελίδης, Νίκος Τσιμαχίδης


-Σην υείαν εσουν, παιδία! Σην υείαν εσουν!
-Γιατί εφέκες το τοξάρι σ’ Νίκολα; Παίξον! Αΐκον κέφ’ άλλο πού θα ευρήκ’ ατο; Ας σου έφυες κιάν’ ας σο χωρίον εθαρρείς και γουρζουλάς εύρε μας. Νιά χορόντας, νιά τραγωδίας! Για τ’ ατό, παίξον!
-Εγώ, θείο, να παίζω ους το πρωί. Ὰμα ελέπω τη θεία μ’ τη Τσ̌όφαν έρ’ται απ’ ακέσ’ κρατεί κι έναν στουράκ’ σα χ̌έρι͜α τ’ς και θα χαλάν’ το κέφ’ν εμουν.
-Το κέφ’ τη Γιωρίκα τη Φοντούκ’ σον κόσμον άνθρωπος ’κ’ ευρέθεν να χαλάν’! Και ίλιαμ και τ’ εμόν η γραία! Εσύ σύρον το τοξάρι σ’ και τη θεία σ’ την Τσ̌όφα άφ’ς ατεν σ’ εμέν. Εγώ ισάζ’ ατεν!
-Καλώς την θείαν την Τσ̌όφαν! Καλώς την θείαν την Τσ̌όφαν!
-Ο Καλομηνάς εδέβεν απάν’ εσουν. Γαϊδά̤ρ’ παιδία! Κι εσύ, σαπόγερε! Νε, χαλαγμένον χορτάρ’! Ασ’ οψέ κιάν’ πίντς! ’Κι έσκασες; Θ’ αρρωσταίντς και θα γίνεσαι βάρος σ’ εμά τ’ ωμία! Ογλήγορα σ’ οσπίτ’! Θέκον το κιφάλι σ’ σο μαξιλάρ’ να ψοφάς και να ησυχά͜εις ολίγον!
-Παιδία, άμον ύλαγμαν ακούω. Ποίος δι͜άβολος κι εσέγκεν απέσ’ σ’ ατέν ντ’ υλάζ’; Τ’ εμόν η γραία η Τσ̌οφράκα έν’! Για πέει με, νε κουσ̌κουρού ταράτς αράευες; Έρθες να χαλάντς το κέφ’ν εμουν; Δέβα σ’ οσπίτ’ ψέσον το μαλέζ’ και γουρζουλι͜άγ’. Δέβα, μη γίνεσαι γέλος τη χωρί’!
-Εμέν θα γελά το χωρίον γιόξαμ’ εσέναν που το ρακίν άμον νερόν πίντς ατο; Τα παράδες ντο στείλ’νε τα παιδία ας ση Γερμανίαν εκείνα πα ούλια αλείφκεσαι κι αβαράς πα απομέντς. Έναν φιστανόπον εμέν την άχαρον ’κι παίρτς. Χα! αούτο ντο φορώ έναν ράμμαν να σύρτς εκατόν εμπάλια ρούζ’νε.
-Νέψα νεραξία, εσύ τα καινούρι͜α τα φιστάνια ντό θα ’φτάς ατα; Ολόεν ημέρα απέσ’ σα μαντρία κείσαι. Θα μουρταρί͜εις και χάντς ατα. Τη καρβωντσ̌ή η θαγατέρα ’κ’ είσαι;
-Άφ’ς τον κύρη μ’, ο Θεόν να συχωρά ’τον. Τ’ ημ’σά τ’ εκεινού ας είχ̌ες κι άλλο ντ’ έθελ’να; Αχ! σου κυρού μ’ άμον βασιλοκόριτσον εζήν’να.
-Χα, χα, χα, ας γελώ, παιδία! Έκ’σετεν ντό είπεν η καταμάγια; Ενέσπαλες όντας έρθεν νύφε σ’ οσπίτι. Τρία ημερόνυχτα η σ’χωρεμέντσα η μάνα μ’ έλουζεν ατεν και ξαν καρβωνοζώμι͜α έτρεχαν από ’πάν’ ατ’ς.
