| Στιχουργοί | |
| Συνθέτες |
Τούρκικον το πορπάτεμα σ’, ρωμαίικον η θωρέα σ’ Μίαν κι άλλο ας έλεπα σο γιάν’ την εμποδέα σ’ Το φιστανόπο σ’ κόκκινον, η φοτά σ’ γερανέον Ατό τ’ ομματοτέρεμα σ’, Τούρκον ευτάει Ρωμαίον Αδά σον κατακέφαλον λιθάρι͜α θα κυλίζω Ατού σα μὲσα σ’ τα λεγνά τα χ̌έρι͜α μ’ θα τυλίζω Απ’ αδακέσ’ ντ’ εράευες, πλάν καικά ντ’ εδεβαίν’νες; Έρθες επέρες σ’ ομμάτι͜α μ’ αλλά ας σο νου μ’ ’κ’ εξέβες Αδά σον κόσμον αγαπώ είναν Θεόν κι εσέναν Αν θέλτς δέβα σον ανοιχτήν, έβγαλ’ τ’ εμόν το ψέμαν
| Κείμενο | Επεξήγηση | Ετυμ. Ρίζα | Προέλευση |
|---|---|---|---|
| αδά | εδώ | ||
| αδακέσ’ | εδώ γύρω, κάπου εδώ | ||
| ανοιχτήν | μάντη, χαρτομάντη | ||
| ας σο | απ’ το | ασό σο (από το) | |
| ατού | εκεί (σε τόπο ή σημείο που βρίσκεται σε κάποιο απόσταση) | ||
| γερανέον | κυανό, γαλάζιο | ||
| γιάν’ | πλάι, πλευρά | yan | |
| δέβα | (προστ.) πήγαινε | ||
| έβγαλ’ | (προστ.) βγάλε | ||
| εδεβαίν’νες | (για τόπο) περνούσες, διέσχιζες (για χρόνο) περνούσες | διαβαίνω | |
| είναν | έναν, μία | ||
| έλεπα | έβλεπα | ||
| εμόν | δικός/ή/ό μου | ἐμοῦ | |
| εμποδέα | ποδιά | ||
| εξέβες | βγήκες | ||
| επέρες | πήρες | ||
| εράευες | έψαχνες, αναζητούσες, γύρευες | aramak | |
| έρθες | ήρθες | ||
| ευτάει | κάνει, φτιάχνει | εὐθειάζω | |
| θέλτς | θέλεις | ||
| θωρέα | θωριά, όψη | ||
| ’κ’ | δεν | οὐκί<οὐχί | |
| καικά | προς τα κάτω, εκεί ακριβώς, κοντά | ||
| κατακέφαλον | κατηφόρα, μτφ. πονηρό άνθρωπο | ||
| κυλίζω | κυλάω | ||
| λεγνά | λιγνά | ||
| λιθάρι͜α | λιθάρια, πέτρες | ||
| μὲσα | (τα) η μέση | ||
| μίαν | μια φορά | ||
| μίαν κι άλλο | άλλη μια φορά | ||
| ομμάτι͜α | μάτια | ||
| ομματοτέρεμα | βλέμμα, ματιά | ||
| πλάν | πλάι, πλαϊνό/ παρακείμενο μέρος, παραπέρα | ||
| πορπάτεμα | περπάτημα, περπατησιά | ||
| ρωμαίικον | αυτό που είναι των Ρωμιών, ελληνικό | ||
| ρωμαίον | ρωμιό, έλληνα (χριστιανό υπήκοο της οθωμ. αυτοκρατορίας) | ||
| τυλίζω | τυλίγω | ||
| φιστανόπο | φουστανάκι | fistan<fustān | |
| φοτά | μέρος γυναικείας ενδυμασίας που έμπαινε πάνω από το λαχόρι, το ζωνάρι το οποίο έδεναν οι γυναίκες τριγωνικά στη μέση τους πάνω από τη ζιπούνα, γεν. ποδιά | futa |
| Κείμενο | Επεξήγηση | Ετυμ. Ρίζα | Προέλ. |
|---|---|---|---|
| αδά | εδώ | ||
| αδακέσ’ | εδώ γύρω, κάπου εδώ | ||
| ανοιχτήν | μάντη, χαρτομάντη | ||
| ας σο | απ’ το | ασό σο (από το) | |
| ατού | εκεί (σε τόπο ή σημείο που βρίσκεται σε κάποιο απόσταση) | ||
| γερανέον | κυανό, γαλάζιο | ||
| γιάν’ | πλάι, πλευρά | yan | |
| δέβα | (προστ.) πήγαινε | ||
| έβγαλ’ | (προστ.) βγάλε | ||
| εδεβαίν’νες | (για τόπο) περνούσες, διέσχιζες (για χρόνο) περνούσες | διαβαίνω | |
| είναν | έναν, μία | ||
| έλεπα | έβλεπα | ||
| εμόν | δικός/ή/ό μου | ἐμοῦ | |
| εμποδέα | ποδιά | ||
| εξέβες | βγήκες | ||
| επέρες | πήρες | ||
| εράευες | έψαχνες, αναζητούσες, γύρευες | aramak | |
| έρθες | ήρθες | ||
| ευτάει | κάνει, φτιάχνει | εὐθειάζω | |
| θέλτς | θέλεις | ||
| θωρέα | θωριά, όψη | ||
| ’κ’ | δεν | οὐκί<οὐχί | |
| καικά | προς τα κάτω, εκεί ακριβώς, κοντά | ||
| κατακέφαλον | κατηφόρα, μτφ. πονηρό άνθρωπο | ||
| κυλίζω | κυλάω | ||
| λεγνά | λιγνά | ||
| λιθάρι͜α | λιθάρια, πέτρες | ||
| μὲσα | (τα) η μέση | ||
| μίαν | μια φορά | ||
| μίαν κι άλλο | άλλη μια φορά | ||
| ομμάτι͜α | μάτια | ||
| ομματοτέρεμα | βλέμμα, ματιά | ||
| πλάν | πλάι, πλαϊνό/ παρακείμενο μέρος, παραπέρα | ||
| πορπάτεμα | περπάτημα, περπατησιά | ||
| ρωμαίικον | αυτό που είναι των Ρωμιών, ελληνικό | ||
| ρωμαίον | ρωμιό, έλληνα (χριστιανό υπήκοο της οθωμ. αυτοκρατορίας) | ||
| τυλίζω | τυλίγω | ||
| φιστανόπο | φουστανάκι | fistan<fustān | |
| φοτά | μέρος γυναικείας ενδυμασίας που έμπαινε πάνω από το λαχόρι, το ζωνάρι το οποίο έδεναν οι γυναίκες τριγωνικά στη μέση τους πάνω από τη ζιπούνα, γεν. ποδιά | futa |
