Παραδεισί’ πουλίν

Προβολή Τραγουδιού

Καλλιτέχνες: Τάκης Αλαματίδης, Χαράλαμπος Κοχλιαρίδης

Πέρασα ας ση μαχαλά σ’ -ι,
είδα σε -ν- εσέν, πουλί μ’
Εχαρχάριξεν το γαίμα μ’,
έχασα και τ’ αχούλι μ’
’Χάσα τ’ αχούλι μ’,
ωχ! ν’ αηλί εμέν, πουλί μ’

Και -ν- αΐκον εμορφίαν
άμον παραδεισί’ πουλίν
Εύρα σε -ν- σα Καϊλάρι͜α¹
και -ν- απέσ’ σο Ίνελι²
Βάι/Και σο Ίνελι²,
να λελεύω σε -ν-, πουλί μ’

Ασ’ τ’ είδα σε, μικρόν αρνί μ’,
η χρά μ’ έρθεν εκχ̌ύεν
Σην καρδι͜ά μ’, άι, τρανόν σεβντάν
έρθεν η ψ̌η μ’ ελύεν
Η ψ̌η μ’ ελύεν,
ντό θ’ ευτάω μετ’ εσέν;

Τ’ ομμάτι͜α σ’ εκαλάτσ̌εψαν
και -ν- απέσ’ σην καρδία μ’
Ο διψασμένον πως έλεεν
«χάι, τα κρύα τα νερά!»
Τα κρύα νερά,
όι! νασάν εμέν, σεβντά

Σ’ ομματί’ σ’ το τσ̌αρπίρισμα
λύεται -ν- η καρδία μ’
Τ’ άθα̤, πουλί μ’, ντο ανθούνε
χάν’νε την ευωδίαν
Την ευωδίαν,
νε πουλόπο μ’, ασ’ εσέν

Γεια σου, Κοσκερίδη, με τους στίχους σου! Γουρπάν’ -τ- σ’, Κοχλιαρίδη!

Γλωσσάρι

Κείμενο	Επεξήγηση	Ετυμ. Ρίζα
αηλί	αλίμονο	ἀ- + μεσαιωνική ελληνική ἠλί < εβραϊκά אל (θεός)
άθα̤	άνθη
αΐκον	τέτοιο/α
άμον	σαν, όπως, καθώς	ἅμα
απέσ’	μέσα
ασ’	από
αχούλι	μυαλό	akıl/ʿaḳl
γαίμα	αίμα
γουρπάν’	θυσία	kurban/ḳurbān
εκαλάτσ̌εψαν	μίλησαν, συνομίλησαν, συζήτησαν	keleci=καλός λόγος (Παλαιά Τουρκική Ανατολίας)
εκχ̌ύεν	εκχύθηκε, χύθηκε, εξέρρευσε	εκχύνω<ἐγχέω< ἐν + χέω
έλεεν	έλεγε
ελύεν	λύθηκε, έλιωσε
εμορφίαν	ομορφιά
έρθεν	ήρθε
εύρα	βρήκα, (ιδιωμ. προστ.) βρες
ευτάω	κάνω, φτιάχνω	εὐθειάζω
εχαρχάριξεν	άσθμαινε, ψυχορραγούσε, ανέπνεε δύσκολα
λελεύω	χαίρομαι
λύεται	λιώνει
μαχαλά	γειτονιά	mahalle/maḥalle
μετ’	μαζί με (με αιτιατική), με (τρόπος)
ν’ αηλί	αλίμονο	μεσαιων. ελλ. ἀλί<ἀ- + ἠλί (εβραϊκά אל)= θεός
νασάν	χαρά σε
ομματί’	ματιού
ομμάτι͜α	μάτια
παραδεισί’	παραδείσου
πουλόπο	πουλάκι
σεβντά	αγάπη, έρωτας	sevda/sevdā
σεβντάν	αγάπη, έρωτα	sevda/sevdā
τσ̌αρπίρισμα	λαμποκόπημα
χάν’νε	χάνουν, παύουν να έχουν, διώχνουν
χρά	χροιά, το χρώμα του δέρματος
ψ̌η	ψυχή

Σημειώσεις

¹ Παλιά ονομασία της Πτολεμαΐδας
² Παλιά ονομασία του χωριού Ανατολικό Κοζάνης