Προβολή Τραγουδιού
Ήλες μαραίν’ τ’ αμάραντα/Ο Γιάννες ο μονογιάννες/Εγώ για τ’ εσέν μόνο ζω/Σ̌ουμπούλα/Χαψία/Τα μαλλία μ’ έσπρυναν |
Στιχουργοί: Παραδοσιακό, Χρύσανθος Θεοδωρίδης
Συνθέτες: Παραδοσιακό, Χρύσανθος Θεοδωρίδης
Καλλιτέχνες: Γιάννης Φλωρινιώτης, Τάκης Ιωαννίδης
Είνας μάνα εγέννεσεν τον ήλεν και -ν- εσένα [γιαρ/γιαρ, γιαρ] Ήλες μαραίν’ τ’ αμάραντα, κι εσύ μαραίντς εμένα [γιαρ/γιαρ, γιαρ] Εμάτσα τ’ ομματόπα μου πουδέν να μη τερούνε [γιαρ/γιαρ, γιαρ] Όντες ελέπ’νε σε, πουλί μ’, αμὰν χαμογελούνε [γιαρ/γιαρ, γιαρ] ♫ Ο Γιάννες ο Μονόγιαννες, ο μαναχόν ο Γιάννες Ο Γιάννες επεπίρνιξεν και σο πεγάδ’ επήεν Εχτύπεσεν τη μαστραπάν, κι εγνέφιξεν ο δράκον Εξέβεν δράκος άγγελος και θέλ’ να τρώει τον Γιάννεν ♫ Εγώ για τ’ εσέν μόνο ζω και για τ’ εσέν δουλεύω [γιαρ] Νύχταν κι ημέραν ση ζωή μ’ με το Χάρον παλεύω [γιαρ] Για τ’ εσέν σύρω βάσανα, για τ’ εσέν σύρω πόνι͜α, [γιαρ] για τ’ εσέν τυραννίουμαι, πουλί μ’, ατόσα χρόνι͜α [γιαρ] ♫ Είναν σ̌ουμπούλαν αγαπώ, τ’ όνομαν ατ’ς ’κι λέγω! Την ώρα ντο ’κ’ ελέπ’ ατεν κάθουμαι κα’ και κλαίγω Σ̌ουμπούλα μ’, έλα-έλα Σ̌ουμπούλα μ’, έλα-έλα Όντες τερώ σε μη τερείς αφκακέσ’, χαμογέλα Έλα, πουλί μ’, έλα, αρνί μ’, έλα μη τυραννί͜εις με Τ’ εμόν η ψ̌η ολίγον έν’ εβγαίν’ κι άλλο ’κ’ ευρήκ’ς με Σ̌ουμπούλα μ’, έλα-έλα Σ̌ουμπούλα μ’, έλα-έλα Όντες τερώ σε μη τερείς αφκακέσ’, χαμογέλα ♫ Χαψία έρθαν σο γιαλόν χοντρά τα ευλοεμένα Τα παπόρι͜α εχ̌’ κι έρχουν ζίπα-ζίπα φορτωμένα Χαψία, χαψία φατέστεν σ̌κύλ’ παιδία και ντ’ έμορφα μαειρεύ’ α̤τα η θεία μ’ η ’Βδοξία Χαψία βάλεν σο πλακίν εσέν λέγω, Ηλία! ’Κχ̌ύσον και λίγον λαδόπον ας ’ίν’νταν μερακλία Χαψία, χαψία φατέστεν σ̌κύλ’ παιδία και ντ’ έμορφα μαειρεύ’ α̤τα η θεία μ’ η ’Βδοξία ♫ Τα μαλλία μ’ έσπρυναν, ατό τέρτ’ πα ’κ’ ευτάγω Με τα μαύρα έρθα εγώ και με τ’ άσπρα θα πάγω Που γερά ας αποθάν’ να μη τυραννίεται Όσον ντο γερά και πάει το κορμίν ατ’ λύεται
Κείμενο | Επεξήγηση | Ετυμ. Ρίζα | Προέλευση |
---|---|---|---|
αμὰν | αμέσως, ευθύς, μονομιάς | hemen/hemān | |
αμάραντα | (επιστ. Helichrysum stoechas) τα αγριολούλουδα ελίχρυσος ο πολύτιμος | ||
αποθάν’ | πεθαίνει | ||
