Προβολή Τραγουδιού
Σον Αε-Ηλία αφκα κέσ’/Ε! πουλί μ’ |
Ποντιακά παραδοσιακάΣτιχουργοί: Παραδοσιακό
Συνθέτες: Παραδοσιακό
Καλλιτέχνες: Γιάννης Καραπαναγιωτίδης, Χρήστος Σιαπανίδης
Σον Αε-’λίαν αφκά κέσ’ θερίζ’ τ’ εμόν τ’ αρνόπον Και ντ’ έμορφα και νόστιμα κρατεί το καγανόπον! Λεϊλίμ, λεϊλίμ, λεϊλί, τρώω τ’ εσόν την ψ̌ην Ο χρόνον δώδεκα μήνας εσύ στούδ’ και πετσίν Ακείνε τσ’ έν’ που πορπατεί σ’ Αη-’λία το ρακάνι; Η κάλη μ’ έν’, σο θέρος πάει, κρατεί και το καγάνι Λεϊλίμ, λεϊλίμ, λεϊλί, τρώω τ’ εσόν την ψ̌ην Ο χρόνον δώδεκα μήνας εσύ στούδ’ και πετσίν Όντες κρού’ς τον ανέφορον, το σ̌ελέκ’ φορτωμέντσα Άλλο ’κ’ είδαν τ’ ομματόπα μ’ αΐκ’σσα φωταγμέντσα Λεϊλίμ, λεϊλίμ, λεϊλί, τρώω τ’ εσόν την ψ̌ην Ο χρόνον δώδεκα μήνας εσύ στούδ’ και πετσίν ♫ Ποίον κλαδίν κρατεί βρεχ̌ήν, ποία φυλλόπα χ̌ιόνα̤; Ποίον καρδίαν υπομέν’ τη σεβντά̤ πέντε χρόνα̤; Ε! γιαβρί μ’! Ε! πουλί μ’! Ατό τ’ εσόν το τέρεμαν θα σύρ’ και παίρ’ τ’ αχούλι μ’ Νασάν εσάς, ψηλά ραχ̌ι͜ά, ’κι ξέρετε ας σα πόνα̤ Την άνοιξην σα πράσινα, τον χ̌ειμωγκόν σα χ̌ιόνα̤ Ε! γιαβρί μ’! Ε! πουλί μ’! Ατό τ’ εσόν το τέρεμαν θα σύρ’ και παίρ’ τ’ αχούλι μ’ Τα τερτόπα μ’ αν λέγ’ ατα τα καρδίας μαραίνω Αποχλοΐζω τα ραχ̌ι͜ά, και τα δέντρα ξεραίνω Ε! γιαβρί μ’! Ε! πουλί μ’! Ατό τ’ εσόν το τέρεμαν θα σύρ’ και παίρ’ τ’ αχούλι μ’
| Κείμενο | Επεξήγηση | Ετυμ. Ρίζα | Προέλευση |
|---|---|---|---|
| αΐκ’σσα | τέτοια | ||
| ακείνε | εκείνη | ||
| ανέφορον | ανήφορο | ||
| αποχλοΐζω | κάνω κάτι να χάσει την χλόη του, χάνω τη χλόη μτφ. ξεθωριάζω, χάνω το χρώμα μου | ||
| αρνόπον | αρνάκι, χαϊδευτική προσφώνηση γυναίκας | ||
| ατα | αυτά | ||
| αφκά | κάτω | ||
| αχούλι | μυαλό | akıl/ʿaḳl | |
| βρεχ̌ήν | βροχή | ||
| γιαβρί | μωρό, μικρό, παιδί | yavru | |
| εμόν | δικός/ή/ό μου | ἐμοῦ | |
| έμορφα | όμορφα | ||
| έν’ | είναι | ||
| εσόν | δικός/ή/ό σου | ||
| θέρος | καλοκαίρι | ||
| ’κ’ | δεν | οὐκί<οὐχί | |
| καγάνι | δρεπάνι | ||
| καγανόπον | δρεπανάκι | ||
| κάλη | η αγαπητή σύζυγος, η σύζυγος | ||
| καρδίας | (τη, γεν.) καρδιάς, (τα, ονομ. πληθ.) καρδιές | ||
| κέσ’ | εκεί μέσα, προς τα εκεί | κέσου<κεῖσ’<κεῖσε<ἐκεῖσε | |
| ’κι | δεν | οὐκί<οὐχί | |
| κρατεί | κρατάει, βαστάει, στέκει, αντέχει | ||
| κρού’ς | χτυπάς | κρούω | |
| λεϊλί | αγαπημένη | leyli<leylī | |
| λεϊλίμ | αγαπημένη μου | leylim, leyli<leylī | |
| νασάν | χαρά σε | ||
| ομματόπα | ματάκια | ||
| όντες | όταν | ||
| παίρ’ | παίρνω/ει | ||
| πόνα̤ | (αιτ.) πόνοι, πόνους | ||
| πορπατεί | περπατάει | ||
| ρακάνι | γήλοφος | ||
| ραχ̌ι͜ά | ράχες, βουνά | ||
| σ̌ελέκ’ | φορτίο ξύλων ή χόρτων που φέρεται στη ράχη ανθρώπου | şelek | |
| στούδ’ | οστό, κόκκαλο | ὀστοῦν~οστούδιον | |
| σύρ’ | σύρω/ει, τραβάω/ει, ρίχνω/ει | ||
| τέρεμαν | βλέμμα, κοίταγμα, μτφ. φροντίδα | ||
| τερτόπα | (υποκορ.) καημοί, βάσανα, στενοχώριες | dert | |
| τσ’ | (ως τση, άρθρο γεν. ενικού) του/της, (ως τσοι, άρθρο αιτ. πληθ.) τις, (ως ερωτημ. τσί;) ποιός; | ||
| φορτωμέντσα | φορτωμένη | ||
| φυλλόπα | φυλλαράκια | ||
| φωταγμέντσα | φωτεινή, λαμπερή | ||
| χ̌ειμωγκόν | (ονομ.) χειμώνας, (γεν.) χειμώνα | ||
| χ̌ιόνα̤ | χιόνια | ||
| χρόνα̤ | χρόνια | ||
| ψ̌ην | ψυχή |
