Προβολή Τραγουδιού
Πάνε τα παπόρι͜α |
Δεκαεννέα ΚαλομηνάΣτιχουργοί: Πόλυς Παυλίδης
Συνθέτες: Πόλυς Παυλίδης
Καλλιτέχνες: Απαγγελία/Αφήγηση/Ψαλμός, Χορωδία
Θεέ μ’, δείξον τη δύναμη σ’! Χριστέ μ’, ποίσον το θάμα σ’! Ποίσον με ποταμόπετραν βαρύν τη καταρράχτε Ποίσον με σπέλιας κατωθύρ’, σην γην καταχωμένον Ποίσον με, αν θέλτς, μικρόν λιθάρ’, αν θέλτς, ποίσον με χώμαν Θεέ μ’, ποίσον με ήντι͜αν θέλτς, μόνον σον τόπο μ’, άφ’ς με! Άφ’ς με αδά ας θάφκουμαι, σον τόπον ντ’ εγεννέθα, σο μνήμαν όμπου έθαψα την μάνα μ’ και τον κύρη μ’ Εβγάτεν οι αποθαμέν’ οι ζωντανοί θ’ εμπαίν’νε Διώχ’νε ας σ’ οσπίτι͜α τουν τ’ ανθρώπ’ς, τ’ Άγ’ς ας σα εκκλησίας και νιά σα σπέλι͜α αφήν’νε μας και νιά σα ραχ̌ορμία και νιά σ’ ομάλια τ’ ήμερα και νιά σ’ ορμάνι͜α τ’ άγρι͜α Ο ουρανόν επιδέβε μας κι η μαύρη γη ’κι σ’κών’ μας η θάλασσα επέμ’νε μας το πέλαγος περ’μέν’ μας Θάλασσα, Μαύρη Θάλασσα, μη γίνεσαι θερίον Σην Ελλάδαν αχπάσκουμες, χαμέλυνον ολίγον! ♫ Πάνε τα παπόρι͜α, πάνε σ’ άψιμον όσοι αποθάν’νε Όλιον πάνε και σ̌υρίζ’νε οπίσ’ άλλο ’κι γυρίζ’νε Παίρ’νε σα χ̌έρι͜α τα μωρά, σ’ ωμία τα ποχτσ̌άδες Βαθέα απέσ’ σα ψ̌ήα τουν αλάρωτα γεράδες Πάνε τα παπόρι͜α, πάνε σ’ άψιμον όσοι αποθάν’νε Όλιον πάνε και σ̌υρίζ’νε οπίσ’ άλλο ’κι γυρίζ’νε Αφήν’ν’ οπίσ’ τ’ οσπίτι͜α τουν τη γην ατουν αφήν’νε Αφήν’νε τ’ άγια χώματα ποτάμι͜α δάκρυ͜α ’κχ̌ύν’νε Πάνε τα παπόρι͜α, πάνε σ’ άψιμον όσοι αποθάν’νε Όλιον πάνε και σ̌υρίζ’νε οπίσ’ άλλο ’κι γυρίζ’νε Στοιβάζ’ν’ ατ’ς άμον το χορτάρ’ απάν’ και σα παπόρι͜α Χώρι͜α η μάνα ας σα μωρά ο κύρτς, τ’ αδέλφι͜α χώρι͜α Πάνε τα παπόρι͜α, πάνε σ’ άψιμον όσοι αποθάν’νε Όλιον πάνε και σ̌υρίζ’νε οπίσ’ άλλο ’κι γυρίζ’νε Εφέκαν όλια οξωπίσ’ και σην Ελλάδα πάνε Άλλ’ αρρωσταίν’νε κι άλλ’ πεινούν και άλλ’ πα αποθάν’νε Πάνε τα παπόρι͜α, πάνε σ’ άψιμον όσοι αποθάν’νε Όλιον πάνε και σ̌υρίζ’νε οπίσ’ άλλο ’κι γυρίζ’νε
| Κείμενο | Επεξήγηση | Ετυμ. Ρίζα | Προέλευση |
|---|---|---|---|
| Άγ’ς | Αγίους | ||
| αδά | εδώ | ||
| αλάρωτα | αθεράπευτα, ανίατα | ||
| άμον | σαν, όπως, καθώς | ἅμα | |
| ανθρώπ’ς | ανθρώπους | ||
| απάν’ | πάνω | ||
| απέσ’ | μέσα | ||
