Κεφάλαιο 6

Τον πιρνόν, τ’ aγε-Λουτρουπί’, του Κερασινού τ’ Αγεννί’, εξέβαν ας σην εγκλησίαν κι εκάτσαν ολόγερα σο βαρούσ̌’ εχαλλήδες κι εμπροϊστοί τση Ζάβερας: ο Ζιγκάντς, ο Ρυμέντς, ο Λόγγ’ς, ο Κορώντς, ο Τάγκουλης, ο Κοκόης, ο Σ̌αλματώντς, οι Ταρατσάντ’, οι Τρυφάντ’, οι Κυρ’λλάντ’ και κι άλλ’ ας σου Δάβαρ’. Κι ας σου Ζευτήλ’ ο Λαπάρ’ς, ο Πουγάρ’ς, ο Φούλικας, ο Φίντον, ο Πεγιαζίτ’ς, ο Πολώντς, ο Πισ̌τίμ’ς, οι Κεϊσ̌άντ’, οι Μωϋσάντ’, οι Κωτάντ’ και κι άλλ’, με τον Αλαϊμάν’ το Γιάννεν τον κιαχγιάν ση μέσεν, λέγ’νε και χαλλασ̌εύ’νε για το ψεζ’νόν το χαλαπότ’.

Ο Πέτρον ο μικτάρ’ς εσ’κώθεν εκεί σο ποδάρ’ κι έσυρεν τα τσαραχάνια τ’:

-Γειτονάδες! «Paran varsa kefil ol· Aklın varsa vekil ol»¹, λέει ο Τούρκον. Επέραμε να καϊρεύουμε κι αντρίζουμε την ορφανήν κι εξέβεν είνας τεβεκιάλτς Γιάννες να κουμανταρίζ’ τ’ οσπίτι͜α μουν, εμάς πα και τσοι γυναίκ’ς εμουν πα. Εγείνον θα ’ρωτούμε τσί θ’ αντρίζ’ και τσί θα γυναικίζ’. Λιαζίμ ’κ’ έν’ να λέγουμ’ ατ’ ατώρα· έμαθετε τα μασκαραλούκια ντ’ εποίκεν οψέ. Οσήμερον σ’ εμάς εγέντον κι αύριον σ’ εσάς θα γίνεται. Εσείν’ ας εμέν πλέιον έζησετε κι ας εμέν πολλά εξέρετε. Έναν πράμαν μαναχόν θα ’ρωτώ σας. Αδά σο τούρκικον το νιζάμ’ αφκά ντο ζούμε, ποίος άγουρος άνθρωπος έχ̌’ το χύρος ν’ απλών’ χ̌έρ’ απάν’ σην ξέντσαν τη γυναίκαν; Ντό κόφτ’ ο νους εσουν; Χαλλασ̌έψτε και δώστε καρι͜άρ’. Εγώ το μικταρλούκ’ ναφιλέν ’κ’ ευτάγ’ ατο. Nizam tahtinda ve devlet maiyetinde², θα ’φτάω ήντι͜αν λέει ο νόμος. Θα δένω και στείλ’ ατον να πάει μαθάν’ ακούλ’. Εσείν’ πα ήντι͜αν ευτάτε ποίστε. Εγώ εδώκα χαπέρ’ σο καρακόλ’· όθεν κι αν έν’, ατώρα θά ’ρ’ται κατηβαίν’ ο μιλιαζίμ’ς με τσοι ζαπτϊέδες.

Αλλομίαν -ο κόσμος εχαλάουτον κι η γραία ξεροχτενίγουτον- εντώκεν η πόρτα του βαρουσ̌ί’.

-Αχά, έρθαν κιόλα, είπεν ο Πέτρον κι έτρεξεν ο ίδιον σην πόρταν, ένοιξεν, κι όντες τερεί, ερρούξεν απέσ’ η Τουμπούλ-κουζη και χ̌οχ̌ονίζ’, άχαρος, επέρεν ατεν ας σην καρδίαν.

-’Μώ σας αφορισμέν’! του Δάβαρ’ όλιον επέρεν άψιμον κι εσείν’ ακόμαν κάθεσ’νε; Να κάθεσ’νε και να μη σ’κούσ’νε! εκαταρέθεν και, «βάι, εμέν την χ̌ιλιάκλερον, εκολατίγα κι εχάθα κιόλα», εμουρμούρτσεν, εκλώστεν σον Αγέννεν μερέαν τσ̌αρπινεμέντσα εμετανοιάγεν, έρπαξεν να φτιλίζ’ τα μαλλία τ’ς κι απέσ’ ση μεγάλ’ μέσ’ εβάρκιξεν:

Έσυραν τη Σωνίτσαν!

***

Εγείνο τη νύχταν ο Τσάντς ο Γιάννες ο τσ̌οπάνον με το στουράκ’ν ατ’, ανεψ̌ι͜ός ατ’ ο Κωσταντίνον κι ο Γιάννες τση Μουράτ-κουζης ας σο Ποταμίσ̌κ’ τον παρχάρ’ εκατήβαν σου Ζευτήλ’. Ο Κωσταντίνον επέμ’νεν σ’ οσπίτ’, ο Γιάννες εδέβεν κα’ σου Δάβαρ’ να ’βρήκ’ την Τουμπούλ-κουζην κι ο Τσάντς εξέβεν επέρεν τον Τι͜αμίρ’ το Στυλιανόν ας σου Τσ̌αχαρι͜άντων, τον Κοκκινάσ’ το Γιώρ’, τον Ανθούσογλην, ας σου Σαπάντων και τον Τσ̌αχούρ’ το Θόδωρον ας σου Μελιανάντων, τρία παλληκάρι͜α παιδία, σον αέραν πουλία ’πίαναν. Αρματωμέν’ ας σα νύχ̌ια σην κορφήν, με τα κατσικαρλία τα τυφέκια τουν, μακρέα άμον τσουντζουρούκια σ’ ωμία τουν, τα τσ̌ιφτέδες τα πισ̌τόφι͜α και τα μακρέα τα πάλας σα μὲσα τουν, έρθαν με τον Τσάν’ του μεσανύχτ’ επέραν ξαν τον γαμπρόν ας σου Ζευτήλ’ κι εκατήβαν κι εγείν’ σου Δάβαρ’ εκρύφταν ση Πολυχρονίνας τ’ οσπίτ’ σο Καγκέλλ’, σον Αγέννεν απάν’ καικά.

Ο Γιάννες αποβραδής έμαθεν ας σην Τουμπούλ-κουζην ντο έγκαν σ’ Αλαϊμάν’ τη Σωνίτσαν κι ωρι͜άζει ατεν απ’ έξ’ κλειδωμέντσαν σο ζεβρέν την οτάν ο Συμιώντς. Είπεν ατεν κι ατός ντο θα κατηβαίν’ με τσοι σιλιαχλήδες ατ’ ο Τσάντς ο τσ̌οπάνον, θα κρύφκουνταν και τον πιρνόν, άμον ντο μερών’ ο Θεός, θα πατούν και παίρ’νε τη Σωνίτσαν.

