
Στιχουργοί: Πόλυς Παυλίδης
Συνθέτες: Πόλυς Παυλίδης
Η μάνα και ο πατέρας είναι γη και ουρανόν Είν’ ο ήλι͜ον και ο φέγγον και τη παρχαρί’ νερόν Ατείν’ φέρ’νε σε σο κόσμον και σο γιάνι σ’ αγρυπνούν και σον καθαέναν πόνο σ’ απ’ εσέν πολλά πονούν Χωρίς τα ρίζας σο δεντρόν ξεραίν’νταν τα κλαδία Χωρίς την μάναν και τον κύρ’ ’κι γίν’νταν τα παιδία Χωρίς την μάναν και τον κύρ’ κανείς, πουλί μ’, ’κ’ ελέπ’ χαΐρ’, χαράν ’κ’ ελέπ’ καμίαν Νύχταν-ημέραν δουλεύ’νε ό,τι θέλτς να δίν’νε σε και γερούνε και ασπρύν’νε άνθρωπος να γίνεσαι Η μάνα όλιον την ημέραν σιδερών’, πλύν’ και μαειρεύ’ κι ο πατέρας ση δουλείαν με τα ιδρώματα τ’ παλεύ’ Χωρίς τα ρίζας σο δεντρόν ξεραίν’νταν τα κλαδία Χωρίς την μάναν και τον κύρ’ ’κι γίν’νταν τα παιδία Χωρίς την μάναν και τον κύρ’ κανείς, πουλί μ’, ’κ’ ελέπ’ χαΐρ’, χαράν ’κ’ ελέπ’ καμίαν Τη μάνα σ’ και τον πατέρα σ’ να τιμάς και ν’ αγαπάς Όταν θα γερούν και ρούζ’νε πρέπ’ το χρέος ι-σ’ να ευτάς Και σα υστερνά τα ώρας πριν να φεύ’νε ας ση ζωήν έπαρ’ φυλαχτόν και βάλε τη γονέον την ευχ̌ήν Χωρίς τα ρίζας σο δεντρόν ξεραίν’νταν τα κλαδία Χωρίς την μάναν και τον κύρ’ ’κι γίν’νταν τα παιδία Χωρίς την μάναν και τον κύρ’ κανείς, πουλί μ’, ’κ’ ελέπ’ χαΐρ’, χαράν ’κ’ ελέπ’ καμίαν ♫ Έρ’ται ένας καιρός, ’κ’ επορείς να κοιμάσαι ’Γνεφί͜εις και τα πουλόπα πρωί-πρωί αφουκράσαι Σ’ οσπίτι σ’ χ̌ελιδόνι͜α, φωλέας σα μπαλκόνι͜α Παντού κέσ’ τραγωδίας και αηδονί’ λαλίας Η άνοιξη, η άνοιξη, νύφε στεφανωμέντσα άμον δεκαεξάχρονον κορτσόπον στολισμέντσα Έρ’ται ένας καιρός που όλια πρασινίζ’νε Ραχ̌ία και κοιλάδι͜α και λουλουδόπα ανθίζ’νε Τα ημέρας τρανύν’νε, τα παραθύρι͜α ανοίγ̆’νε Παντού κέσ’ ευωδίας, παντού χαράς λαλίας Η άνοιξη, η άνοιξη, νύφε στεφανωμέντσα άμον δεκαεξάχρονον κορτσόπον στολισμέντσα Έρ’ται ένας καιρός κι όλια ση γην αλλάζ’νε Ο ήλιον τον κόσμον χουλέν’ κι όλια τριγύρ’ φωτάζ’νε Τρανύν’νε τα χορτάρι͜α, σ̌κεπάζ’νε τα λιθάρι͜α Σα φύλλα, σα κλαδόπα, πλεθύν’νε τα πουλόπα Η άνοιξη, η άνοιξη, νύφε στεφανωμέντσα άμον δεκαεξάχρονον κορτσόπον στολισμέντσα
| Κείμενο | Επεξήγηση | Ετυμ. Ρίζα | Προέλευση |
|---|---|---|---|
| αηδονί’ | αηδονιού | ||
| αλλάζ’νε | αλλάζουν | ||
| άμον | σαν, όπως, καθώς | ἅμα | |
