Πία το καλαντόνερον

Προβολή Τραγουδιού

Πία το καλαντόνερον
και βρέξον τα μαλλία σ’
Ας τρανύν’νε και ’κχ̌ύουνταν
και σ̌κεπάζ’νε τ’ ωμία σ’

Ας σο σαχτάρ’ τη τσιγαρί’
θα ευτάς την κατενή σ’ -ι
Να πλύντς, πουλί μ’, τα λώματα σ’
και το μαύρον την ψ̌η σ’ -ι

Τα τσ̌αρουχ̌όπα σ’ έγρασες
σ’ εμόν την γειτονίαν
Πουλί μ’, μη τυραννίεσαι,
θα παίρω/στείλω σε γενία

Την νύχταν όντας τραγωδώ
όλα ’γνεφούν και σ’κούνταν
Αζώσταρα κι ασ̌κέπαγα
σα πόρτας αφουκρούνταν

Γλωσσάρι

Κείμενο	Επεξήγηση	Ετυμ. Ρίζα
αζώσταρα	μη ζωσμένα, αυτά που δεν έχουν φορέσει ζώνη ή δεν μεταφέρουν αντικείμενα κρεμασμένα πάνω τους	ἀ- στερητικό + ζώννυμι
ασ̌κέπαγα	ασκέπαστα, μη επαρκώς ντυμένα
αφουκρούνταν	αφουγκράζονται
βρέξον	βρέξε (προστ.)
γενία	καινούρια	yeni
’γνεφούν	ξυπνούν
έγρασες	έφθειρες, έλιωσες	γράνω/γραίνω (=ροκανίζω, κατατρώγω)
εμόν	δικός/ή/ό μου	ἐμοῦ
ευτάς	κάνεις, φτιάχνεις	εὐθειάζω
καλαντόνερον	σύμφωνα με το ομώνυμο έθιμο, το πρώτο νερό που έπαιρνε μια οικογένεια τα μεσάνυχτα της Πρωτοχρονιάς από τη βρύση ή το πηγάδι από όπου προμηθευόταν το πόσιμο νερό της
κατενή	αλισίβα (σταχτόνερο)	κατανίζω
’κχ̌ύουνταν	χύνονται, περιχύνονται
λώματα	ρούχα	λῶμα/λωμάτιον
όντας	όταν
παίρω	παίρνω
πία	πιες (προστ.)
πόρτας	πόρτες (ονομ.πληθ.)	porta
σαχτάρ’	στάχτη	στάχτη<στάζω
σ̌κεπάζ’νε	σκεπάζουν
σ’κούνταν	σηκώνονται
τραγωδώ	τραγουδάω
τρανύν’νε	μεγαλώνουν, αναθρέφουν
τυραννίεσαι	τυραννιέσαι, ταλαιπωριέσαι
ψ̌η	ψυχή
ωμία	ώμοι