Αητέντς επεριπέτανεν ψηλά σα υπουράνι͜α και τα τσαγγία τ’ κόκκινα και το τσ̌αρκούλ’ν ατ’ μαύρον κι εβάστανεν σα κάρτσ̌ι͜α του παλληκαρί’ βραχ̌ι͜όναν -Αητέ μ’, για δος μ’ ας σο κρατείς για πέ’ με όθεν κείται -Ας σο κρατώ ’κι δίγω σε κι αρ’ όθεν κείται λέω Για ποίσον σίδερον ραβδίν και χάλκενα τσ̌αρούχ̌ι͜α κι έπαρ’ σο χ̌έρι σ’ τη στράταν κι όλον το μονοπάτιν Ακεί σο πέραν το ραχ̌ίν σ’ άλλο τ’ επεκεί μέρος γραικόπουλον εσκότωσαν και κείται σκοτωμένον και ’κ’ έχ̌’ μάναν να κλαίει ατο, κύρην να πονισκάται και ’κ’ έχ̌’ αδέλφι͜α σπλαχνικά να κλαίγ’ν από καρδίας Κλαίγ’ν ατον το «Πάσα πνοή» και η Δοξολοΐα, κλαίει κι ο καπετάνος ατ’ κι όλια τα παλληκάρι͜α τ’ Φατέστε, πουλιά μ’, φατέστε, φατέστε τον γαρίπην Σην θάλασσαν κολυμπετής, σ’ ομάλια πι͜αχλιβά̤νος, σον πόλεμον τρισέλλενος, ρωμαίικον παλληκάριν
| Κείμενο | Επεξήγηση | Ετυμ. Ρίζα | Προέλευση |
|---|---|---|---|
| αητέντς | αητός | ||
| ακεί | εκεί | ||
| αρ’ | εισάγει ή τονίζει πρόταση με ποικίλες σημασιολογικές αποχρώσεις: λοιπόν, άρα, έτσι, επομένως, δηλαδή, τέλος πάντων, τώρα, άντε, με χροιά παρότρυνσης ή επίγνωσης, όπως το τουρκ. ha | ἄρα | |
| ας σο | απ’ το | ασό σο (από το) | |
| βραχ̌ι͜όναν | βραχίονα, μπράτσο | βραχίων | |
| δίγω | δίνω | ||
| δος | δώσε | ||
| έπαρ’ | (προστ.) πάρε | ||
| επεκεί | από εκεί, από τότε, ύστερα, κατόπιν | ||
| επεριπέτανεν | πετούσε γύρω | ||
| έχ̌’ | έχει | ||
| ’κ’ | δεν | οὐκί<οὐχί | |
| καρδίας | (τη, γεν.) καρδιάς, (τα, ονομ. πληθ.) καρδιές | ||
| κάρτσ̌ι͜α | νύχια | kanca<ganzo (βενετ.)<γαμψός ή ganskyos=κλαδί (πρωτοκελτικά) | |
| κείται | κείτεται, ξαπλώνει | ||
| ’κι | δεν | οὐκί<οὐχί | |
| κλαίγ’ν | κλαίνε | ||
| κολυμπετής | κολυμβητής | ||
| κρατείς | κρατάς | ||
| όθεν | όπου, οπουδήποτε, σε όποιον | ||
| όλια | όλα | ||
| ομάλια | ομαλοί δρόμοι, ευθείες, πεδιάδες, ομαλά (επίρρ) | ||
| παλληκαρί’ | παλληκαριού | παλληκάριον<πάλληξ, πάλλαξ | |
| πέ’ | (προστ.) πες | ||
| πι͜αχλιβά̤νος | κυρ. παλαιστής, μτφ. παλληκάρι, ανδρειωμένος | pehlivan/pehlevān | |
| ποίσον | (προστ.) κάνε, φτιάξε | ποιέω, ποιῶ | |
| πονισκάται | πονάει κπ | ||
| ραχ̌ίν | βουνό, ράχη | ||
| ρωμαίικον | αυτό που είναι των Ρωμιών, ελληνικό | ||
| τσ̌αρκούλ’ν | γυναικεία καλύπτρα, λειρί πτηνού | ||
| φατέστε | (προστ.) φάτε | ||
| χάλκενα | χάλκινα |
| Κείμενο | Επεξήγηση | Ετυμ. Ρίζα | Προέλ. |
|---|---|---|---|
| αητέντς | αητός | ||
| ακεί | εκεί | ||
| αρ’ | εισάγει ή τονίζει πρόταση με ποικίλες σημασιολογικές αποχρώσεις: λοιπόν, άρα, έτσι, επομένως, δηλαδή, τέλος πάντων, τώρα, άντε, με χροιά παρότρυνσης ή επίγνωσης, όπως το τουρκ. ha | ἄρα | |
| ας σο | απ’ το | ασό σο (από το) | |
| βραχ̌ι͜όναν | βραχίονα, μπράτσο | βραχίων | |
| δίγω | δίνω | ||
| δος | δώσε | ||
| έπαρ’ | (προστ.) πάρε | ||
| επεκεί | από εκεί, από τότε, ύστερα, κατόπιν | ||
| επεριπέτανεν | πετούσε γύρω | ||
| έχ̌’ | έχει | ||
| ’κ’ | δεν | οὐκί<οὐχί | |
| καρδίας | (τη, γεν.) καρδιάς, (τα, ονομ. πληθ.) καρδιές | ||
| κάρτσ̌ι͜α | νύχια | kanca<ganzo (βενετ.)<γαμψός ή ganskyos=κλαδί (πρωτοκελτικά) | |
| κείται | κείτεται, ξαπλώνει | ||
| ’κι | δεν | οὐκί<οὐχί | |
| κλαίγ’ν | κλαίνε | ||
| κολυμπετής | κολυμβητής | ||
| κρατείς | κρατάς | ||
| όθεν | όπου, οπουδήποτε, σε όποιον | ||
| όλια | όλα | ||
| ομάλια | ομαλοί δρόμοι, ευθείες, πεδιάδες, ομαλά (επίρρ) | ||
| παλληκαρί’ | παλληκαριού | παλληκάριον<πάλληξ, πάλλαξ | |
| πέ’ | (προστ.) πες | ||
| πι͜αχλιβά̤νος | κυρ. παλαιστής, μτφ. παλληκάρι, ανδρειωμένος | pehlivan/pehlevān | |
| ποίσον | (προστ.) κάνε, φτιάξε | ποιέω, ποιῶ | |
| πονισκάται | πονάει κπ | ||
| ραχ̌ίν | βουνό, ράχη | ||
| ρωμαίικον | αυτό που είναι των Ρωμιών, ελληνικό | ||
| τσ̌αρκούλ’ν | γυναικεία καλύπτρα, λειρί πτηνού | ||
| φατέστε | (προστ.) φάτε | ||
| χάλκενα | χάλκινα |
Με την ευγενική χορηγία φιλοξενίας της 