-Φου, αναθεμά σε, ψεύτε! Εμέν έλουζεν η μάνα σ’ γιόξαμ’ εσέν, ναι; Γιόξαμ’ εσέναν που όντας έρθα σ’ οσπίτ’ν εσουν σκαφίδ’ ’κ’ είχ̌ετεν. Σαπών’ πα απ’ εμέν εμάθετε. Τα φτείρας έτρεχαν άμον πρόβατα απάν’ εσουν!
-Ατώρα ατέ, παιδία, σκάν’ που εγώ είμαι κι άλλο γιοσμάς ασ’ ατεν! Χα, χα! Ατέ εγέντον άμον βαρι͜ασμέντσα φροθάκα!
-Εμέν τερείς, νε αγιαράευτε μεθύστακα! Το κιφάλι σ’ ’κι τερείς που έντον άμον γλουπιμένον κολογκύθ’ και τα γναφία σ’ άμον του μουχτερού;
-Γραία, πολλά αέραν επέρες! Εφέκα σε να υλά͜εις κι εσύ εθάρρεσες κρύον νερόν είμαι. Δέβα χάθ’, επέζεψα το ύλαγμα σ’!
-Ους τ’ ατώρα μόνον ύλαζα. Ὰμα οσήμερον νιέτ’ έχω να δάκω. Κι άσ̌κεμα θα δάκω!
-’Μώ το νόμο σ’, παιδία, η γραία μ’ εγουτούρεψεν! Παντέλη, φέρε έναν ζιντσ̌ίρ’, δέσον και σύρον ατεν έξ’ να ησυχάζομε!
-Για ας τερώ ποίον παλληκάρ’ έν’ ατό ντο θα σύρ’ έξ’ την Τσ̌όφαν; Αν ’κι μετρώ μετ’ αούτο το στουράκ’ τα στούδι͜α τ’ εγώ να μη προφτάνω και πάω σ’ οσπίτ’.
-Μετ’ ατό ντ’ εποίκες άλλο οσπίτ’ ’κ’ ελέπ’ς. Θα πας κείσαι σο μαντρίν με τα ζα εντάμαν.
-Τεμέκ χτήνον πα εποίκες με! Αχ! τώρα εγώ εσέν δεικνύζω σε ντ’ άγνον χτήνον έν’ η Τσ̌όφα!
-Βοήθεια, παιδία, κρατέστε͜ ατεν! Θα σκοτών’ με τη γαϊδάρ’ η θαγατέρα! Κρατέστε͜ ατεν! Βοήθεια!
-Για όλα ατά ντο έσυρα, αχά σαπόγερε! Σαπόγερε! Μέθυστακα!
