Στιχουργοί: Παραδοσιακό
Συνθέτες: Παραδοσιακό
Πία το καλαντόνερον και βρέξον τα μαλλία σ’ Ας τρανύν’νε και ’κχ̌ύουνταν και σ̌κεπάζ’νε τ’ ωμία σ’ Ας σο σαχτάρ’ τη τσιγαρί’ θα ευτάς την κατενή σ’ -ι Να πλύντς, πουλί μ’, τα λώματα σ’ και το μαύρον την ψ̌η σ’ -ι Τα τσ̌αρουχ̌όπα σ’ έγρασες σ’ εμόν την γειτονίαν Πουλί μ’, μη τυραννίεσαι, θα παίρω/στείλω σε γενία Την νύχταν όντας τραγωδώ όλα ’γνεφούν και σ’κούνταν Αζώσταρα κι ασ̌κέπαγα σα πόρτας αφουκρούνταν
| Κείμενο | Επεξήγηση | Ετυμ. Ρίζα | Προέλευση |
|---|---|---|---|
| αζώσταρα | μη ζωσμένα, αυτά που δεν έχουν φορέσει ζώνη ή δεν μεταφέρουν αντικείμενα κρεμασμένα πάνω τους | ἀ- στερητικό + ζώννυμι | |
| ας σο | απ’ το | ασό σο (από το) | |
| ασ̌κέπαγα | ασκέπαστα, μη επαρκώς ντυμένα | ||
| αφουκρούνταν | αφουγκράζονται | ||
| βρέξον | (προστ.) βρέξε | ||
| γενία | καινούρια | yeni | |
| ’γνεφούν | ξυπνούν | ||
| έγρασες | έφθειρες, έλιωσες | γράνω/γραίνω (=ροκανίζω, κατατρώγω) | |
| εμόν | δικός/ή/ό μου | ἐμοῦ | |
| ευτάς | κάνεις, φτιάχνεις | εὐθειάζω | |
| καλαντόνερον | σύμφωνα με το ομώνυμο έθιμο, το πρώτο νερό που έπαιρνε μια οικογένεια τα μεσάνυχτα της Πρωτοχρονιάς από τη βρύση ή το πηγάδι από όπου προμηθευόταν το πόσιμο νερό της | ||
| κατενή | αλισίβα (σταχτόνερο) | κατανίζω | |
| ’κχ̌ύουνταν | εκχύνονται, χύνονται, εκρέουν | εκχύνω<ἐγχέω< ἐν + χέω | |
| λώματα | ρούχα | λῶμα/λωμάτιον | |
| όντας | όταν | ||
| παίρω | παίρνω | ||
| πία | (προστ.) πιες | ||
| πλύντς | πλένεις | ||
| πόρτας | (ονομ.πληθ.) πόρτες | porta | |
| σαχτάρ’ | στάχτη | στάχτη<στάζω | |
| σ̌κεπάζ’νε | σκεπάζουν | ||
| σ’κούνταν | σηκώνονται | ||
| τραγωδώ | τραγουδάω | ||
| τρανύν’νε | μεγαλώνουν, αναθρέφουν | τρανόω-ῶ | |
| τσ̌αρουχ̌όπα | τσαρουχάκια | ||
| τσιγαρί’ | τσιγαριού | ||
| τυραννίεσαι | τυραννιέσαι, ταλαιπωριέσαι | ||
| ψ̌η | ψυχή | ||
| ωμία | ώμοι |
| Κείμενο | Επεξήγηση | Ετυμ. Ρίζα | Προέλ. |
|---|---|---|---|
| αζώσταρα | μη ζωσμένα, αυτά που δεν έχουν φορέσει ζώνη ή δεν μεταφέρουν αντικείμενα κρεμασμένα πάνω τους | ἀ- στερητικό + ζώννυμι | |
| ας σο | απ’ το | ασό σο (από το) | |
| ασ̌κέπαγα | ασκέπαστα, μη επαρκώς ντυμένα | ||
| αφουκρούνταν | αφουγκράζονται | ||
| βρέξον | (προστ.) βρέξε | ||
| γενία | καινούρια | yeni | |
| ’γνεφούν | ξυπνούν | ||
| έγρασες | έφθειρες, έλιωσες | γράνω/γραίνω (=ροκανίζω, κατατρώγω) | |
| εμόν | δικός/ή/ό μου | ἐμοῦ | |
| ευτάς | κάνεις, φτιάχνεις | εὐθειάζω | |
| καλαντόνερον | σύμφωνα με το ομώνυμο έθιμο, το πρώτο νερό που έπαιρνε μια οικογένεια τα μεσάνυχτα της Πρωτοχρονιάς από τη βρύση ή το πηγάδι από όπου προμηθευόταν το πόσιμο νερό της | ||
| κατενή | αλισίβα (σταχτόνερο) | κατανίζω | |
| ’κχ̌ύουνταν | εκχύνονται, χύνονται, εκρέουν | εκχύνω<ἐγχέω< ἐν + χέω | |
| λώματα | ρούχα | λῶμα/λωμάτιον | |
| όντας | όταν | ||
| παίρω | παίρνω | ||
| πία | (προστ.) πιες | ||
| πλύντς | πλένεις | ||
| πόρτας | (ονομ.πληθ.) πόρτες | porta | |
| σαχτάρ’ | στάχτη | στάχτη<στάζω | |
| σ̌κεπάζ’νε | σκεπάζουν | ||
| σ’κούνταν | σηκώνονται | ||
| τραγωδώ | τραγουδάω | ||
| τρανύν’νε | μεγαλώνουν, αναθρέφουν | τρανόω-ῶ | |
| τσ̌αρουχ̌όπα | τσαρουχάκια | ||
| τσιγαρί’ | τσιγαριού | ||
| τυραννίεσαι | τυραννιέσαι, ταλαιπωριέσαι | ||
| ψ̌η | ψυχή | ||
| ωμία | ώμοι |
Με την ευγενική χορηγία φιλοξενίας της 