Ο Γιάννες όλιον τη νύχταν σο ποδάρ’, να κοιμάται ’κ’ επόρ’νεν· ενεμέν’νεν το μέρωμαν. Άμον ντ’ επέρεν ο ήλιον καλά, εφάνθεν η Τουμπούλ-κουζη ας σου Ζιμπούρ’ το παΐρ’ κέσ’ με τα μουσκαρόπα τ’ς. Ο Γιάννες επέρεν τ’ έμπρι͜α τ’ς.

-Γιάννε, λέει ατον, ολιγόψυχος κι εγείνε, και τα γναφία τ’ς ετρόμαζαν, ο Κιαχγιάς εσ’κώθεν εφόρεσεν κι επήγεν με τον Πέτρον σην εγκλησίαν, ο Συμιώντς πα εδέβεν σου Χατσ̌ή τ’ ορμίν κιάν’ ν’ αχαντι͜άζ’ την κανέταν τ’ απίδ’ν ατουν κι εφέκεν τη Σωνίτσαν ση γραίαν τη Γιαννίναν ν’ ωρι͜άζει ατεν. Άμον ντ’ εξέβαν, εσέβα κι εγώ απέσ’ να ’λέπω τεά τη Γιαννίναν και καλωσορίζ’ ατεν. Θ’ ενεμέν’νεν, είπεν, να κλώσ̌κεται ο Συμιώντς, να πάει κι εγείνε σην εγκλησίαν. Εσέβεν σην οτάν να φέρ’ νερόν τη Σωνίτσαν. Ετέρεσα, σο πάτωμαν η καταρράχτε του μαντρί’ καρακωμένον έτον· επήγα εκούντεσα λαφρά με το ποδάρι μ’ κι επεκαράκωσα το και ξάι πενλίν ’κ’ ευτάει. Του μαντρί’ η πόρτα π’ ακλείδ’ έτον, όνταν εξέγκα κι επέρα το μουσκαρόπον ατουν με τ’ εμά. Εξέβα κι εδέβα πλάν κι η Γιαννίνα εκλείδωσεν από ’πέσ’ με τη σύρτεν την πόρταν του ’σπιτί’. Πού είν’ ο Τσάντς με τσοι σιλιαχλήδες ατ’; Ας σο μαντρίν κι ας σην καταρράχτεν κιάν’ θα ’γβαίν’νε απάν’ ας εξέρτς!

Άμον πουλίν εξέβεν ο Γιάννες ση Πολυχρονίνας κι εδώκεν το χαπέρ’. Κρα-κρα-κραγκ, εχτύπεσαν τα πάλας οι τυφεκλήδες κι ελάγγεψαν έξ’· και με τον Τσάν’ και τον Κωσταντίνον  απ’ οπίσ’ ατουν εγομώθαν σο κοκκίν του Κουκκουδά κι εκαπατεύταν. Το τσ̌ακάτ’ έναν πόι, πέραν-περού ους τ’ Αγεννί’ την πόρταν. Επήγαν κούκουρα-κούκουρα εκατήβαν σο βασμόν, εκούρασαν τη λούγελην είνας-είνας κι απ’ αναμεσοντά ας σου Καρτσάλ’ τ’ οσπίτ’, εχ̌υμίγαν κι εσέβαν σο μαντρίν, σ’ Αλαϊμάν’ τ’ οσπίτ’, κι ας σην καταρράχτεν κιάν’ εξέβαν σο γέρεβιν. Ετέρεσαν, ισίζ’κον και του ’σπιτί’ η πόρτα κλειδωμένον από ’πέσ’ με τη σύρτεν. Επήγαν ισούλια σην οτάν· η πόρτα, τ’ ανοιγάρ’ εκέσ’ και καρακωμένον κι εγείνο από ’πέσ’. Είπαν να ταγιατεύκουνταν με τ’ ωμία τουν δύοι νομάτ’, πατούν και κρεμίζ’νε απέσ’ την πόρταν, ὰμα θα ’φτάγ’νε σ̌αματάν κι ενούνιζαν ατο.

Αλλομίαν, η κάτα του ’σπιτί’ σο χωνόν απ’ άνθεν σ’ έναν σκαμνόπον απάν’ εκοιμάτον, ενόισεν ατ’ς· έσ’κωσεν άν’ το κιφάλ’ν ατ’ς, επεχασμέθεν, επελείχ̌εν κι ελάγγεψεν αφκά. Κι επεκεί εμνίαξεν, έτρεξεν κι έρθεν σ’ οτάς την πόρταν, ετυλίγεν κι ετρίβεν σα ποδάρι͜α τουν. Ο Τσάντς ο τσ̌οπάνον εγροίκ’σεν τση κάτας το τέρ’ κι εχάρεν· εκλίστεν κι επίασεν ατεν τρυφερά, οξ̌ι͜άεψεν κι επέρεν ατεν σην εγκάλιαν ατ’. Επεκεί ξαν τρυφερά επίασεν τα τατόπα τ’ς και με τα νύχ̌ια τ’ς ετσαράπ’σεν από χαμελά τσ’ οτάς την πόρταν μίαν, δεύτερον. Άχαρος η Γιαννίνα έρθεν γιαβάσ̌ι͜α επεκαράκωσεν από ’πέσ’ κι εκράνοιξεν να παίρ’ την κάταν απέσ’. Πίλιαν-πιρ ενοίγεν οτότε η πόρτα κι ατείν’ άμον ντο λαγγεύ’νε οι λύκ’ σ’ αρνί’ τ’ αούλ’ εκρεμίγαν απέσ’.

-Κιαχγιάβα. πού έν’ η Σωνίτσα τ’ εμέτερον; ερώτεσεν ο Τσάντς την Γιαννίναν.

Η Σωνίτσα ετσ̌αρπινεύτεν, έφυγεν η χρά τ’ς· επήγεν να βαρκίζ’ και ’κ’ επρόφτασεν, ελάγγεψεν ο Τσ̌αχούρτς ετσούπωσεν το μαντίλ’ σο στόμαν ατ’ς, εσιγίρεψεν την πάλαν κι εδώκεν ατεν απ’ οπίσ’ έναν παλέαν απιμάλια κι άλλ’ οι δύ’ με τον Κωσταντίνον έρπαξαν ατεν ας σα χ̌έρι͜α κι άμον καρτάλ’ ερρούξαν έξ’. Η γραία η Γιαννίνα, άχαρος κι εγείνε, ερχίνεσεν το βάιγμαν και την κλαίη. Εντώκεν χαμάν κι εκλείδωσεν ατεν ο Τσάντς σην οτάν, εφέκεν τ’ ανοιγάρ’ σην πόρταν κέσ’ και με το κοντεσόπον τση Σώνας σο χ̌έρ’ και το στουράκ’ν ατ’, ερρούξεν κι εγείνος σ’ άλλτς απ’ οπίσ’.

