Προβολή Τραγουδιού
Οδοιπορικό |

Στιχουργοί: Ιωάννης Καρασαββίδης
Συνθέτες: Νίκος Σαββίδης
Καλλιτέχνες: Αλέξανδρος Χατζησάββας, Αφήγηση/Απαγγελία/Ψαλμός, Γιάννης Γεωργιάδης, Γιάννης Χριστοδουλίδης, Γιώργος Ορφανίδης, Κώστας Πουτακίδης, Μπάμπης Ιορδανίδης, Νίκος Σαββίδης, Στάθης Νικολαΐδης, Στέλιος Σαββουλίδης, Στέλιος Χαλκίδης
Έικιτι, πατρίδα μ’, Έικιτι ποντιακόν μιλέτ’ Εδέβανε τα χρόνι͜α, τα γεράδες ’κ’ ελαρώθανε Κι ατώρα σον τόπον ντ’ εγεννέθανε ο πάππο μ’ κι η καλομάνα μ’ πορπατώ κι εθαρρώ άψιμον σα ποδάρι͜α μ’ Αφκά ας σα χώματα θαρρώ έρ’τανε λαλίας Πατρίδα μ’, γιάμ’ εγνέφ’σανε ντο κείνταν τα παιδία σ’; Ν’ αηλί τη μάναν ατ’, ν’ αηλί, πατρίδαν που ’κ’ εγνώρτσεν! Ας σην ορφανίαν κι άλλο χ̌είρ’ καρδι͜άν και ψ̌ην εχώρτσεν Σον Πόντον ’κ’ είμαι μουσαφίρτς, ατό έν’ η πατρίδα μ’ Τσ̌αΐζω ας ακούγ’νε͜ ατο σ’ όλεν την Προποντίδαν ♫ Σην Παναΐαν Σουμελάν μικρός ελειτουργέθα Ατώρα μαύρον σκοτεινόν, είδα ’το και εγρέθα Τα εκκλησίας έρημα, τ’ οσπίτι͜α τσουπωμένα Σα τουβάρι͜α ονέματα με το αίμαν γραμμένα Σ’ ορμάνι͜α επορπάτεσα, σ’ ορμία ενεπάγα Με τη δεντρού τα φυλλόπα το βράδον εσ̌κεπάγα Κλίσκουμαι κα’ φιλώ -γ- ατο το χώμαν ντ’ εγεννέθα Εδείσωσαν τ’ ομματόπα μ’, έκλαψα κι εκοιμέθα Έκουγα μωρί’ κλάψιμον και μάνας μοιρολόγια Εγνέφ’σα και ’κ’ επρόλαβα να έκουγα τα λόγια Λάσκουμαι τα μέρι͜α μον, μαναχός ι-μ’ και κλαίω Ρωτούνε με «πώς λένε σε;» «Πόντιος είμαι», λέω Για την πατρίδα μ’ κάθουμαι και γράφτω τραγωδίας Σο χώμαν θα κουίζ’ ατα ν’ ακούγ’νε τα παιδία σ’ Σην Παναΐαν Σουμελάν, Ανάστασην θ’ ευτάγω Κι επεκεί σον παράδεισον με τ’ εμετέρτς ας πάγω Και σα παρχάρι͜α τη Θεού θα στένομε τη «Σέραν» Να αχπαράζομε ατείντς που τον Πόντον επέραν
Κείμενο | Επεξήγηση | Ετυμ. Ρίζα | Προέλευση |
---|---|---|---|
αηλί | αλίμονο | ἀ- + μεσαιωνική ελληνική ἠλί < εβραϊκά אל (θεός) | |
ακούγ’νε | ακούνε | ||
ατα | αυτά | ||
ατείντς | αυτούς | ||
ατώρα | τώρα | ||
αφκά | κάτω | ||
αχπαράζομε | τρομάζουμε κπ, ξαφνιάζουμε | ||
άψιμον | φωτιά | ||
βράδον | βράδυ | ||
γεράδες | πληγές, τραύματα | yara | |
γιάμ’ | μήπως, ή μη | ya/yā + μη | |