| ανθίζ’νε | ανθίζουν | ||
| ανοίγ̆’νε | ανοίγουν | ||
| ασπρύν’νε | ασπρίζουν | ||
| ατείν’ | αυτοί | ||
| αφουκράσαι | αφουγκράζεσαι | ||
| γερούν | γερνάνε | ||
| γερούνε | γερνάνε | ||
| γιάνι | πλάι, πλευρό | yan | |
| γίν’νταν | γίνονται | ||
| ’γνεφί͜εις | ξυπνάς | ||
| γονέον | γονιός | ||
| δίν’νε | δίνουν | ||
| δουλείαν | δουλειά | ||
| δουλεύ’νε | δουλεύουν | ||
| είν’ | (για πληθ.) είναι | ||
| ελέπ’ | βλέπει/βλέπω | ||
| έπαρ’ | (προστ.) πάρε | ||
| επορείς | μπορείς | ||
| έρ’ται | έρχεται | ||
| ευτάς | κάνεις, φτιάχνεις | εὐθειάζω | |
| ευωδίας | ευωδίες | ||
| θέλτς | θέλεις | ||
| ’κ’ | δεν | οὐκί<οὐχί | |
| καθαέναν | καθένα | ||
| καμίαν | ποτέ | ||
| κέσ’ | προς τα εκεί, προς το μέρος εκείνο | κέσου<κεῖσ’<κεῖσε<ἐκεῖσε | |
| ’κι | δεν | οὐκί<οὐχί | |
| κλαδόπα | κλαδάκια | ||
| κορτσόπον | κοριτσάκι | ||
| κύρ’ | πατέρα | ||
| λαλίας | λαλιές, φωνές, (γεν. ενικού) φωνής | ||
| λιθάρι͜α | λιθάρια, πέτρες | ||
| λουλουδόπα | λουλουδάκια | ||
| μαειρεύ’ | μαγειρεύει | ||
| νύφε | νύφη | ||
| ξεραίν’νταν | ξεραίνονται | ||
| όλια | όλα | ||
| όλιον | όλο, ολόκληρο | ||
| οσπίτι | σπίτι | hospitium<hospes | |
| παιδία | παιδιά | ||
| παρχαρί’ | θερινού βοσκότοπου (παρχαριού) | ||
| πλεθύν’νε | πληθαίνουν, αυξάνονται | ||
| πλύν’ | πλένω/ει | ||
| πολλά | (επίθ.) πολλά, (επίρρ.) πολύ | ||
| πουλόπα | πουλάκια | ||
| πρασινίζ’νε | πρασινίζουν | ||
| πρέπ’ | ταιριάζει/ω | ||
| ραχ̌ία | ράχες, βουνά | ||
| ρίζας | (γεν. ενικού) ρίζας, (ον./αιτ. πληθ.) ρίζες | ||
| ρούζ’νε | πέφτουν | ||
| σιδερών’ | σιδερώνω/ει | ||
| σ̌κεπάζ’νε | σκεπάζουν | ||
| στεφανωμέντσα | στεφανωμένη | ||
| στολισμέντσα | στολισμένη | ||
| τραγωδίας | τραγούδια | ||
| τρανύν’νε | μεγαλώνουν, αναθρέφουν | τρανόω-ῶ | |
| υστερνά | κατοπινά, τελευταία | ||
| φέγγον | φεγγάρι | ||
| φέρ’νε | φέρνουν | ||
| φεύ’νε | φεύγουν | ||
| φωλέας | (ονομ.πληθ.) φωλιές, (γεν. ενικού) φωλιάς | ||
| φωτάζ’νε | φωτίζουν, λάμπουν | ||
| χαΐρ’ | προκοπή, καλή τύχη, ευημερία | hayır/ḫayr | |
| χουλέν’ | ζεσταίνει, θερμαίνει | ||
| ώρας | ώρες |
| Κείμενο | Επεξήγηση | Ετυμ. Ρίζα | Προέλ. |
|---|---|---|---|