Η Τουμπούλ-κουζη ελάλεσεν τα μουσκαρόπα τ’ς κι εφέκεν ατα σο Κορτενόπον καικά, σου Ταρατσά τ’ ορμίν απέσ’, εκαικά σιμά, να στοχ̌εύει͜ ατα κι η Σοφία, η γυναίκα του Γιάνν’, κι ατέ εκλώστεν οπίσ’ σ’ οσπίτ’. Κι άμον ντ’ εστόχ̌εψεν και είδεν τον Τσάν’ με τσοι τυφεκλήδες και τη Σωνίτσαν, εκούρασαν ξαν τη λούγελην ας σο Γωλίν μερέαν κι εντώκαν σον ανέφορον σου Κυρ’λλάντων αποκεφαλού, έτρεξεν σον Αγέννεν σην εγκλησίαν, τρία πόδας απάν’ καικά σου Κιαχγιά τ’ οσπίτ’ κι έγκεν σον Πέτρον τον μικτάρ’ και σ’ εχαλλήδες το χαπέρ’, την ώραν ντο εδούν’ναν καρι͜άρ’ κι ενεμέν’ναν τσοι ζαπτϊέδες να δέν’νε και στείλ’νε σο Τσ̌εβιζλούκ το Γιάννεν.

Ο Γιάννες ας ση Πολυχρονίνας καικά εντώκεν ’πιζάρι͜α κι εκούρασεν του Κανακά τα χωράφι͜α κι επεκεί του Κορωνάντων και του Ρυμενάντων τα παΐρι͜α και σου Ξενίτα απέσ’ εντάμωσεν τον Τσάν’ με τ’ αλὰι -ν- ατ’. Ο Κωσταντίνον με τη Σωνίτσαν κι ο Τσάντς με τσοι τυφεκλήδες έμπρ’ οπίσ’ εγουρλανεύταν σα Κοτύλια από κάθεν κιάν’.

Ο Γιάννες εδώκεν ατ’ς το τσ̌αντάι με τα ψωμία και τα συφάγια, εγείν’ να εμπροδι͜αβαίν’νε, κι ατός εκοντοστάθεν. Από ’φκά κιάν’ ας σου Ξενίτα τα καφούλια, ετέρεσεν, κάτ’ς εκουτουπανιάγεν και τρέχ̌’. Εκαλοτέρεσεν και τερεί, ο Συμιώντς τ’ Αλαϊμάν’, ο κούμπαρος ατ’  -ο δεξάμενον του παιδί’ ατ’- τρέχ̌’.

-Αγούτος, ενούντσεν, μάξους απ’ οπίσ’ σον Τσάν’ ερρούξεν να πϊάν’ παίρ’ τη Σωνίτσαν και κλώσ̌κεται. Μάσ̌ανλαχ! Εκάτσεν κα’ να μη ελέπει͜ ατον ο Συμιώντς· κι άμον ντ’ εσίμωσεν κι έρθεν να δι͜αβαίν’ εσ’κώθεν έκοψεν τ’ έμπρι͜α τ’.

-Hayrola,³ κούμπαρε! Ντ’ έπαθες κι εσκοτώθες και τρέ͜εις; Θα παίρ’ σε κι ας σην καρδίαν.

-Π’ εδέβαν αγούτειν’ αφορισμέν’; Θα γα..., εβλαστήμεσεν ο Συμιώντς και φυσά τα ρωθώνια, θα τσερίγουνταν.

-Κούμπαρε, άφ’ς ατ’ς ας πάγ’νε χάν’νταν, μη τρέ͜εις απ’ οπίσ’ ατουν, λέει ατον ο Γιάννες, θα σύρ’νε και κρούγ’νε σε· άφ’ς ατ’ς ας πάγ’νε σον τσ̌εχεννέμ’. Κι επεκεί εγείν’ ατώρα εταράγαν σ’ ορμάν’, πού θα ’βρήκ’ς ατ’ς; Έλα κλώστ’ οπίσ’, κούμπαρε, θα κρούγ’νε σε, λέγω σε. Κι αέτσ’ παρακαλετά επίασεν απ’ εμπροστά εγκαλιάστεν κι εκλείδωσεν ατον σην εγκάλιαν ατ’ να σταλίζει͜ ατον.

Ο Συμιώντς εσύρθεν κι επεσύρθεν να ’γβαίν’ ας σα χ̌έρι͜α τ’ και ’κ’ επόρεσεν, ερρούξεν κα’ κι ο Γιάννες από ’πάν’ ατ’ ξαν παρακαλεί ατον:

-Μ’ ευτάς το πείσμα σ’, λέγω σε, κούμπαρε, εγείν’ λύκ’ ματωμέν’ είν’, θα κρούγ’νε σε, λελεύω σε κούμπαρε, άκ’σο με.

-Τη μάναν ατ’...αγίκον κούμπαρον, υβρίζ’ ο Συμιώντς και γριντζ̌ανίζ’ τα δόντι͜α τ’ από ’φκά, άφ’ς -ι- με, λέγω σε!

Ο Γιάννες παρακαλεί κι ο Συμιώντς ξαν υβρίζ’, ὰμα άμον εφέκεν το τσ̌απαλάεμαν και κάτ’ τιρτεύ’ από ’φκά κιάν’.

Αλλομίαν ο Γιάννες, εθαρρείς το σ̌κεπίδ’ εσ̌κεντρίασεν ατον, αναχάπαρα επόνεσεν σο ζεβρέν το μέρος χαμελά σην κοιλίαν ατ’. Εζμερίασεν ολίγον σο δεξ̌ι͜όν μερέαν κι επέρεν σ’ ομμάτι͜α τ’ η σαλτουρμά του Συμιών’· κρατεί ατο σπιχτά και πολεμά να καρφώνει͜ ατο. Ο Γιάννες επίασεν εζούλτσεν το χ̌έρ’ν ατ’, έσυρεν κι επέρεν ατο κι ελάγγεψεν κι εσ’κώθεν· ετέρεσεν, το μυτίν εθε ματωμένον. Ετέρεσεν μίαν το Συμιών’, μίαν το μαχ̌αίρ’ κι έσ’κωσεν κι έσυρεν ατο απάν’ καικά σα καφούλια. Κι επεκεί έσυρεν κι εξέγκεν απάν’ το καμίσ’ν ατ’ κι ο Συμιώντς ενεκάτσεν και τερεί. Το καμίσ’ ματωμένον κι εγείνο και σα εύκαιρα τ’, απάν’ ας σην άφουξαν, έναν γιφκάν’ κοπίδ’, τρέχ̌’ επεκεί το αίμαν. Ετάλεψεν εσπόγγ’σεν ατο με του καμισί’ την άκραν. -Ο Θεός ελέασε μας, είπεν· εσέγκεν κα’ το καμίσ’ν ατ’ κι ετέρεσεν ξαν το Συμιών’.

