Ας σον Πόντον έφυγαμ’ ένα πρωί
| Στιχουργοί | |
| Συνθέτες |
| Στιχουργοί | |
| Συνθέτες |
Ας σον Πόντον έφυγαμ’ έναν πρωί το βίον εφέκαμε δεμένον σο μαντρί Με τα χ̌ίλι͜α δύο τέρτα̤ ερρούξαμ’ σα στράτας Ντ’ έσυραν οι Πόντιοι, πουλί μ’, ας σοι Τουρκάντας! Σαμψουνταίοι, Κερασουνταίοι, Πάφρα και Σαντά Τσ̌ι͜ατι͜άδες εγέντανε και εξέβαν σα βουνά Ο Τοπάλ-Οσμάντς λέει σον Κεμάλ’ «Η ποντιακή η ράτσα έσ’κωσεν κιφάλ’» Η γαρή τον άντραν έχασεν κι η μάνα το παιδίν Άλλ’ σα εξορίας στείλ’νε κι άλλ’ ση φυλακήν Εκκλησίας και σχολεία χαλάν’ν’ οι Τουρκάντ’ Η Τραπεζούντα εσ’κώθεν όλεν σο ποδάρ’ Τ’ οσπιτόπα μουν επέραν, πουλί μ’, οι Τουρκάντ’ Η Τραπεζούντα εσ’κώθεν όλεν σο ποδάρ’ Άλλ’ με τ’ αραπάδας φεύ’νε κι άλλ’ με το ποδάρ’ Οι Καρσλήδες έρ’τανε πουλί μ’, με τ’ αράδας Άλλτς σα θάλασσας ερρούξαν κι άλλτς αδά κι ακεί Σο Καραπουρούν εξέβαμ’ μόνον οι μισοί Άλλτς σα θάλασσας ερρούξαν κι άλλτς αδά κι ακεί Σην Καλαμαριάν εξέβαμ’ μόνον οι μισοί
| Κείμενο | Επεξήγηση | Ετυμ. Ρίζα | Προέλευση |
|---|---|---|---|
| αδά | εδώ | ||
| ακεί | εκεί | ||
| άλλτς | άλλους | ||
| αράδας | (ον.πληθ.,τα) αράδες, σειρές | ||
| αραπάδας | άμαξες | araba | |
| ας σον | απ’ τον | ασό σον (από τον) | |
| βίον | το βιος, το σύνολο των ζωντανών που έχει στην ιδιοκτησία του κάποιος, η περιουσία κάποιου | ||
| γαρή | σύζυγος, γυναίκα | karı | |
| εγέντανε | έγιναν | ||
| εξέβαμ’ | βγήκαμε, ανεβήκαμε πάνω | ||
| εξέβαν | βγήκαν | ||
| επέραν | πήραν | ||
| ερρούξαμ’ | πέσαμε | ||
| ερρούξαν | έπεσαν | ||
| έρ’τανε | έρχονται | ||
| εσ’κώθεν | σηκώθηκε | ||
| έσ’κωσεν | σήκωσε | ||
| έσυραν | έσυραν, τράβηξαν, έριξαν | ||
| εφέκαμε | αφήσαμε | ||
| έφυγαμ’ | φύγαμε | ||
| έχασεν | έχασε, έδιωξε, πέταξε κτ | ||
| Καραπουρούν | Καραμπουρνάκι Καλαμαριάς | ||
| κιφάλ’ | κεφάλι | ||
| μουν | μας | ||
| όλεν | όλη/ο, ολόκληρη/ο | ||
| οσπιτόπα | σπιτάκια | hospitium<hospes | |
| ποδάρ’ | πόδι | ||
| σοι | στους/στις, τους/τις | ||
| στείλ’νε | στέλνουν | ||
| στράτας | (ονομ.) δρόμοι, (αιτ.) δρόμους | ||
| τέρτα̤ | καημοί, βάσανα, στενοχώριες | dert | |
| τουρκάντ’ | Τούρκοι | ||
| Τουρκάντας | Τούρκους | ||
| τσ̌ι͜ατι͜άδες | συμμορίτες, άτακτες ομάδες οπλισμένων μουσουλμάνων υπότροπων κατάδικων | çete<četa | |
| φεύ’νε | φεύγουν | ||
| χαλάν’ν’ | χαλάνε, καταστρέφουν |
| Κείμενο | Επεξήγηση | Ετυμ. Ρίζα | Προέλ. |
|---|---|---|---|
| αδά | εδώ | ||
| ακεί | εκεί | ||
| άλλτς | άλλους | ||
| αράδας | (ον.πληθ.,τα) αράδες, σειρές | ||
| αραπάδας | άμαξες | araba | |
| ας σον | απ’ τον | ασό σον (από τον) | |
| βίον | το βιος, το σύνολο των ζωντανών που έχει στην ιδιοκτησία του κάποιος, η περιουσία κάποιου | ||
| γαρή | σύζυγος, γυναίκα | karı | |
| εγέντανε | έγιναν | ||
| εξέβαμ’ | βγήκαμε, ανεβήκαμε πάνω | ||
| εξέβαν | βγήκαν | ||
| επέραν | πήραν | ||
| ερρούξαμ’ | πέσαμε | ||
| ερρούξαν | έπεσαν | ||
| έρ’τανε | έρχονται | ||
| εσ’κώθεν | σηκώθηκε | ||
| έσ’κωσεν | σήκωσε | ||
| έσυραν | έσυραν, τράβηξαν, έριξαν | ||
| εφέκαμε | αφήσαμε | ||
| έφυγαμ’ | φύγαμε | ||
| έχασεν | έχασε, έδιωξε, πέταξε κτ | ||
| Καραπουρούν | Καραμπουρνάκι Καλαμαριάς | ||
| κιφάλ’ | κεφάλι | ||
| μουν | μας | ||
| όλεν | όλη/ο, ολόκληρη/ο | ||
| οσπιτόπα | σπιτάκια | hospitium<hospes | |
| ποδάρ’ | πόδι | ||
| σοι | στους/στις, τους/τις | ||
| στείλ’νε | στέλνουν | ||
| στράτας | (ονομ.) δρόμοι, (αιτ.) δρόμους | ||
| τέρτα̤ | καημοί, βάσανα, στενοχώριες | dert | |
| τουρκάντ’ | Τούρκοι | ||
| Τουρκάντας | Τούρκους | ||
| τσ̌ι͜ατι͜άδες | συμμορίτες, άτακτες ομάδες οπλισμένων μουσουλμάνων υπότροπων κατάδικων | çete<četa | |
| φεύ’νε | φεύγουν | ||
| χαλάν’ν’ | χαλάνε, καταστρέφουν |