Γλωσσάρι
ΚείμενοΕπεξήγησηΕτυμ. ΡίζαΠροέλευση
αβαράςάεργος avare/āvāre
αγιαράευτεάχρηστε! α-(στερητ.) + yarar
άγνοναλλόκοτο/η, περίεργο/η, σπουδαίο/α, αξιοθαύμαστο/η ἀγνώς (άγνωστος)<ἀ- + γιγνώσκω
αΐκοντέτοιο/α
ακέσ’εκεί
αλείφκεσαιαλείβεσαι
ὰμααλλά ama/ammā
άμονσαν, όπως, καθώς ἅμα
αούτοαυτό/ή
απάν’πάνω
απέσ’μέσα
απομέντςαπομένεις
αρρωσταίντςαρρωσταίνεις
ας σοαπ’ το ασό σο (από το)
ας σουαπό του, από τότε που/αφότου, από αυτό που
ασ’από
άσ̌κεμαάσχημα
ατάαυτά
ατααυτά
ατέαυτή
ατέναυτήν
ατεναυτήν
ατ’ςαυτής, της
ατώρατώρα
άφ’ς(προστ.) άφησε
βαρι͜ασμέντσαέγκυος
γαϊδάρ’(γεν.) γαϊδάρου
γαϊδά̤ρ’γαϊδάρου
γέλοςγέλιο, περίγελος
γιόξαμ’ή μήπως yoksa+μη
γιοσμάςκομψός, λεβέντης νέος yosma
γλουπιμένονξεφλουδισμένο
γναφία(κυρ) οι γνάθοι, (μτφ) το πρόσωπο συνολικά
γουρζουλάςη πανούκλα μτφ. ο θάνατος
γουρζουλι͜άγ’(προστ.) περιδρόμιασε
γραίαγριά
δάκωδαγκώνω
δέβα(προστ.) πήγαινε
δεικνύζωδείχνω, καταδεικνύω
δέσον(προστ.) δέσε
εγέντονέγινε
εγουτούρεψενλύσσαξε, έκανε αταξίες, ξεσάλωσε kudurmak
εδέβενπήγε, διάβηκε, διέσχισε, ξεπέρασε διαβαίνω
εζήν’ναζούσα
εθαρρείςθαρρείς, νομίζεις, υποθέτεις
εθάρρεσεςπίστεψες, νόμισες
έθελ’να(ερωτημ. τονισμός) ήθελα
είχ̌ετενείχατε
έκ’σετενακούσατε
ελέπ’ςβλέπεις
ελέπωβλέπω
εμάδικά μου
εμάθετεμάθατε
εμόνδικός/ή/ό μου ἐμοῦ
εμουνμας
εμπάλιαμπαλώματα
έν’είναι
ενέσπαλεςξέχασες
εντάμανμαζί
έντονέγινε
έξ’έξω ή ο αριθμός έξι
επέζεψαβαρέθηκα, κουράστηκα bezmek
επέρεςπήρες
εποίκεςέκανες, έφτιαξες ποιέω-ῶ
έρθαήρθα
έρθενήρθε
έρθεςήρθες
έρ’ταιέρχεται
εσέγκενέβαλε, εισήγαγε
εσουνσας
έσυραέσυρα, τράβηξα, έριξα
εύρεβρήκε
ευρέθενβρέθηκε
ευρήκ’βρίσκω/ει
εφέκαάφησα
εφέκεςάφησες
έφυεςέφυγες
ζαζώα
ζιντσ̌ίρ’αλυσίδα zincir/zencīr
ημ’σάμισά
ησυχά͜ειςησυχάζεις
ησυχάζομεησυχάζουμε
θαγατέρακόρη, θυγατέρα
θέκον(προστ.) θέσε, τοποθέτησε, βάλε
ίλιαμπροπαντώς, ιδιαίτερα, ειδικά illa/illā
ισάζ’ισιάζω/ει, διορθώνω/ει
’κ’δεν οὐκί<οὐχί
ΚαλομηνάςΜάιος
καρβωνοζώμι͜αυγρά (ζουμιά) βρώμικα από καρβουνόσκονη
καρβωντσ̌ήκαρβουνιάρη
καταμάγιασκούπα από κουρελόπανα, μτφ. για κπ που είναι λερωμένος, βρώμικος
κείσαικείτεσαι, ξαπλώνεις
κέφ’κέφι keyif/keyf
κέφ’νκέφι keyif/keyf
’κιδεν οὐκί<οὐχί
κιάν’και άνω, και εξής, και πέρα
κιφάλικεφάλι
κολογκύθ’κολοκύθι
κρατείκρατάει, βαστάει, στέκει, αντέχει
κρατέστε(προστ.) κρατήστε
κυρούπατέρα
μαλέζ’υδαρής χυλός, αλευρόσουπα
μετ’μαζί με (με αιτιατική), με (τρόπος)
μουρταρί͜ειςβρωμίζεις, λερώνεις murdar olmak/murdār
μουχτερούαγριόχοιρου, γουρουνιού μοχθηρός<μοχθέω
’μώ(επιφ.) εκδήλωση έκπληξης, θαυμασμού ή δυσφορίας, βρε! σε καλό σου! γαμώ
νεραξίααηδία, σιχασιά, άνθρωπος σιχαμένος
νέψα(για γυναίκες) βρε!