-Κρίμαν σ’ εσέν, κούμπαρε! είπεν ατον, κι εκλώστεν εδέβεν κι επήγεν σα Κοτύλια κιάν’ απ’ οπίσ’ ’ς σ’ αλλουνούς.

***

Ο Τσάντς με τσοι παιδάντας και τη Σωνίτσαν εδέβαν τα Κοτύλια, εσέβαν σο τρανόν τ’ αλατί’ τ’ ορμάν’ αποκεφαλού σα Τσιμίλια κι ογουρλανεύταν ση Κρένασας τα μεζιρέδες μερέαν. Εκούρασαν το Κεράσ’ κι εντώκαν αρτούκ σον ανέφορον, σου Παρχαρί’ τη στράταν. Εγέντον καλόν κουσ̌λούκ’ς όνταν εξέβαν απάν’ κι επάτεσαν σου Παρχαρί’ το ζυγούδ’.

Ο Τσάντς ενούνιζεν να ’γβαίν’νε τα ίσα σην Τουρνάκελην κι επεκεί με τα κερβάνια -έγβαν Κερασινός και του Καρακαπανί’ ο δρόμον ερχίνεσεν να δουλεύ’- θα φέρ’ τα παιδία σου Κρώμ’ και στεφανώνει͜ ατα. Τα στράτας μακρέα, ισίζ-πισίζι͜α εγείνα τ’ ομάλια με τα καπανόπα αδά κι ακεί και του Παρχαρί’ ο ήλιον καμινών’ από ’πάν’ καικά, κρούει σε σο κιφάλ’, κόφκεται το γόνατο σ’· κι εγείν’ πάγ’νε.

Σου Λαγηνά το ραχ̌ίν οπίσ’, ακόμαν θέλ’νε έναν ώραν να ρούζ’νε σο Διπόταμον τον παρχάρ’, είπαν να κάθουνταν σ’ έναν παρχαροπέγαδον καικά, να κρούγ’νε σοούντα κρύον νερόν σο κατσίν ατουν κι απονεγκάσκουνταν έναν ξάι. Τα τσίχαρους ατουν ετύλιζαν οι παιδάντ’ κι ακόμαν ’κ’ επρόφτασαν ν’ άφτ’ν ατα, εκούιξεν ατ’ς ο Τσάντς.

Πέραν, ζεβρι͜ά, ας σο Χοτσ̌ά-μεζαριν μερέαν σου ρακανί’ το μυτίν, έναν τυφεκί’ αράμ’ απ’ αδά εκεί, έδειξεν ατ’ς κι ατείν’ πα εστόχ̌εψαν καλά: δύ’ νομάτ’ εριφάντ’, μίαν κάθουνταν και μίαν σ’κούνταν, τρέχ’νε κούκουρα-κούκουρα είνας σον άλλον απ’ οπίσ’· κι αέτσ’-αέτσ’, λαγγευτά, κουπιχτά, επήγαν κι εκρύφταν απ’ οπίσ’ ’ς σα σκοπέλια τα λιθάρι͜α, ντο είν’ απ’ εμπροστά τουν. Ο Τσάντς ’κ’ επεγνεύτεν τα πιτσ̌ίμι͜α τουν. Ατσ̌άπα ντ’ άνθρωπ’ είν’, ενούντσεν, και ντ’ άραεύ’νε αγίκον ώραν ατού σα καπάνια απάν’ κέσ’; Γιάμ’ έρχουνταν να πϊάν’νε τη στράταν εμουν;

-Παιδία, λέει, ακούστε ντο θα λέγω σας. Ayıp olmasın⁴, ὰμα εσείν’ αγούτα τ’ αδά κέσ’ πέκια ’κι ’ξέρετε ατα, όσον ντ’ εξέρ’ ατα εγώ. Αδά πλάν καικά, άμον ντο πάμε απ’ αδά κέσ’, θα δι͜αβαίνουμε ας έναν πογαζόπον απ’ ανάμεσα σα δύο τουμπία. Αγείν’ ανθρώπ’, τηνάν είδαμε εκρύφταν σα λιθάρι͜α σο πέραν το τουμπίν, ξάι ’κ’ εσάρεψανε με. Εμέν έρ’ται με τυφέκια πα είχαν σ’ ωμία τουν και μούτλακα είδανε μας κιόλα. Γιάμ’ κατηβαίν’νε, λέγω, παίρ’νε τ’ έμπρι͜α μουν απέσ’ σο πογάζ’; «Sayamadığın kafıldan tavşan çıkar»⁵, λέει ο Τούρκον. Ατείν’, κατσ̌άκ’, εσ̌κουγιάδες, ήντι͜αν δι͜αβόλ’ κι αν είν’, καλοί ανθρώπ’ ’κ’ είν’· και το καλλίον έν’ εζμερι͜άζουμε απ’ ατουνούς.

-Οτότε θα κλώσκουμες οπίσ’ κι εμπαίνουμε ση στράταν ντο πάει σο Λάλον μερέαν ση Ζάβερας τον παρχάρ’, λέει είνας ας σοι παιδάντας, Ανθούσογλης ο Γιώρ’ς.

-Γιοκ, παιδία, να λελεύω σας, αέτσ’ ’κι γίνεται· αέτσ’ πολλά θα τολασ̌εύουμε κι εμείς καιρόν ’κ’ έχουμε να χάνουμε· απ’ αδά θα πάμε κι ήντι͜αν γίνεται, γίνεται. Ας ση μάισσαν π’ εφογέθεν παιδίν ’κ’ εχτέθεν, λέει κι έναν λόγος, ξαν είπεν ο Τσάντς. Ὰμα,  ne olur ne olmaz⁶ απ’ αδακά πρέπ’ να χωρίγουμες. Εγώ θα παίρω τα παιδία και πάμε ολίγον-ολίγον κι εσείν’ με τα τυφέκια σουν δεβάτεν απ’ αδά ’πίσ’ κιάν’ ας σο τουμπίν, δίχως να φαίνεσ’νε, κι ολήγορα πϊάστε σεπέρι͜α, είνας ας σον άλλον αλάργα, απάν’ καικά σο πογαζόπον σα τρανά τα λιθάρι͜α. Κι αν έν’ και το ελέπετε, εγβαίν’νε να παίρ’νε τ’ έμπρι͜α μουν ατείν’ οι τσ̌ακάλ’, οτότε θα παίρετε ατ’ς σο κίν-τογρισιν, ώσνα πάμε και δι͜αβαίνουμε. Σο Κρύον το Πεγάδ’ καικά θα ενταμούμες.

Οι παιδάντ’ άλλο ’δέν ’κ’ ετέρεσαν· έσυρα τα τσίχαρους, έρπαξαν τα τυφέκια τουν κι εσιβίσ̌εψαν δεξ̌ι͜ά οπίσ’ ας σο ρακανόπον. Ο Τσάντς πα με τον Κωσταντίνον και τη Σωνίτσαν πολλά ’κ’ εκάτσαν, εσ’κώθαν έσυραν τα τσ̌αντάια σ’ ωμία τουν, εποίκαν το σταυρόν ατουν κι εσέβαν ση στράταν γιαβάσ̌ι͜α-γιαβάσ̌ι͜α.

