| Στιχουργοί | |
| Συνθέτες |
Ακρίτας κάστρον έχτιζεν, Ακρίτας περιβόλι Σ’ έναν ομάλ’, σ’ έναν λιβάδ’, σ’ έναν ’πιδέξι͜ον τόπον Όλα του κόσμου τα φυτά, εκεί φέρ’ και φυτεύει Κι όλια του κόσμου τ’ αμπέλια, εκεί φέρ’ κι αμπελώνει Όλια του κόσμου τα νερά, εκεί φέρ’ κι αυλακώνει Όλια του κόσμου τα πουλιά, εκεί πάν’ και φωλιάζ’νε¹ Πάντα ’κελάηδ’ναν κι έλεγαν: «Πολλά θα ζει Ακρίτας!» ♫ Ακρίτας όντες έλαμνεν σην παραποταμέαν Επέγ̆’νεν κι έρ’τον κι έλαμνεν την ώραν πέντε αυλάκια Επέγ’νεν κι έρ’τον κι έσπερνεν εννέα κότι͜α σπόρον Έρθεν πουλίν κι εκόνεψεν ση ζυγονί’ την άκραν
| Κείμενο | Επεξήγηση | Ετυμ. Ρίζα | Προέλευση |
|---|---|---|---|
| άκραν | άκρη, αρχή | ||
| εκόνεψεν | εγκαταστάθηκε, φώλιασε, προσγειώθηκε | konmak | |
| έλαμνεν | όργωνε | λάμνω | |
| επέγ̆’νεν | πήγαινε | ||
| επέγ’νεν | πήγαινε, προχωρούσε, έφευγε | ||
| έρθεν | ήρθε | ||
| έρ’τον | ερχόταν | ||
| ζυγονί’ | ζυγού | ||
| ’κελάηδ’ναν | (εκελάηδ’ναν) κελαηδούσαν | ||
| κότι͜α | μονάδα μέτρησης για δημητριακά | ||
| λιβάδ’ | λιβάδι | ||
| όλια | όλα | ||
| ομάλ’ | ομαλό, ευθεία, πεδιάδα, ονομασία ποντιακού χορού | ||
| όντες | όταν | ||
| παραποταμέαν | παραποτάμιος τόπος | ||
| ’πιδέξι͜ον | (επιδέξι͜ον) κατάλληλο, αρμόζων | ||
| πολλά | (επίθ.) πολλά, (επίρρ.) πολύ | ||
| φέρ’ | φέρνω/ει |
| Κείμενο | Επεξήγηση | Ετυμ. Ρίζα | Προέλ. |
|---|---|---|---|
| άκραν | άκρη, αρχή | ||
| εκόνεψεν | εγκαταστάθηκε, φώλιασε, προσγειώθηκε | konmak | |
| έλαμνεν | όργωνε | λάμνω | |
| επέγ̆’νεν | πήγαινε | ||
| επέγ’νεν | πήγαινε, προχωρούσε, έφευγε | ||
| έρθεν | ήρθε | ||
| έρ’τον | ερχόταν | ||
| ζυγονί’ | ζυγού | ||
| ’κελάηδ’ναν | (εκελάηδ’ναν) κελαηδούσαν | ||
| κότι͜α | μονάδα μέτρησης για δημητριακά | ||
| λιβάδ’ | λιβάδι | ||
| όλια | όλα | ||
| ομάλ’ | ομαλό, ευθεία, πεδιάδα, ονομασία ποντιακού χορού | ||
| όντες | όταν | ||
| παραποταμέαν | παραποτάμιος τόπος | ||
| ’πιδέξι͜ον | (επιδέξι͜ον) κατάλληλο, αρμόζων | ||
| πολλά | (επίθ.) πολλά, (επίρρ.) πολύ | ||
| φέρ’ | φέρνω/ει |
¹ Ακούγεται πιθ. εκ παραδρομής να τραγουδάει «εκεί φέρ’ και φωλιάζ’νε»