| αποθαμέν’ | πεθαμένοι | ||
| αποθάν’νε | πεθαίνουν | ||
| αρρωσταίν’νε | αρρωσταίνουν | ||
| ας σ’ | (ας σου) από του, από τότε που/αφότου, (ας σο) από το/τα | ||
| ατουν | τους | ||
| ατ’ς | αυτής, της | ||
| αφήν’νε | αφήνουν | ||
| άφ’ς | (προστ.) άφησε | ||
| αχπάσκουμες | αναχωρούμε, φεύγουμε, κινούμε για | ||
| άψιμον | φωτιά | ||
| βαθέα | βαθιά | ||
| γεράδες | πληγές, τραύματα | yara | |
| γυρίζ’νε | γυρίζουν | ||
| δείξον | (προστ.) δείξε | ||
| διώχ’νε | διώχνουν | ||
| εβγάτεν | (προστ.) βγείτε | ||
| εγεννέθα | γεννήθηκα | ||
| εμπαίν’νε | μπαίνουν | ||
| επέμ’νε | απόμεινε | ||
| επιδέβε | έφυγε, άφησε πίσω, προσπέρασε, ξεπέρασε | ||
| εφέκαν | αφήσαν | ||
| ήντι͜αν | οτιδήποτε, ό,τι | ||
| θάμα | θαύμα | ||
| θέλτς | θέλεις | ||
| θερίον | θηρίο | ||
| καταρράχτε | καταρράκτη, καταπακτής, οριζόντιας πόρτας σε δάπεδο ή οροφή του στάβλου/μαντριού που οδηγεί σε ξεχωριστό χώρο | ||
| κατωθύρ’ | κατώφλι, η παράπλευρη και κάτω ξύλινη δοκός της πόρτας, ο πρόδρομος | ||
| ’κι | δεν | οὐκί<οὐχί | |
| κύρτς | κύρης, πατέρας | ||
| ’κχ̌ύν’νε | εκχύνουν, χύνουν, εκβάλλουν | εκχύνω<ἐγχέω< ἐν + χέω | |
| λιθάρ’ | λιθάρι, πέτρα | ||
| νιά | ούτε | ne | |
| όλια | όλα | ||
| ολίγον | λίγο | ||
| όλιον | όλο, ολόκληρο | ||
| ομάλια | ομαλοί δρόμοι, ευθείες, πεδιάδες, ομαλά (επίρρ) | ||
| οξωπίσ’ | πίσω, αντίστροφα | ||
| οπίσ’ | πίσω | ||
| ορμάνι͜α | δάση | orman | |
| οσπίτι͜α | σπίτια | hospitium<hospes | |
| πα | πάλι, επίσης, ακόμα | ||
| παίρ’νε | παίρνουν | ||
| παπόρι͜α | βαπόρια, καράβια | vapore | |
| περ’μέν’ | περιμένει | ||
| ποίσον | (προστ.) κάνε, φτιάξε | ποιέω, ποιῶ | |
| ραχ̌ορμία | ορεινά ρυάκια | ||
| σ’κών’ | σηκώνω/ει | ||
| σπέλιας | σπηλιάς | ||
| σ̌υρίζ’νε | σφυρίζουν | σῦριγξ | |
| τουν | τους | ||
| χαμέλυνον | χαμήλωσε | ||
| χορτάρ’ | χορτάρι | ||
| χώρι͜α | χωριστά | ||
| ψ̌ήα | ψυχές, η περιοχή του στέρνου, τα εσώψυχα | ||
| ωμία | ώμοι |
Απαγγελία: Κωνσταντία Αποστολίδου (Η Καμπάνα του Πόντου) Χορωδία: Μέλη Τσαρίδου, Χριστίνα Δημητριάδου, Μαρία Παπαδοπούλου, Σμαρώ Λιθοξοπούλου Λύρα: Κωνσταντίνος Σωπιάδης