Αλλομίαν άμον ντ’ επήγαν να δι͜αβαίν’νε το πογαζόπον, παμμ! παμ-παμ-παμμ! τέσσερα τυφεκέας ευκαιρώθαν απάν’ ατουν.

Ο Τσάντς ετέρεσεν, άμον ντ’ εφογούτον ατο, επϊάστεν η στράτα τουν, ολόγερα ανοιχτία, πουδέν πόδα ’κι γίνεται κι οι τυφεκλήδες ατ’ ατώρα θα επίασαν τα σεπέρι͜α τουν, εστάθεν, έδεσεν το στουράκ’ν ατ’ κι έσ’κωσεν άσπρον μαντίλ’ με τα παιδία σο γιάν’ ατ’. Όντας τερεί, ας σο πέραν το ρακανόπον καικά εξέβαν και κατηβαίν’νε εκάν πέντε νομάτ’ ζαπτϊέδες, όλιον το καρακόλ’ του Χοτσ̌ά-μεζαρι’, με τον όνπασ̌ην ατουν.

Ο Τσάντς ατό ξάι ’κ’ έμευεν ατο. Να ρούζ’νε απάν’ ατ’ αέτσ’ απανσούζ’κα του χιουκιουματί’ ανθρώπ’; Σ’ ατουνούς αντίστασην με τα σιλιάχα ’κι γίνεται, θα ’γβάλλ’ πελιάν σο κιφάλ’ν ατ’, είπεν με το νουν ατ’· σοούντα λάχ̌’ οι παιδάντ’ νουνίζ’ν’ ατο και ’κι σύρ’ν απάν’ ατουν -εγείν’ από μακρά πα εγνωρίγουνταν ντο είν’ ζαπτϊέδες- κι ερχάλ θα ’βρήκ’ έναν μινκίν να ’γβαίν’ ας σα χ̌έρι͜α τουν.

Είπεν τα παιδία να κάθουνταν κα’ και να μη φογούνταν· κι ατός ολόρθα με το μαντίλ’ σο στουράκ’ απάν’ αναμένει͜ ατ’ς να κατηβαίν’νε. Εγείν’ πα, σιφτέν τρεχτά κι επεκεί γιαβάσ̌ι͜α εσειραδι͜άγαν είνας σον άλλον απ’ οπίσ’ με τα τυφέκια σα χ̌έρι͜α τουν, έρθαν κι επιρικλιανεύταν σ’ έναν ομαλόπον καικά άνθεν χ̌ερού ση στράταν, πενήντα-’ξήντα ατίμι͜α ειτεκεί ας σον Τσάν’ κι έρχουνταν.

Αλλομίαν, πουμ-πουμμ-πουμμ! τρία τυφεκέας απ’ αδά μερέαν ας σο τουμπόπον εκάρφωσαν ατ’ς σον τόπον ατουν. Δύο κουρσ̌ίμι͜α απ’ εμπροστά τουν κι έναν απ’ οπίσ’ ατουν εχτάλεψαν το χώμαν· κι ώσνα σπογγίζ’νε ας σ’ ομμάτι͜α τουν το τόζ’ ντ’ εσ’κώθεν κι εσ̌κέπασεν τον πρόσωπον ατουν, τρία κι άλλο το ίδιον ξαν εχτάλεψαν τη νηγήν ολόγερα σα ποδάρι͜α τουν.

-«Olan, vallahi! bu gavur kursuna benzer. Şaka değil yeriniz’de»⁷ ετσ̌ίαξεν όνπασ̌ης ατουν κι εντώκεν κι εκάτσεν κα’.

Απ’ οπίσ’ ατ’ χαμάν εκάτσαν όλοι͜ ατουν πα και τερούν τον Τσάνον, ας σον τόπον ατ’ ’κι τραλίγεται· στέκ’ άμον νεπεττσ̌ής με το μαντίλ’ σο στουράκ’ απάν’ κι αναμένει͜ ατ’ς από πλάν καικά. Κι επεκεί ετέρεσεν, εγείν’ νέ έμπρου, νέ οπίσ’, πουδέν ’κι λαταρίζ’νε, εκατήβασεν το μαντίλ’.

-Emrinize! Allah’ı ısmarladık!⁸ εκούιξεν από μακρά σοι ζαπτϊέδες κι εκλώστεν επέρεν τον Κωσταντίνον με τη Σωνίτσαν κι εδέβαν κι επήγαν, άλλ’ οπίσ’ ’κ’ ετέρεσαν.

Ας σα κάποσα ημέρας κι υστερνά έμαθεν ο Τσάντς: οι ζαπτϊέδες είναν εσ̌κουγιάν εκοβαλάευαν ας σο Καράκαπαν κέσ’ κι εχάθεν ας σα χ̌έρι͜α τουν αδά σα παρχάρι͜α μερέαν. Ὰμα εγείνο την ημέραν κιόλα, ση Ζάβεραν και σ’ άλλα τα χωρία ολόγερα, σ’ όλια επιλίνεψεν το καρά-χαπέρ’, τεά οι παιδάντ’ επϊάσταν σο καρακόλ’ σο Χοτσ̌ά-μεζαριν κι επέραν τα τυφέκια τουν, ο Τσάντς κεντί τεά εδάρθεν και κείται τσ̌εναζέν και τον Κωσταντίνον με τη Σωνίτσαν έδεσαν κι έστειλαν ατ’ς τεά με τσοι ζαπτϊέδες σιργούν σο Τσ̌εβιζλούκ.

***

Πριν το μεσημέρ’ επίασαν το Κρύον το Πεγάδ’ σο Παλιόν το Λαπαζέν’ αφκά κι έρθαν κι ενταμώθαν όλοι ατουν. Εκαικά άντζ̌ακ έρθεν έφτασεν ατ’ς κι ο Γιάννες. Έπιαν απέσ’ ση διχ̌ερήν ατουν κούρταν-κούρταν Παρχαρί’ νερόν κι εφεραχλανεύταν· κι επεκεί είπαν κι εγέλασαν με την καρδίαν κι εζεφκλιανεύταν του ζαπτϊεδίων τα χουτσ̌ίμι͜α:

-Kedinin hovı samanlığa kadar ıtı⁹, είπεν Ανθούσογλης ο Γιώρ’ς.

