Προβολή Τραγουδιού
Αγιά Σοφιά τ’ εμέτερον |

Στιχουργοί: Βασίλειος Παπαδόπουλος
Συνθέτες: Βασίλειος Παπαδόπουλος
Καλλιτέχνες: Γιώτης Γαβριηλίδης, Ματθαίος Τσαχουρίδης
Αγιά Σοφιά τ’ εμέτερον, στουλάρ’ σην Τραπεζούνταν Εκεί αγγέλ’ με τοι Ρωμαίοις ωρι͜άζ’νε, ’κι κοιμούνταν Αναμέν’νε τοι Τραντέλλενους, Ρωμαίικα παλληκάρι͜α να σ̌κίζ’νε ραχ̌ία, θάλασσας να φέρ’νε τ’ ανοιγάρι͜α Σα κάστρα απάν’ των Κομνηνών να κρού’νε τα καμπάνας Ρωμαίοι, αγγέλ’ όλ’ χαρεμέν’ ν’ αφτύν’νε τα λαμπάδας Ο ουρανόν να μαρμαρίζ’ ση μαυροΤραπεζούνταν κι η θάλασσα να γαλενίζ’, τα λίβι͜α όλι͜α να σ’κούνταν Ο ήλιον άφτ’ το αγιοκέρ’, ο φέγγον τα καντήλας Η Ρωμανία ξαν ανθίζ’, ’κ’ εχάθαν τα ελπίδας Τα δάκρα̤ ντο εκχ̌ύανε, ευχάντας λιτανεία να λειτουργά και να φωτάζ’ πάντα η Αγια-Σοφία Τα κεμεντζ̌έδες ν’ αρχινούν γλυκέα μελωδίας Συντάραγα με τοι δεσπότ’ς ποπάδες, ψαλμωδίας Σ’ Αγια-Σοφιάς τ’ αυλόπορτον, Χριστέ μ’, ποίσον το θάμαν Κλωστοί, Ρωμαίοι, ούλ’ τ’ εμετέρ’ να ευτάν’ τη ψ̌ης το τάμαν
Κείμενο | Επεξήγηση | Ετυμ. Ρίζα | Προέλευση |
---|---|---|---|
αγγέλ’ | (ονομ. πληθ.) άγγελοι, (γεν.) αγγέλου | ||
αναμέν’νε | περιμένουν, αναμένουν | ||
ανοιγάρι͜α | κλειδιά | ||
απάν’ | πάνω | ||
άφτ’ | ανάβω/ει | ||
αφτύν’νε | ανάβουν | ||
γαλενίζ’ | γαληνεύει | ||
γλυκέα | (επιρρ.) γλυκά | ||
δάκρα̤ | δάκρυα | ||
εκχ̌ύανε | εκχύθηκαν, χύθηκαν, εξέρρευσαν | εκχύνω<ἐγχέω< ἐν + χέω | |
εμετέρ’ | δικοί μου/μας | ἡμέτερος | |
εμέτερον | δικός/ή/ό μου | ἡμέτερος | |
ευτάν’ | κάνουν, φτιάχνουν | εὐθειάζω | |
ευχάντας | ευχές | ||
εχάθαν | χάθηκαν | ||
θάμαν | θαύμα | ||
’κ’ | δεν | οὐκί<οὐχί | |
καμπάνας | (ον.πληθ., τα) καμπάνες | ||
καντήλας | (τη, γεν. ενικ.) καντήλας, (τα, ονομ. πληθ.) καντήλες | ||
κεμεντζ̌έδες | λύρες | kemençe/kemānçe | |
’κι | δεν | οὐκί<οὐχί | |
κλωστοί | κρυφοχριστιανοί, αυτοί που άλλαξαν (έκλωσαν) την πίστη τους | ||
κοιμούνταν | κοιμούνται | ||
κρού’νε | χτυπούν | κρούω | |
λαμπάδας | (ον. πληθ.,τα) λαμπάδες | ||
λίβι͜α | σύννεφα | λίβος<λείβω | |
μαρμαρίζ’ | ακτινοβολεί, λάμπει | ||
ξαν | πάλι, ξανά | ||
όλ’ | όλοι/α | ||
ούλ’ | όλοι | ||
ποίσον | (προστ.) κάνε, φτιάξε | ποιέω, ποιῶ | |
ποπάδες | παπάδες | ||
ραχ̌ία | ράχες, βουνά | ||
ρωμαίικα | (τουρκ. Rumca) η γλώσσα των Ρωμιών, η ποντιακή γλώσσα, αυτά που είναι των Ρωμιών γενικά | ||
Ρωμαίοι | οι ορθόδοξοι χριστιανοί πολίτες επί Οθωμανικής Αυτοκρατορίας | ||
Ρωμαίοις | Ρωμιούς | ||
σ̌κίζ’νε | σκίζουν | ||
σ’κούνταν | σηκώνονται | ||
στουλάρ’ | στύλος που βαστάζει την στέγη οικίας, μτφ. στήριγμα | ||
συντάραγα | ανάμεικτα | ||
τοι | τους/τις | ||
φέγγον | φεγγάρι | ||
φέρ’νε | φέρνουν | ||
φωτάζ’ | φωτίζει, λάμπει | ||
χαρεμέν’ | χαρούμενοι | ||
ψ̌ης | ψυχής | ||
ωρι͜άζ’νε | προσέχουν, φυλάνε, επιβλέπουν |