| Στιχουργοί | |
| Συνθέτες |
Αητέντς επαραπέτανεν ψηλά σα επουράνι͜α [Ούι! αμάν! αμάν! (x2)] Είχ̌εν τσ̌αγγία κόκκινα και το τσ̌αρκούλ’ν ατ’ μαύρον [Ούι! αμάν! αμάν! (x2)] Κι εκράτ’νεν και σα κάρτζ̌ι͜α του παλληκαρί’ βραχ̌ι͜όνας [Ούι! αμάν! αμάν! (x2)] -Αητέ μ’, για δος μ’ ας σο κρατείς, για πέει με όθεν κείται [Ούι! αμάν! αμάν! (x2)] -Ας σο κρατώ ’κι δίγω σε, αρ’ όθεν κείται λέγω [Ούι! αμάν! αμάν! (x2)] ♫ Ακεί σο πέραν το ραχ̌ίν, σ’ ελάτι͜α επεκεί μέρος Τραντέλλεναν εσκότωσαν και κείται ματωμένος Μαύρα πουλία τρώγ’ν’ ατον και άσπρα τριγυλίσκουν Φατέστεν, πουλία μ’, φατέστεν Φατέστεν τον καρίπην Σην θάλασσαν κολυμπετής, σ’ ομάλι͜α πεχλιβάνος ♫ Σον πόλεμον Τραντέλλενας, Ρωμαίικον παλληκάρι [Ούι! αμάν! αμάν! (x2)]
| Κείμενο | Επεξήγηση | Ετυμ. Ρίζα | Προέλευση |
|---|---|---|---|
| αητέντς | αητός | ||
| ακεί | εκεί | ||
| αρ’ | εισάγει ή τονίζει πρόταση με ποικίλες σημασιολογικές αποχρώσεις: λοιπόν, άρα, έτσι, επομένως, δηλαδή, τέλος πάντων, τώρα, άντε, με χροιά παρότρυνσης ή επίγνωσης, όπως το τουρκ. ha | ἄρα | |
| ας σο | απ’ το | ασό σο (από το) | |
| βραχ̌ι͜όνας | βραχίονες, μπράτσα | βραχίων | |
| δίγω | δίνω | ||
| δος | δώσε | ||
| εκράτ’νεν | κρατούσε | ||
| ελάτι͜α | έλατα | ||
| επαραπέτανεν | παραπετούσε, πετούσε πολλή ώρα ή πολύ ψηλά | ||
| επεκεί | από εκεί, από τότε, ύστερα, κατόπιν | ||
| καρίπην | ξένο, μοναχικό, φτωχό, ανήμπορο | garip/ġarīb | |
| κάρτζ̌ι͜α | νύχια | kanca<ganzo (βενετ.)<γαμψός ή ganskyos=κλαδί (πρωτοκελτικά) | |
| κείται | κείτεται, ξαπλώνει | ||
| ’κι | δεν | οὐκί<οὐχί | |
| κολυμπετής | κολυμβητής | ||
| κρατείς | κρατάς | ||
| όθεν | όπου, οπουδήποτε, σε όποιον | ||
| ομάλι͜α | (επιρρ.) ομαλά, ευθεία, πεδιάδες, ίσια | ||
| παλληκαρί’ | παλληκαριού | παλληκάριον<πάλληξ, πάλλαξ | |
| πέει | (προστ.) πες | ||
| πεχλιβάνος | κυρ. παλαιστής, μτφ. παλληκάρι, ανδρειωμένος | pehlivan/pehlevān | |
| ραχ̌ίν | βουνό, ράχη | ||
| ρωμαίικον | αυτό που είναι των Ρωμιών, ελληνικό | ||
| Τραντέλλεναν | τριάντα φορές Έλληνα | ||
| Τραντέλλενας | ο τριάντα φορές Έλληνας | ||
| τριγυλίσκουν | τριγυρίζουν, περιτριγυρίζουν | ||
| τρώγ’ν’ | τρώνε | ||
| τσ̌αγγία | είδος μαλακού περσικού (παρθικού) υποδήματος από τη βυζαντινή περίοδο και εξής, το οποίο αναφερόταν σε υπόδημα ψηλό μέχρι τα γόνατα (μπότα) από ερυθρό δέρμα που προσαρμοζόταν στην κνήμη με κορδόνια | τζάγγα/τζαγγή ή τζαγγίον/zanca~zanga | |
| τσ̌αρκούλ’ν | γυναικεία καλύπτρα, λειρί πτηνού | ||
| φατέστεν | (προστ.) φάτε |
| Κείμενο | Επεξήγηση | Ετυμ. Ρίζα | Προέλ. |
|---|---|---|---|
| αητέντς | αητός | ||
| ακεί | εκεί | ||
| αρ’ | εισάγει ή τονίζει πρόταση με ποικίλες σημασιολογικές αποχρώσεις: λοιπόν, άρα, έτσι, επομένως, δηλαδή, τέλος πάντων, τώρα, άντε, με χροιά παρότρυνσης ή επίγνωσης, όπως το τουρκ. ha | ἄρα | |
| ας σο | απ’ το | ασό σο (από το) | |
| βραχ̌ι͜όνας | βραχίονες, μπράτσα | βραχίων | |
| δίγω | δίνω | ||
| δος | δώσε | ||
| εκράτ’νεν | κρατούσε | ||
| ελάτι͜α | έλατα | ||
| επαραπέτανεν | παραπετούσε, πετούσε πολλή ώρα ή πολύ ψηλά | ||
| επεκεί | από εκεί, από τότε, ύστερα, κατόπιν | ||
| καρίπην | ξένο, μοναχικό, φτωχό, ανήμπορο | garip/ġarīb | |
| κάρτζ̌ι͜α | νύχια | kanca<ganzo (βενετ.)<γαμψός ή ganskyos=κλαδί (πρωτοκελτικά) | |
| κείται | κείτεται, ξαπλώνει | ||
| ’κι | δεν | οὐκί<οὐχί | |
| κολυμπετής | κολυμβητής | ||
| κρατείς | κρατάς | ||
| όθεν | όπου, οπουδήποτε, σε όποιον | ||
| ομάλι͜α | (επιρρ.) ομαλά, ευθεία, πεδιάδες, ίσια | ||
| παλληκαρί’ | παλληκαριού | παλληκάριον<πάλληξ, πάλλαξ | |
| πέει | (προστ.) πες | ||
| πεχλιβάνος | κυρ. παλαιστής, μτφ. παλληκάρι, ανδρειωμένος | pehlivan/pehlevān | |
| ραχ̌ίν | βουνό, ράχη | ||
| ρωμαίικον | αυτό που είναι των Ρωμιών, ελληνικό | ||
| Τραντέλλεναν | τριάντα φορές Έλληνα | ||
| Τραντέλλενας | ο τριάντα φορές Έλληνας | ||
| τριγυλίσκουν | τριγυρίζουν, περιτριγυρίζουν | ||
| τρώγ’ν’ | τρώνε | ||
| τσ̌αγγία | είδος μαλακού περσικού (παρθικού) υποδήματος από τη βυζαντινή περίοδο και εξής, το οποίο αναφερόταν σε υπόδημα ψηλό μέχρι τα γόνατα (μπότα) από ερυθρό δέρμα που προσαρμοζόταν στην κνήμη με κορδόνια | τζάγγα/τζαγγή ή τζαγγίον/zanca~zanga | |
| τσ̌αρκούλ’ν | γυναικεία καλύπτρα, λειρί πτηνού | ||
| φατέστεν | (προστ.) φάτε |
Απαγγελία: Φρειδερίκη Γεροντίδου
