Προβολή Τραγουδιού
Ντό θα ’φτάμε τα παράδας |
16 Αντάρτικα Ποντιακά ΤραγούδιαΣτιχουργοί: Παραδοσιακό
Συνθέτες: Παραδοσιακό
Καλλιτέχνες: Άγγελος Βασιλειάδης, Χρήστος Παπαδόπουλος
Ντό θα ’φτάμε τα παράδας και το πολλά το βίον; Το Κάπα-Κάπα-Έψιλον (ΚΚΕ) ασ’ όλεν το καλλίον Σούκ’ άν’, σούκ’ άν’, Μεταξά, κι έβγα ας σο ταφί σ’ αφκά! Σούκ’ και τέρεν την ΕΟΝ πώς εέντονε ΕΠΟΝ Εγώ είμαι ραχ̌όπουλον ση δείσα μαθεμένον Σο Κάπα-Κάπα-Έψιλον (ΚΚΕ) είμαι λογοδοσμένον Σούκ’ άν’, σούκ’ άν’, Μεταξά, κι έβγα ας σο ταφί σ’ αφκά! Σούκ’ και τέρεν την ΕΟΝ πώς εέντονε ΕΠΟΝ Μα το Θεόν, μα το Χριστόν, μα τ’ έναν άεν κι άλλο Όρκον ευτάω σο ΕΑΜ κορόναν ’κι θα βάλω Σούκ’ άν’, σούκ’ άν’, Μεταξά, κι έβγα ας σο ταφί σ’ αφκά! Σούκ’ και τέρεν την ΕΟΝ πώς εέντονε ΕΠΟΝ Απάν’ σ’ έναν ψηλόν ραχ̌ίν τσ̌αΐζ’ η κουκουβάγια Ατέ πα επουγαλεύτεν και ας σο «γιούπι-γιάγια»¹ Σούκ’ άν’, σούκ’ άν’, Μεταξά, κι έβγα ας σο ταφί σ’ αφκά! Σούκ’ και τέρεν την ΕΟΝ πώς εέντονε ΕΠΟΝ
| Κείμενο | Επεξήγηση | Ετυμ. Ρίζα | Προέλευση |
|---|---|---|---|
| άεν | άγιο | ||
| άν’ | άνω, πάνω, άνωθεν | ||
| απάν’ | πάνω | ||
| ασ’ | από | ||
| ατέ | αυτή | ||
| αφκά | κάτω | ||
| βίον | το βιος, το σύνολο των ζωντανών που έχει στην ιδιοκτησία του κάποιος, η περιουσία κάποιου | ||
| δείσα | ομίχλη | δεῖσα=υγρασία, λάσπη, βρωμιά | |
| έβγα | (προστ.) βγες | ||
| εέντονε | έγινε | ||
| επουγαλεύτεν | έσκασε, βαρέθηκε, στενοχωρέθηκε | bunalmak | |
| ευτάω | κάνω, φτιάχνω | εὐθειάζω | |
| καλλίον | (επίθ.) καλύτερο, (επίρ.) καλύτερα | ||
| ’κι | δεν | οὐκί<οὐχί | |
| μαθεμένον | μαθημένη/ο | ||
| όλεν | όλη/ο, ολόκληρη/ο | ||
| πα | πάλι, επίσης, ακόμα | ||
| παράδας | χρήματα, λεφτά | para/pāre | |
| πολλά | (επίθ.) πολλά, (επίρρ.) πολύ | ||
| ραχ̌ίν | βουνό, ράχη | ||
| ραχ̌όπουλον | πουλί του βουνού/ράχης | ραχ̌ίν + πουλίν | |
| σούκ’ | (προστ.) σήκω | ||
| ταφί | τάφο | ||
| τέρεν | (προστ.) κοίταξε | ||
| τσ̌αΐζ’ | φωνάζω/ει, επιπλήττω/ει | ||
| ’φτάμε | κάνουμε, φτιάχνουμε | εὐθειάζω |
¹ Στους μήνες που ακολουθούν τα Δεκεμβριανά, γυναίκες της Αθήνας συνάπτουν ερωτικές σχέσεις με Άγγλους στρατιωτικούς. Επαναλαμβάνεται δηλαδή μια κατάσταση που είχε πάρει σάρκα και οστά στα χρόνια της φασιστικής Κατοχής με τους Άγγλους ένστολους αυτή τη φορά να παίρνουν τη θέση των Ιταλών και Γερμανών κατακτητών. Την περίοδο της Κατοχής υπήρξαν περιπτώσεις που γυναίκες που σχετίζονταν με τους κατακτητές διαπομπεύτηκαν δημόσια με στιγματισμό, συνδυασμένο με – ατιμωτικό – κούρεμα. Το τραγούδι «Γιούπι γιάγια» ή αλλιώς «Τίνος είναι βρε γυναίκα τα παιδιά» άρχισε να κυκλοφορεί από στόμα σε στόμα εκείνη την εποχή. Οι ειρωνικοί και σαρκαστικοί στίχοι ντυμένοι με «τη μουσική κάποιου εύθυμου αγγλικού τραγουδιού» θέλουν να σατιρίσουν «τις αγγλόφιλες γυναίκες με τα ίδια τα αγγλικά μέσα έκφρασης»: Οι γυναίκες που ’χαν πρώτα Γερμανούς τώρα έχουν Εγγλεζάκια με κοντά παντελονάκια, κι από πίσω ένα σύνταγμα Ινδούς. Γιούπι – γιάγια, γιούπι, γιούπι – για, γιούπι – γιάγια, γιούπι, γιούπι – για, γιούπι – γιάγια, γιούπι, γιούπι – για – για γιούπι – γιάγια, γιούπι, γιούπι – για. Πού τα βρήκες, βρε γυναίκα, τα παιδιά; Το ’να μου φωνάζει «γιες!», τ’ άλλο μου φωνάζει «για!», και το τρίτο «σι, σι, σι, καλέ μπαμπά!» Το ’να είναι του Εγγλεζαρά, τ’ άλλο είναι του Γερμαναρά, και το τρίτο είναι το δικό μας, γ… το κέρατό μας, γιούπι, γιούπι – για!»