-Έμορφον τουζάκ’ εκούρεψαμ’ ατ’ς, παιδία, είπεν κι ο Τσάντς κι εχοσ̌λανεύτεν ατο. Olursa da bu kadar olur¹⁰. Άμον ντο καθίζ’ ο καμελτσ̌ής το κατάρ’ν ατ’ σην κοναλτάν, έσυραμε ας σο δουκάλ’ κι εκάτσαμ’ ατ’ς απάν’ σου Παρχαρί’ το ζυγούδ’. Ὰμα έξιζεν ατ’ς. Ντ’ έθελ’ναν απ’ εμάς κι έρθαν απάν’ σου μεσημέρ’ να σταλίζ’νε μας ας ση στράταν εμουν, οι λιμαγμέν’; Καλόν μάθεμαν εδώκαμ’ ατ’ς· άλλο ’κι ανασπάλλ’ν’ ατο. Ο Θεός να ευλογίζ’ τα τσ̌ακμάκια σουν, παιδία!

-Ας εγροικούν κι ατείν’ ντίλεγον έν’ το ρωμαίικον το μολύβ’, είπεν ο Τι͜αμίρ’ς ο Στυλιανόν.

-Κι ας εξέρ’νε ατο κι ατείν’, είπεν κι ο Τσ̌αχούρτς ο Θόδωρον, αν επέθαναν κάποτε κι Αραπάντ’ ας σην Κουνάκαν, Αράπ’ς ο Γιώρ’ς κι αδελφός ατ’ ο Μωυσής, παλληκάρι͜α με τ’ όνεμαν έναν καιρόν, τα τυφέκια τουν ακόμαν ’κ’ επέθαναν απέσ’ ση Ρωμανίαν τση Ματσούκας.

Κι επεκεί ο Τσάντς, άντζ̌ακ έρθεν σο νουν ατ’:

-Εσύ μαναχόν, λέει το Γιάννεν, ’κ’ ευρέθες σο μουχαπέτ’ν εμουν με τσοι Τουρκάντας κι εράεψε σε τ’ ομμάτ’ν εμουν. Πώς έτον κι επέμ’νες οπίσ’ κι άλλο ’κ’ επόρεσες να ’φτάντς μας;

Ο Γιάννες ’κ’ εθέλεσεν να λέει το δέδ’ ντ’ εδέβασεν με τον κούμπαρον ατ’ το Συμιών’.

-Εχτράτ’σα, είπεν ση θεία μ’ τση Σ̌αλακίνας σα Κοτύλια να λέγ’ ατεν κι άλλο να μη τυρι͜αννίγεται για τη Σωνίτσαν κι αέτσ’ πα εσείν’ επέρετε δ΄ρομον και ’κ’ επόρεσα να ’φτάνω σας.

Η Σωνίτσα με τον Κωσταντίνον εκάθουτον σο πεγάδ’ καικά· άμον ντ’ έγγεψεν ο Γιάννες τη θείαν ατ’ς, έσ’κωσεν τα ’ματοσάτσ̌ι͜α τ’ς κι ετέρεσεν ατον κι εγείνος πα ετέρεσεν ατεν: εγείνα τα ’ματοσάτσ̌ι͜α, εγείνα τ’ ομμάτι͜α ντ’ ετέρεσαν ατον χαμογέλαστα τη βραδήν ντ’ εδώκαν κι επέραν λόγον σα Τσ̌ικομάντρι͜α, όντες έκ’σεν την ευκήν ατ’: «Ο Θεός να μη εντροπι͜άζ’ και με το καλόν καρδίαν». Ο Γιάννες ετέρεσεν το τέρεμαν ατ’ς· ξαν εγείνο τ’ ατσ̌άμπλιγον, τ’ αχλόι’ το τέρεμαν. Ὰμα ατώρα έναν δι͜άκρυν πα, εστόχ̌εψεν, εγέντον κουμπίν σο ζεβρέν τ’ ομματί’ ατ’ς την άκραν· κι άμον ντ’ εκατήβασεν τα ’ματοσάτσ̌ι͜α τ’ς έσταξεν κι έβρεξεν το ζεβρέν τ’ εμπροκάρδιν ατ’ς.

Ο Γιάννες επόνεσεν ατεν η ψ̌η ατ’. Εκλώστεν εκάτσεν σον Τσάν’ καικά κι ερχίνεσαν να νουνίζ’ βαθέα: Γιάμ’ εβαρυκάρδεσεν το κορίτσ’ ας σο «κουσμέτ’ν εθε» κι ας όλτς πρώτα ατός θα έχ̌’ το κρίμαν εθε, π’ εγέντον σεπέπ’ς;

Ο Τσάντς κι ο Γιάννες εκάτσαν κι οι παιδάντ’ εξέγκαν χαμάν του τυφεκί’ ατουν τα τσ̌ιπούκια, εσέγκαν κι εσπόγγ’σαν τα σ̌εσ̌χανέδες ατουν με τα βομπάκια ντο είχαν σα ματαρὰδες ατουν, εγιαγλάεψαν ατα καλά κι επεκεί εκάτσαν κι εγείν’ με τσ’ άλλτς σο χαλλάσ̌εμαν. Εσ’κώθεν οτότε ξαν ο Γιάννες, έναν σ̌ισ̌έν ρακίν είχ̌εν σο τσ̌αντάιν ατ’ ντ’ εδώκεν τον Τσάν’ σου Ξενίτα απέσ’, επέρεν εκέρασεν τσοι παιδάντας κι η σ̌ισ̌έ ας σο χ̌έρ’ σο χ̌έρ’ έρθεν κι ευκαιρώθεν. Όλοι͜ ατουν έπιαν με την καρδίαν τ’ ευλογημένον το ρακίν εκεί σου ραχ̌ί’ τον ήλιον και τον αέραν κι εκεϊφλιανεύταν. Αν είχαν μετ’ εγεινούς κι είναν κεμεντζ̌ετσ̌ήν, η καρδία τουν έλεγεν ατο, μούτλακα θ’ εσ’κούσαν επαίρ’ναν κα’ κι έναν τρομαχτόν, αέτσ’ άμον ντο έσαν με τα πάλας σα μὲσα τουν κι άμον αητόν με τα φτερά.

Αρ’ εκάτσαν έπεγι κι επενεγκάσταν ολίγον κι επεκεί εσ’κώθαν να πάγ’νε, ως του μεσημέρ’ σοούντα να ’γβαίν’νε σην Τουρνάκελην. Ὰμα ξαν ο Τσάντς ελογαρίασεν, αν πάγ’νε επεκεί μερέαν σου Κρώμ’, μακρά μέρος και θα υποφέρ’νε με το κορίτσ’ σα στράτας, εχαλλάσ̌εψαν με τσοι παιδάντας κι εδώκαν καρι͜άρ’ να δι͜αβαίν’νε σην Ανεφορίαν μερέαν.

Αρ’ αέτσ’ πα επήγαν κι εκούρασαν το Ξερολίμ’, εκατήβαν σα Φουρνόπα τον παρχάρ’ και παράχτρατα ας σην οπάν, επέρνιξαν τ’ ορμόπον κι επήγαν πέραν σα Καθιστέρας εκάτσαν.