ατεν | αυτήν | ||
ατ’ς | αυτής, της | ||
αφκακέσ’ | κάτω πέρα | ||
βάλεν | (προστ.) βάλε | ||
γερά | γερνάει | ||
γιαρ | αγαπητός/ή/ό, αγάπη | yâr | |
εβγαίν’ | βγαίνει | ||
εγέννεσεν | γέννησε | ||
εγνέφιξεν | ξύπνησε | ||
είναν | έναν, μία | ||
είνας | ένας/μία | ||
ελέπ’ | βλέπει/βλέπω | ||
ελέπ’νε | βλέπουνε | ||
εμάτσα | έμαθα κτ σε κπ, δίδαξα | μαθίζω | |
εμόν | δικός/ή/ό μου | ἐμοῦ | |
έμορφα | όμορφα | ||
έν’ | είναι | ||
εξέβεν | βγήκε, ανέβηκε | ||
επεπίρνιξεν | σηκώθηκε πολύ πρωί, σηκώθηκε από ύπνο | ||
επήεν | πήγε | ||
έρθα | ήρθα | ||
έρθαν | ήρθαν | ||
έρχουν | έρχονται | ||
έσπρυναν | άσπρισαν | ||
ευρήκ’ς | βρίσκεις | ||
ευτάγω | κάνω, φτιάχνω | εὐθειάζω | |
εχτύπεσεν | χτύπησε | ||
ζίπα-ζίπα | (έκφ.) για κάτι που είναι γεμάτο μέχρι πάνω, φίσκα | زیبا (zībā=όμορφο, στολισμένο) | |
ήλεν | ήλιος/ήλιο | ||
ήλες | ήλιος | ||
’ίν’νταν | γίνονται | ||
’κ’ | δεν | οὐκί<οὐχί | |
κα’ | κάτω | ||
’κι | δεν | οὐκί<οὐχί | |
’κχ̌ύσον | (προστ.) έκχυσε, χύσε, έκβαλε | εκχύνω<ἐγχέω< ἐν + χέω | |
λαδόπον | λαδάκι | ||
λύεται | λιώνει | ||
μαειρεύ’ | μαγειρεύει | ||
μαναχόν | (έναρθρο) μοναχός, μοναχό, (επίρρ) μόνο/μοναχά | ||
μαραίντς | μαραίνεις | ||
μαστραπάν | μικρή μεταλλική, πήλινη ή και γυάλινη κανάτα | maşrapa/maşraba | |
μερακλία | με μεράκι, με ιδιαίτερο ζήλο | meraklı/merāḳ | |
ολίγον | λίγο | ||
ομματόπα | ματάκια | ||
όντες | όταν | ||
πα | πάλι, επίσης, ακόμα | ||
παιδία | παιδιά | ||
παπόρι͜α | βαπόρια, καράβια | vapore | |
πεγάδ’ | βρύση | ||
πλακίν | λίθινη πλάκα, αβαθές σκεύος μαγειρέματος | ||
πόνι͜α | πόνοι | ||
πουδέν | πουθενά | ||
σ̌κύλ’ | (γεν.) σκύλου | ||
σ̌ουμπούλα | αυτή που είναι σα ζουμπούλι | sümbül/sunbul | |
σ̌ουμπούλαν | αυτή που είναι σα ζουμπούλι | sümbül/sunbul | |
σύρω | σέρνω, τραβώ, ρίχνω | ||
τερείς | κοιτάς | ||
τερούνε | κοιτούν | ||
τέρτ’ | καημός, βάσανο, (ονομ.) στενοχώρια | dert | |
τερώ | κοιτώ | ||
τυραννί͜εις | τυραννάς, ταλαιπωρείς | ||
τυραννίεται | τυραννιέται, ταλαιπωριέται | ||
τυραννίουμαι | τυραννιέμαι, ταλαιπωριέμαι | ||
φατέστεν | (προστ.) φάτε | ||
χαψία | γαύροι | hamsi<ჰამსი | |
ψ̌η | ψυχή |