| αηδονί’ | αηδονιού | ||
| αλλάζ’νε | αλλάζουν | ||
| άμον | σαν, όπως, καθώς | ἅμα | |
| ανθίζ’νε | ανθίζουν | ||
| ανοίγ̆’νε | ανοίγουν | ||
| ασπρύν’νε | ασπρίζουν | ||
| ατείν’ | αυτοί | ||
| αφουκράσαι | αφουγκράζεσαι | ||
| γερούν | γερνάνε | ||
| γερούνε | γερνάνε | ||
| γιάνι | πλάι, πλευρό | yan | |
| γίν’νταν | γίνονται | ||
| ’γνεφί͜εις | ξυπνάς | ||
| γονέον | γονιός | ||
| δίν’νε | δίνουν | ||
| δουλείαν | δουλειά | ||
| δουλεύ’νε | δουλεύουν | ||
| είν’ | (για πληθ.) είναι | ||
| ελέπ’ | βλέπει/βλέπω | ||
| έπαρ’ | (προστ.) πάρε | ||
| επορείς | μπορείς | ||
| έρ’ται | έρχεται | ||
| ευτάς | κάνεις, φτιάχνεις | εὐθειάζω | |
| ευωδίας | ευωδίες | ||
| θέλτς | θέλεις | ||
| ’κ’ | δεν | οὐκί<οὐχί | |
| καθαέναν | καθένα | ||
| καμίαν | ποτέ | ||
| κέσ’ | προς τα εκεί, προς το μέρος εκείνο | κέσου<κεῖσ’<κεῖσε<ἐκεῖσε | |
| ’κι | δεν | οὐκί<οὐχί | |
| κλαδόπα | κλαδάκια | ||
| κορτσόπον | κοριτσάκι | ||
| κύρ’ | πατέρα | ||
| λαλίας | λαλιές, φωνές, (γεν. ενικού) φωνής | ||
| λιθάρι͜α | λιθάρια, πέτρες | ||
| λουλουδόπα | λουλουδάκια | ||
| μαειρεύ’ | μαγειρεύει | ||
| νύφε | νύφη | ||
| ξεραίν’νταν | ξεραίνονται | ||
| όλια | όλα | ||
| όλιον | όλο, ολόκληρο | ||
| οσπίτι | σπίτι | hospitium<hospes | |
| παιδία | παιδιά | ||
| παρχαρί’ | θερινού βοσκότοπου (παρχαριού) | ||
| πλεθύν’νε | πληθαίνουν, αυξάνονται | ||
| πλύν’ | πλένω/ει | ||
| πολλά | (επίθ.) πολλά, (επίρρ.) πολύ | ||
| πουλόπα | πουλάκια | ||
| πρασινίζ’νε | πρασινίζουν | ||
| πρέπ’ | ταιριάζει/ω | ||
| ραχ̌ία | ράχες, βουνά | ||
| ρίζας | (γεν. ενικού) ρίζας, (ον./αιτ. πληθ.) ρίζες | ||
| ρούζ’νε | πέφτουν | ||
| σιδερών’ | σιδερώνω/ει | ||
| σ̌κεπάζ’νε | σκεπάζουν | ||
| στεφανωμέντσα | στεφανωμένη | ||
| στολισμέντσα | στολισμένη | ||
| τραγωδίας | τραγούδια | ||
| τρανύν’νε | μεγαλώνουν, αναθρέφουν | τρανόω-ῶ | |
| υστερνά | κατοπινά, τελευταία | ||
| φέγγον | φεγγάρι | ||
| φέρ’νε | φέρνουν | ||
| φεύ’νε | φεύγουν | ||
| φωλέας | (ονομ.πληθ.) φωλιές, (γεν. ενικού) φωλιάς | ||
| φωτάζ’νε | φωτίζουν, λάμπουν | ||
| χαΐρ’ | προκοπή, καλή τύχη, ευημερία | hayır/ḫayr | |
| χουλέν’ | ζεσταίνει, θερμαίνει | ||
| ώρας | ώρες |