νιάούτε ne
νιέτ’σκοπός, πρόθεση niyet/niyyet
ντ’ άγνοντι περίεργο; τι αλλόκοτο; τι αξιοθαύμαστο;
νύφενύφη
ξανπάλι, ξανά
ογλήγοραγρήγορα
ολίγονλίγο
ολόενολόκληρο/η
όνταςόταν
οσήμερονσήμερα
οσπίτ’σπίτι hospitium<hospes
οσπίτισπίτι hospitium<hospes
οσπίτ’νσπίτι hospitium<hospes
ούλιαόλα
ουςως, μέχρι
οψέχθες
παπάλι, επίσης, ακόμα
παιδίαπαιδιά
παίξον(προστ.) παίξε
παίρτςπαίρνεις
’πάν’(απάν’) πάνω
παράδεςλεφτά, χρήματα para/pāre
πέει(προστ.) πες
πίντςπίνεις
ποίος(ερωτημ.) ποιός, (αναφ.αντων.) όποιος
πολλά(επίθ.) πολλά, (επίρρ.) πολύ
ρακίναλκοολούχο ποτό που παράγεται από τη ζύμωση φρούτων ή στεμφύλων φρούτων rakı/ˁaraḳī
ράμμανχοντρή κλωστή, αρμαθιά καπνών περασμένα σε χοντρή κλωστή
ρούζ’νεπέφτουν
σαπόγερεπροχωρημένε σε ηλικία γέρο!
σαπών’σαπούνι σαπώνιον<σάπων<sapo
σκάν’σκάει
σκαφίδ’(γενικά) σκάφη, σκάφη πλυσίματος ρούχων
στείλ’νεστέλνουν
στούδι͜αοστά, κόκκαλα ὀστοῦν~οστούδιον
στουράκ’ξύλινη ράβδος, μπαστούνι στυράκιον<στύραξ
σύρ’σύρω/ει, τραβάω/ει, ρίχνω/ει
σύρον(προστ.) σύρε, τράβα, ρίξε
σύρτςσέρνεις, τραβάς, ρίχνεις
σ’χωρεμέντσασυγχωρεμένη, μακαρίτισσα
τεμέκώστε, δηλαδή demek
τερείςκοιτάς
τερώκοιτώ
’τοναυτόν
τραγωδίαςτραγούδια
Τσ̌όφα(γυν. όνομα) Σοφία
υείανυγεία
υλά͜ειςγαβγίζεις ὑλάω
ύλαγμαγάβγισμα ὑλάω
ύλαγμανγάβγισμα ὑλάω
υλάζ’γαβγίζει ὑλάω
ύλαζαγάβγιζα ὑλάω
φιστάνιαφουστάνια fistan<fustān<piştān
φιστανόπονφουστανάκι fistan<fustān<piştān
φροθάκαβάτραχος βάθρακος
’φτάς(ευτάς) κάνεις, φτιάχνεις εὐθειάζω
φτείραςψείρες
χα!να!, ορίστε!, ιδού!
χάθ’(προστ.) χάσου
χαλαγμένονχαλασμένο/η
χαλάν’χαλάω/ει, καταστρέφω/ει
χαλάντςχαλάς, καταστρέφεις
χάντςχάνεις, παύεις να έχεις, διώχνεις
χορόντας(ονομ. τα) χοροί, (αιτ.) χορούς
χορτάρ’χορτάρι
χτήνοναγελάδα
χωρί’χωριού
ψέσον(προστ.) ψήσε
ψεύτεψεύτη!
ωμίαώμοι

Ποντιακός Στίχος - Pontian Lyrics 2025

Τραγούδια: 10160 | Albums/Singles: 1949 | Συντελεστές: 2165 | Λήμματα: 16837
Επικοινωνία: infoDUMMY@pontianlyrics.gr