Το φιστανόπο σ’ κόκκινον

Προβολή Τραγουδιού

Καλλιτέχνες: Γεώργιος Βέργος, Λευτέρης Κοκκινίδης

Το φιστανόπο σ’ κόκκινον,
η φοτά σ’ γερανέον
Ατό το τσ̌αλιμόπο σου
Τούρκον ευτάει Ρωμαίον

Γουρπάν’ εγώ να ’ίνουμαι
ατού σ’ εσά τ’ ομμάτι͜α
Άμον εσέν το σεβνταλούκ’
εγώ πολλούς εμάτσα

Τα τσ̌άπουλας¹ ι-σ’ έγρασες,
θα παίρω σε γενία
Εσύ τον άντρα σ’ πα αγάπα
κι εμέν πα λιμενία

Πουλί μ’, κρύον νερόν είσαι,
νασάν τον διψασμένον!
Νασάν που κείται μετ’ εσέν
και σ’κούται νυσταγμένον

Γλωσσάρι

Κείμενο	Επεξήγηση	Ετυμ. Ρίζα
άμον	σαν, όπως, καθώς	ἅμα
ατού	εκεί (σε τόπο ή σημείο που βρίσκεται σε κάποιο απόσταση)
γενία	καινούρια	yeni
γερανέον	κυανό, γαλάζιο
γουρπάν’	θυσία	kurban/ḳurbān
έγρασες	έφθειρες, έλιωσες	γράνω/γραίνω (=ροκανίζω, κατατρώγω)
εμάτσα	έμαθα κτ σε κπ, δίδαξα	μαθίζω
εσά	δικά σου/σας
ευτάει	κάνει, φτιάχνει	εὐθειάζω
’ίνουμαι	γίνομαι
κείται	κείτεται, ξαπλώνει
λιμενία	(προστ.) ελλιμένισε, μτφ. βάλε με στην αγκαλιά σου
μετ’	μαζί με (με αιτιατική), με (τρόπος)
νασάν	χαρά σε
ομμάτι͜α	μάτια
πα	πάλι, επίσης, ακόμα
παίρω	παίρνω
ρωμαίον	ρωμιό, έλληνα (χριστιανό υπήκοο της οθωμ. αυτοκρατορίας)
σεβνταλούκ’	έρωτας	sevdalık
σ’κούται	σηκώνεται
τσ̌αλιμόπο	(υποκορ.) επιδέξια κίνηση (σε χορό κ.ά.), σκέρτσο, κάμωμα	çalım + -όπον
τσ̌άπουλας	ανδρικά υποδήματα	çapul
φιστανόπο	φουστανάκι	fistan<fustān
φοτά	μέρος γυναικείας ενδυμασίας που έμπαινε πάνω από το λαχόρι, το ζωνάρι το οποίο έδεναν οι γυναίκες τριγωνικά στη μέση τους πάνω από τη ζιπούνα, γεν. ποδιά	futa

Σημειώσεις

¹ Ορθ. χρήση του γενικότερου νοηματικά «παπουτσ̌όπα» καθότι τα «τσ̌άπουλας» είναι ανδρικά υποδήματα κι εδώ αναφέρεται σε γυναίκα.