| Στιχουργοί | |
| Συνθέτες |
Όλα τα κάστρα -ν- είδα κι όλια ’γύρισα Κι άμον του ήλ’ το κάστρον κάστρον ’κ’ έτονε Σεράντα πόρτας είχ̌εν κι όλια σίδερα κι εξήντα παραθύρι͜α κι όλα χάλκενα Τούρκος το τριγυρίζει χρόνους δώδεκα Μηδέ επορεί να παίρει, μηδ’ αφήν’ α̤το Κι ένας μικρός Τουρκίτσος, ρωμιογύριστος, ρόκαν και ροκοτζούπιν βάλ’ σα μέσα του Το κάστρον τριγυρίζει και μοιρολογά: -Άνοιξον, πόρτα, άνοιξον καστρόπορτα Άνοιξον να εμπαίνω, Τούρκοι διώχ’νε με Ν’ αηλί εμέν την μάρσαν, την χ̌ιλιάκλερον Το κάστρον ’λογυρίζει και μοιρολογά κι η κόρ’ απέσ’ ακούει και καρδοπονά -Κι απόθεν ’μπαίν’ ο ήλεν, έμπα απέσ’ κι εσύ Κι απόθεν βγαίν’ ο φέγγον, έβγα έξ’ κι εσύ Κι άμον ντ’ ενοίγη η πόρτα, χ̌ίλι͜οι έτρεξαν Κι άλλοι την κόρ’ αρπάζ’νε και άλλοι τα φλουριά Κι από το παραθύρι η κόρ’ επήδησε, σε παλληκάρ’ αγκάλιας ψυχομάχ̌ησε
| Κείμενο | Επεξήγηση | Ετυμ. Ρίζα | Προέλευση |
|---|---|---|---|
| αηλί | αλίμονο | ἀ- + μεσαιωνική ελληνική ἠλί < εβραϊκά אל (θεός) | |
| άμον | σαν, όπως, καθώς | ἅμα | |
| άνοιξον | (προστ.) άνοιξε | ||
| απέσ’ | μέσα | ||
| απόθεν | από που, από όπου | ||
| αρπάζ’νε | αρπάζουν | ||
| αφήν’ | αφήνει | ||
| διώχ’νε | διώχνουν | ||
| έβγα | (προστ.) βγες | ||
| έμπα | (προστ.) μπες | ||
| εμπαίνω | μπαίνω | ||
| έξ’ | έξω ή ο αριθμός έξι | ||
| επορεί | μπορεί | ||
| έτονε | ήταν | ||
| ήλ’ | ήλιου | ||
| ήλεν | ήλιος/ήλιο | ||
| ’κ’ | δεν | οὐκί<οὐχί | |
| ’λογυρίζει | (ολογυρίζει) τριγυρίζει | ||
| μάρσαν | μαύρη, κακόμοιρη, καημένη | ||
| ν’ αηλί | αλίμονο | μεσαιων. ελλ. ἀλί<ἀ- + ἠλί (εβραϊκά אל)= θεός | |
| όλια | όλα | ||
| πόρτας | (ονομ.πληθ.) πόρτες | porta | |
| ρόκαν | εργαλείο για το γνέσιμο τού μαλλιού, ραβδί με ειδικά διαμορφωμένη άκρη ώστε να στερεώνεται το μαλλί ή το βαμβάκι που προορίζεται για γνέσιμο | ||
| ρωμιογύριστος | χριστιανός που έγινε μουσουλμάνος | ||
| σεράντα | σαράντα | ||
| φέγγον | φεγγάρι | ||
| χ̌ιλιάκλερον | στείρα, άκληρη γυναίκα, που πέρασαν τα χρόνια της χωρίς καμιά ελπίδα για τεκνοποίηση | ||
| χάλκενα | χάλκινα |
| Κείμενο | Επεξήγηση | Ετυμ. Ρίζα | Προέλ. |
|---|---|---|---|
| αηλί | αλίμονο | ἀ- + μεσαιωνική ελληνική ἠλί < εβραϊκά אל (θεός) | |
| άμον | σαν, όπως, καθώς | ἅμα | |
| άνοιξον | (προστ.) άνοιξε | ||
| απέσ’ | μέσα | ||
| απόθεν | από που, από όπου | ||
| αρπάζ’νε | αρπάζουν | ||
| αφήν’ | αφήνει | ||
| διώχ’νε | διώχνουν | ||
| έβγα | (προστ.) βγες | ||
| έμπα | (προστ.) μπες | ||
| εμπαίνω | μπαίνω | ||
| έξ’ | έξω ή ο αριθμός έξι | ||
| επορεί | μπορεί | ||
| έτονε | ήταν | ||
| ήλ’ | ήλιου | ||
| ήλεν | ήλιος/ήλιο | ||
| ’κ’ | δεν | οὐκί<οὐχί | |
| ’λογυρίζει | (ολογυρίζει) τριγυρίζει | ||
| μάρσαν | μαύρη, κακόμοιρη, καημένη | ||
| ν’ αηλί | αλίμονο | μεσαιων. ελλ. ἀλί<ἀ- + ἠλί (εβραϊκά אל)= θεός | |
| όλια | όλα | ||
| πόρτας | (ονομ.πληθ.) πόρτες | porta | |
| ρόκαν | εργαλείο για το γνέσιμο τού μαλλιού, ραβδί με ειδικά διαμορφωμένη άκρη ώστε να στερεώνεται το μαλλί ή το βαμβάκι που προορίζεται για γνέσιμο | ||
| ρωμιογύριστος | χριστιανός που έγινε μουσουλμάνος | ||
| σεράντα | σαράντα | ||
| φέγγον | φεγγάρι | ||
| χ̌ιλιάκλερον | στείρα, άκληρη γυναίκα, που πέρασαν τα χρόνια της χωρίς καμιά ελπίδα για τεκνοποίηση | ||
| χάλκενα | χάλκινα |
