| Στιχουργοί | |
| Συνθέτες |
Εκάεν και το Τσ̌άμπασ̌ιν κι επέμ’ναν τα τουβάρα̤ [γιαρ, γιαρ, αμάν] [και -ν-] Ερρούξαν σο γουρτάρεμαν τ’ Ορτούς τα παλληκάρα̤ [γιαρ, γιαρ, αμάν] Αρ’ εκάεν κι εμανίεν όλεν το παρχάρ’ [Και -ν-] Εκεί, τιδέν ’κ’ επέμ’νεν, μανάχον σαχτάρ’ Τρανόν γιαγκούν σο Τσ̌άμπασ̌ιν, ’σπίτα̤ ’κι θ’ απομέν’νε [γιαρ, γιαρ, αμάν] Τρανοί, μικροί, φτωχοί, ζεγκίν’, ούλ’ κάθουνταν και κλαίνε [γιαρ, γιαρ, αμάν] Αρ’ εκάεν κι εμανίεν όλεν το παρχάρ’ [Και -ν-] Εκεί, τιδέν ’κ’ επέμ’νεν, μανάχον σαχτάρ’ Εκάεν και το Τσ̌άμπασ̌ιν, γιάβρου μ’, τιδέν ’κ’ επέμ’νεν [γιαρ, γιαρ, αμάν] Ραχ̌ι͜ά και λιβαδότοπι͜α άλλο χορτάρ’ ’κι φέρ’νε [γιαρ, γιαρ, αμάν] Αρ’ εκάεν κι εμανίεν όλεν το παρχάρ’ [Και -ν-] Εκεί, τιδέν ’κ’ επέμ’νεν, μανάχον σαχτάρ’ Άπιστε μ’ κι αθεόφοβε μ’, για έλα μετ’ εμένα [γιαρ, γιαρ, αμάν!] [Και] Σα μὲσα σ’ να τυλίγουμαι, εσύ, τέρ’ με και γέλα [Σ̌κυλοκούταβον!] Haydı, haydı, gidelim bizim odaya¹ Να σε πάρω και να φύγω, μα την Παναγιά! Έλα, πουλί μ’, έλα, γιαβρί μ’, έλα μη τυρα̤ννί͜εις με [γιαρ, γιαρ, αμάν/ωφ, ωφ, αμάν] Τ’ εμόν η ψ̌η ολίγον έν’, θ’ εβγαίν’ κι άλλο ’κ’ ευρήκ’ς με [Κομμενόχρονε μ’!] Haydı, haydı, gidelim bizim odaya¹ Να σε πάρω και να φύγω, μα την Παναγιά!
| Κείμενο | Επεξήγηση | Ετυμ. Ρίζα | Προέλευση |
|---|---|---|---|
| απομέν’νε | απομένουν | ||
| αρ’ | εισάγει ή τονίζει πρόταση με ποικίλες σημασιολογικές αποχρώσεις: λοιπόν, άρα, έτσι, επομένως, δηλαδή, τέλος πάντων, τώρα, άντε, με χροιά παρότρυνσης ή επίγνωσης, όπως το τουρκ. ha | ἄρα | |
| γιαβρί | μωρό, μικρό, παιδί | yavru | |
| γιαγκούν | φωτιά | yangın | |
| γιαρ | αγαπητός/ή/ό, αγάπη | yâr | |
| γουρτάρεμαν | σώσιμο, διάσωση | kurtarma | |
| εβγαίν’ | βγαίνει | ||
| εκάεν | κάηκε | ||
| εμανίεν | μαύρισε/μουντζουρώθηκε από την καπνιά, καταστράφηκε, κατακάηκε μέχρι καπνιάς | ||
| εμόν | δικός/ή/ό μου | ἐμοῦ | |
| έν’ | είναι | ||
| επέμ’ναν | απόμειναν | ||
| επέμ’νεν | απόμεινε | ||
| ερρούξαν | έπεσαν | ||
| ευρήκ’ς | βρίσκεις | ||
| ζεγκίν’ | πλούσιοι | zengin/sengīn | |
| ’κ’ | δεν | οὐκί<οὐχί | |
| κάθουνταν | κάθονται | ||
| ’κι | δεν | οὐκί<οὐχί | |
| μανάχον | (έναρθρο) μοναχός, μοναχό, (επίρρ) μόνο/μοναχά | ||
| μὲσα | (τα) η μέση | ||
| μετ’ | μαζί με (με αιτιατική), με (τρόπος) | ||
| όλεν | όλη/ο, ολόκληρη/ο | ||
| ολίγον | λίγο | ||
| ούλ’ | όλοι | ||
| παλληκάρα̤ | παλληκάρια | παλληκάριον<πάλληξ, πάλλαξ | |