Μεσημέρ’ς αρτούκ κι ο ήλιον άμον πιλόρ’ καί͜ει από ’πάν’ καικά, εκάτσαν σο γιαπάν’ σ’ έναν λιθαρί’ εγξέν κι έφαγαν ολίγον ψωμίν. Η Σωνίτσα μαναχόν έναν θρυμμουλόπον πα σο στόμαν ατ’ς ’κ’ εσέγκεν. Είδεν τον Παρχάρ’ κι ενεστόρεσεν τα περσιζ’νά τα παρχαρέματα τ’ς. Η καρδία τ’ς εφορτώθεν και τ’ ομμάτι͜α τ’ς εγομώθαν δάκρυ͜α. Τα παρακαλίας ντ’ εποίκεν ατεν ο Κωσταντίνον! Επολέμανεν να καλατσ̌εύει͜ ατεν όσον επόρ’νεν γλυκέα ν’ αχπάν’ έναν λογόπον ας σο στόμαν ατ’ς, ὰμα εγείνε, στόμαν είχ̌εν και λαλίαν ’κ’ είχ̌εν· όλιον του Θεού την ημέραν επέγ’νεν κι ελώλωσεν κι επέμ’νεν.

Ημ’σόν ώραν πα ’κ’ εβάσταξεν το φαγίν και τ’ ανάπαγμαν ατουν σα Καθιστέρας, εσ’κώθαν ξαν επέραν τα ραχ̌ία σο χ̌έρ’. Επήγαν κι επήγαν, επορπάτεσαν κι επορπάτεσαν σα ψηλοράχ̌ια. Ζυγούδι͜α και ’μάραντα και μανουσ̌άκια μαναχόν επάτ’ναν. Πουθέν, νέ δέντρον, νέ καφούλ’ και νέ αχάντ’. Έναν σκαλοπάτ’ κι άλλο επέμ’νεν να κρούγ’νε σον ουρανόν. Ας σ’ Απάν’ το Κατσικάρ’ κι από ’φκά κέσ’ ας σον αγε-Σέρ’ εδέβαν τα Τσ̌οράχα, επιδέβαν την Κοχλακιστέραν κι επίασαν πέραν του χ̌ιονί’ το τούπ’ σου Χαϊτάρ’ το Κάσ̌’. Ας σα σεράντα πεγαδομμάτι͜α κρύον κροσταλλίδ’ νερόν έπιαν κι ας ση νεγκασίαν ξαν η γλώσσα τουν έφυγεν. Ση βραδήν απάν’ αφκά εκούρασαν τ’ Άλας το Ραχ̌ίν κι ερρούξαν σην Ανεφορίαν μερέαν. Έπεγι νύχτα εγέντον, όνταν εκατήβαν ση Μούζενας τον παρχάρ’ κι έκρυψαν τον Κωσταντίνον με τη Σωνίτσαν σου Μουσκώφ’ του τσ̌οπάν’ τα καλύβι͜α. Φίλ’ και κουμπάρ’ έσαν ο Τσάντς ο τσ̌οπάνον με το Μουσκώφ’ κι εκεί ανοιχτής πα ’κ’ εύρηκεν ατ’ς.

Οι παιδάντ’ με τα τυφέκια άμον ντ’ έφαγαν κι ενεπάγαν έναν ξάι, εγείνο τη νύχταν πα εσ’κώθαν εταράγαν ση σκοτίαν κι εδέβαν πλάν. Ο Γιάννες πα τον πιρνόν εκλώστεν επήγεν σα χαμαιλέτας κι η χαρά του παιδίων επέμ’νεν απάν’ σον θείον ατουν τον Τσάν’. Ὰμα, το κακόν το κακόν ακ’λουθά, η χαρά τουν κουσμέτ’ ’κ’ έτον να γίνεται.

Ο Τσάντς ο Γιάννες, ο τσ̌οπάνον, ας ση Μούζεναν έρθεν σο Ποταμίσ̌κ’ τον παρχάρ’ και τον πιρνόν ατσ̌ελέα εκατήβεν σο Μαναστήρ’, σον Αγέννεν το Βαζελών’, να παίρ’ το συνεκέσιον· κι η ατυχία ατυχία έν’, διπλόν έρθεν απ’ έμπρι͜α τ’. Έναν εβδομάδαν ο Τσάντς έτρεχ̌εν άν’ καικά και συνεκέσιον να ’γβάλλ’ ’κ’ επόρεσεν. Ο γούμενον, είπαν ατον σο Μαναστήρ’, ερρούξεν ατον δουλείαν σην πολιτείαν και σην εβδομάδαν απάν’ θα κλώσ̌κεται. Ὰμα το δεύτερον τη φοράν πα το γούμενον ξαν ’κ’ εύρεν εκεί· κι όνταν εκλώστεν κι έρθεν σο χωρίον, ο κόσμος εκλώστεν τ’ απάν’ αφκά.

***

Ο Πέτρον ο μικτάρ’ς ατό το σύρσιμον τση Σωνίτσας από ’πέσ’ ας σα χ̌έρι͜α τ’, τρανόν γεράν ένοιξεν σην καρδίαν ατ’. Μεράκ’ εποίκεν ατο, σου κοσμί’ την άκραν π’ αν έγκαν κι έκρυψαν ατεν, θα ’βρήκ’ και παίρει͜ ατεν οπίσ’. Αν ’κ’ έν’, τον αδελφόν ατ’ πα ντό λόγον θα δί’; Πώς θα ζει και φαίνεται σον κόσμον και να έν’ και μικτάρ’ς του χωρί’;

Σου Φαργανάντων Ανάπαλης ο ποπα-Πάνον, συγενός ατ’, εσέβεν σο τεπτίλ’ κι έρθεν μετ’ ατον. και με τσοι ζαπτϊέδες σο μαέτ’ν ατουν, όθεν βραδύν’ κι όθεν μερών’, πουδέν χωρία και παρχάρι͜α ’κ’ εφέκαν· κι ερώταναν κι ερήμαναν κι όλιον τον κόσμον εδεξέβαν· κι απάν’ σ’ οχτώ ημέρας, έναν πιρνόν, επήγαν σου Μουσκώφ’ ση Μούζενας τον παρχάρ’ επίασαν σον κρυφτι͜αρείον ατουν τον Κωσταντίνον με τη Σωνίτσαν.

Ο Τσάντς ο τσ̌οπάνον εκιβενεύτεν σον κούμπαρον ατ’ το Μουσκώφ’ για τ’ ωρίαγμαν ατουν. Ὰμα, δι͜αβόλ’ συνεργίαν, ο Μουσκώφ’ς πα εγείνο την ημέραν έτον σην Άρτασαν απάν’ καικά κι έναν ας σα τσ̌οπανοπούλια τ’ εφογέθεν, εδώκεν ατ’ς σα χ̌έρι͜α.