δεντρού | δέντρου | ||
εγεννέθα | γεννήθηκα | ||
εγεννέθανε | γεννήθηκαν | ||
εγνέφ’σα | ξύπνησα | ||
εγνέφ’σανε | ξύπνησαν | ||
εγνώρτσεν | γνώρισε | ||
εγρέθα | αγριεύτηκα, καταβλήθηκα από ανεξήγητο φόβο | ||
εδέβανε | (για τόπο) πέρασαν, διέσχισαν (για χρόνο) πέρασαν | διαβαίνω | |
εδείσωσαν | σκεπάστηκαν από ομίχλη | ||
εθαρρώ | θαρρώ, νομίζω, υποθέτω | ||
έικιτι | έκφραση αναπόλησης που υποδηλώνει νοσταλγία για κάτι παρελθοντικό ή εκδήλωση συμπόνοιας για κάποιον | hey gidi | |
εκοιμέθα | κοιμήθηκα | ||
έκουγα | άκουγα | ||
ελαρώθανε | γιατρεύτηκαν | ||
ελειτουργέθα | λειτουργήθηκα | ||
εμετέρτς | ημέτερους, δικούς μου (ανθρώπους) | ἡμέτερος | |
έν’ | είναι | ||
ενεπάγα | αναπαύθηκα, εφησύχασα | ||
επεκεί | από εκεί, από τότε, ύστερα, κατόπιν | ||
επέραν | πήραν | ||
επορπάτεσα | περπάτησα | ||
έρ’τανε | έρχονται | ||
εσ̌κεπάγα | σκέπαστηκα | ||
ευτάγω | κάνω, φτιάχνω | εὐθειάζω | |
εχώρτσεν | χώρισε, ξεχώρισε, διάλεξε | ||
’κ’ | δεν | οὐκί<οὐχί | |
κα’ | κάτω | ||
καλομάνα | γιαγιά | ||
κείνταν | κείτονται, ξαπλώνουν | ||
κλίσκουμαι | σκύβω, κλίνω | ||
κουίζ’ | φωνάζω/ει, λαλώ/εί, καλώ/εί κπ ονομαστικά | ||
λαλίας | λαλιές, φωνές, (γεν. ενικού) φωνής | ||
λάσκουμαι | περιφέρομαι, τριγυρίζω, περιπλανώμαι | ἀλάομαι/ηλάσκω | |
μαναχός | μοναχός, μόνος | ||
μέρι͜α | μέρη | ||
μιλέτ’ | φυλή, έθνος | millet | |
μουσαφίρτς | επισκέπτης, περαστικός | misafir/musāfir | |
μωρί’ | μωρού/μωρών | ||
ν’ αηλί | αλίμονο | μεσαιων. ελλ. ἀλί<ἀ- + ἠλί (εβραϊκά אל)= θεός | |
όλεν | όλη/ο, ολόκληρη/ο | ||
ομματόπα | ματάκια | ||
ονέματα | ονόματα | ||
ορμάνι͜α | δάση | orman | |
ορμία | ρυάκια, ρεματιές | ||
οσπίτι͜α | σπίτια | hospitium<hospes | |
παιδία | παιδιά | ||
παρχάρι͜α | ορεινοί τόποι θερινής βοσκής | ||
ποδάρι͜α | πόδια | ||
πορπατώ | περπατάω | ||
στένομε | στήνουμε | ||
’το | αυτό, το (προσωπική αντωνυμία) | ||
τουβάρι͜α | τοίχοι | duvar/dīvār | |
τραγωδίας | τραγούδια | ||
τσ̌αΐζω | φωνάζω, επιπλήττω | ||
τσουπωμένα | κλεισμένα | ||
φυλλόπα | φυλλαράκια | ||
χ̌είρ’ | χειρότερα | ||
ψ̌ην | ψυχή |