| παρχάρ’ | ορεινός τόπος θερινής βοσκής | ||
| ραχ̌ι͜ά | ράχες, βουνά | ||
| σαχτάρ’ | στάχτη | στάχτη<στάζω | |
| ’σπίτα̤ | σπίτια | hospitium<hospes | |
| τέρ’ | (προστ.) κοίταξε | ||
| τιδέν | τίποτα | ||
| τουβάρα̤ | τοίχοι | duvar/dīvār | |
| Τσ̌άμπασ̌ιν | παρχάρι των Κοτυώρων του Πόντου (σημ. Ordu) στα ΝΑ της σημερινής επαρχίας Ορντού πολύ κοντά στα σύνορα με την επαρχία Κερασούντας | Çambaşı (κυρ. Πευκοκορφή) | |
| τυλίγουμαι | τυλίγομαι | ||
| τυρα̤ννί͜εις | τυραννάς, ταλαιπωρείς | ||
| φέρ’νε | φέρνουν | ||
| χορτάρ’ | χορτάρι | ||
| ψ̌η | ψυχή |
| Κείμενο | Επεξήγηση | Ετυμ. Ρίζα | Προέλ. |
|---|---|---|---|
| απομέν’νε | απομένουν | ||
| αρ’ | εισάγει ή τονίζει πρόταση με ποικίλες σημασιολογικές αποχρώσεις: λοιπόν, άρα, έτσι, επομένως, δηλαδή, τέλος πάντων, τώρα, άντε, με χροιά παρότρυνσης ή επίγνωσης, όπως το τουρκ. ha | ἄρα | |
| γιαβρί | μωρό, μικρό, παιδί | yavru | |
| γιαγκούν | φωτιά | yangın | |
| γιαρ | αγαπητός/ή/ό, αγάπη | yâr | |
| γουρτάρεμαν | σώσιμο, διάσωση | kurtarma | |
| εβγαίν’ | βγαίνει | ||
| εκάεν | κάηκε | ||
| εμανίεν | μαύρισε/μουντζουρώθηκε από την καπνιά, καταστράφηκε, κατακάηκε μέχρι καπνιάς | ||
| εμόν | δικός/ή/ό μου | ἐμοῦ | |
| έν’ | είναι | ||
| επέμ’ναν | απόμειναν | ||
| επέμ’νεν | απόμεινε | ||
| ερρούξαν | έπεσαν | ||
| ευρήκ’ς | βρίσκεις | ||
| ζεγκίν’ | πλούσιοι | zengin/sengīn | |
| ’κ’ | δεν | οὐκί<οὐχί | |
| κάθουνταν | κάθονται | ||
| ’κι | δεν | οὐκί<οὐχί | |
| μανάχον | (έναρθρο) μοναχός, μοναχό, (επίρρ) μόνο/μοναχά | ||
| μὲσα | (τα) η μέση | ||
| μετ’ | μαζί με (με αιτιατική), με (τρόπος) | ||
| όλεν | όλη/ο, ολόκληρη/ο | ||
| ολίγον | λίγο | ||
| ούλ’ | όλοι | ||
| παλληκάρα̤ | παλληκάρια | παλληκάριον<πάλληξ, πάλλαξ | |
| παρχάρ’ | ορεινός τόπος θερινής βοσκής | ||
| ραχ̌ι͜ά | ράχες, βουνά | ||
| σαχτάρ’ | στάχτη | στάχτη<στάζω | |
| ’σπίτα̤ | σπίτια | hospitium<hospes | |
| τέρ’ | (προστ.) κοίταξε | ||
| τιδέν | τίποτα | ||
| τουβάρα̤ | τοίχοι | duvar/dīvār | |
| Τσ̌άμπασ̌ιν | παρχάρι των Κοτυώρων του Πόντου (σημ. Ordu) στα ΝΑ της σημερινής επαρχίας Ορντού πολύ κοντά στα σύνορα με την επαρχία Κερασούντας | Çambaşı (κυρ. Πευκοκορφή) | |
| τυλίγουμαι | τυλίγομαι | ||
| τυρα̤ννί͜εις | τυραννάς, ταλαιπωρείς | ||
| φέρ’νε | φέρνουν | ||
| χορτάρ’ | χορτάρι | ||
| ψ̌η | ψυχή |
¹ Άντε, άντε, πάμε στο δωμάτιό μας!