Ο Πέτρον με τσοι ζαπτϊέδες ατ’ εσάρεψεν το καλύβ’ν ατουν· όλιον τη νύχταν ωρίαζαν ατ’ς κι εγείν’ ’δέν ’κ’ έξεραν, εκοιμούσαν. Άμον ντ’ ένοιξεν ημέρα, έναν τυφεκέαν εβόεσεν σου καλυβί’ την πόρταν κι εγνέφ’σεν ατ’ς.

-Μη φογάσαι, Σώνα! είπεν ο Κωσταντίνον, κι εσ’κώθεν χαμάν εφόρεσεν, εντώκεν νερόν σον πρόσωπον ατ’, εποίκεν τρία μετάνοιας κι έρπαξεν την κάμαν ατ’.

Αλλομίαν οι ζαπτϊέδες επέραν σα ταπανέας σην πόρταν κι εκούιξαν τον Κωσταντίνον να παραδόχκεται.

-Ήντσαν επέζεψεν ας σην ψ̌ην ατ’ ας έρ’ται! εδώκεν λαλίαν ο Κωσταντίνον.

Η πόρτα πολλά ’κ’ εκράτεσεν· οι ζαπτϊέδες με τα τυφέκια σο χ̌έρ’ ερρούξαν απέσ’ κι εσάρεψαν ατον. Η Σωνίτσα τρομάζ’ και στέκ’ οπίσ’ ατ’ κιάν’ κι ο Πέτρον έρθεν σην πόρταν με το μουρμουλιάρ’ το στουράκ’ν ατ’ κι εκούιξεν:

-Σώνα, πουλί μ, έλα! έλα ας πάμε, εσύ τ’ εμέτερον είσαι, έλα και μη φογάσαι.

-«Έλα» τη γυναίκα σ’ δέβα κούιξον, ουτανμάζ’, είπεν ο Κωσταντίνον κι εχοβλάεψεν να καρφώνει͜ ατον την κάμαν.

Ο Πέτρον επρόφτασεν και με το στουράκ’ν ατ’ εντώκεν ατ’ οπίσ’ κι οι ζαπτϊέδες -τεσσάρ’ νομάτ’ ζαπτϊέδες- εγομώθαν απάν’ ατ’, επίασαν επέραν το μαχ̌αίρ’ κι εντώκαν τα κελεπτσ̌έδας σα χ̌έρι͜α τ’.

-Σωνίτσα μ’, πού είσαι; εκούιξεν ο Κωσταντίνον, ὰμα εγείνε λαλίαν ’κ’ εξέγκεν· η χρά τ’ς σολεμένον, τ’ ομμάτι͜α τ’ς γυροκομμένα, εσ̌κέπασεν τον πρόσωπον ατ’ς με τ’ απαλάμι͜ας ατ’ς κι ερχίνεσεν ν’ ανασύρ’ και κλαίει.

Αρ’ αέτσ’, άμον κανλί-κατίρ’ εκατήβασαν τον Κωσταντίνον σο Χαψίκιοϊν σο καρακόλ’ κι έσυραν ατον απέσ’.

Τρίων χωρίων μικτάρ’ς εσέγκεν απάν’ ο Τσάντς και με τ’ ιλτιμάσ’ και τη γεϊκούν, σα σεράντα ημέρας απάν’ άντζ̌ακ επόρεσαν κι εξέγκαν ατον ας σο χαπίς.

Ο Πέτρον ο μικτάρ’ς με τον Ανάπαλην τον ποπα-Πάνον επέραν τη Σωνίτσαν κι εκατήβαν ξαν σου Δάβαρ’ με το σαλτανάτ’ και την παράταξην.

Σα δεκαπέντε του Θερ’νού πα ’κ’ επήγεν, έγκεν κι ο γέρον ο Τουβάρ-κουσ̌ης ας σο Καυκάζ’ το μικρόν το γιον ατ’, το γαμπρόν.

Είκοσ’-είκοσι δύο χρονών ο Γιάννες, τελίκανλης παιδάς, με το κουγιαφέτ’ ντ’ εδώκεν ατον ο Θεός και με τση Ρουσίας τα καινούρχα τα φορεσίας ατ’, έλεγες, αρ’ ατός έτον που θα χαρεντερίζ’ τ’ ομμάτι͜α τση Σωνίτσας.

Ο Πέτρον ο μικτάρ’ς εγέντον άλλ’ ατόσος κι άλλο, ση Ζάβεραν ’κ’ εχώρ’νεν.

Σην εβδομάδαν απάν’ εποίκαν και τη χαράν ατουν. Η Σωνίτσα εγέντον νύφε κι ο κόσμος επεριλάμπεσεν.

Του Δάβαρ’ εβόεσεν κι εδοξολόγεσεν κι ο Θεός ευλόγιζεν όνταν έρθεν κι εδέβεν ας όλιον τ’ έμορφον ημέρα ’θε.

***

Σο χρόνον απάν’ η Σωνίτσα εγέντον μάνα. Έναν φωταχτέραν αγουρόπον, άμον παρχαρί’ μουμουδάκ’, εφέκεν το κλάψιμον, άμον ντ’ εσέγκαν ατο σον κόφλιον ατ’ς.

Η Σωνίτσα εγλυκοφίλεσεν το ρεφόπον ατ’ς κι η σκουτούλα ’θε με την ανάσμαν ας σην καρδίαν ατ’ς εγέντον έναν κι επέμ’ναν απάν’ σα χ̌είλια τ’ς.

Κανείς ακόμαν σον κόσμον ’κ’ έμαθεν πότε χολιάσ̌κεται ο Θεός ας σα πλάσματα τ’.

Εινός εβδομαδού λοχούσα η Σωνίτσα, εγέντον καλά και σίτα έστεκεν Θεού χαράν, σ’ οχτώ ημέρες απάν’ μετελοχούσεψεν. Εποίκαν ατεν του κοσμί’ τα βοτάνια. Ὰμα νέ τα βοτάνια, νέ η εγάπ’ ντ’ εγάπεσεν ατεν όλιον ο κόσμος επόρεσαν να λαρών’ν’ ατεν. Έναν πιρνόν εκαρδι͜οκόπεν η Ζάβερα:

«Η Σωνίτσα εφέκε μας ύγειαν!»

-Πώς; Ανθρώπ’; Ο Θεός; Παναγία!

Σ’ Αγεννί’ το βαρούσ̌’ απέσ’, απάν’ σην κασέλαν ατ’ς, η Παρθένα η συνύφ’σσα τ’ς κι η Μαρούλα η θεία τ’ς, είνας απ’ αδά κι άλλε απ’ ακεί, εμοιρολόγαναν ατεν· έχπαναν βούρας-βούρας του κιφαλί’ ατουν τα μαλλία.

Ο Πέτρον κι αδελφός ατ’ ο Γιάννες, είνας σ’ αλλουνού την εγκάλιαν, ενεσύρ’ναν κι έκλαιαν.

Μικροί-τρανοί ση Ζάβεραν έκλαψαν τη Σωνίτσαν. Τα ’μάραντα του παρχαρί’ πα έκλαψαν και... κλαίγ’ν ατεν ακόμαν.