Ποντιακός Στίχος

Προβολή Τραγουδιού

Κατεβάστε τους στίχους σε PDF

Ο ουρανόν ελίβωσεν

Η καμπάνα του ΠόντουΗ καμπάνα του Πόντου

Στιχουργοί: Φίλων Κτενίδης

Συνθέτες: Θεόφιλος Πουταχίδης

Καλλιτέχνες: Αλέξανδρος Παρχαρίδης, Θεόφιλος Πουταχίδης, Κώστας Διαμαντίδης, Χορωδία


Ο ουρανόν ελίβωσεν,
και παραχαμηλώνει,
αέρας ’παρεπύκνωσεν
κι εγέντον άμον δείσαν
Τα ραχ̌ι͜ά εγομώθανε,
τα κάμπους και τ’ ορμία,
τα ακρογιάλια τα υγρά
και τα ξερά τουμπία,
καπνόν ας σο θυμίαμαν,
λιβανί’ μυρωδίαν,
βοήν κατάρας και βοήν
Θεού παρακαλίας
Ν’ αηλί εμέν! Έχ̌’ κ’ έρχουνταν!
Ν’ αηλί εμέν! Εφάνθαν!
Έμπρι͜α πάν’ οι ’κοδέσπαινες,
έμπρι͜α και οι νυφάδες,
μοιρολογούν νοικοκυρές
και κλαίγ’νε τα κορτσόπα
και ακολουθούνε οι αγούρ’,
οι γέρ’ και τα παιδόπα.
Σίτ’ κλαίγ’νε, σίτι͜α ανασύρ’ν
και σίτι͜α καταρούνταν,
τα ραχ̌ία π’ αντιβοούν,
τα κάμπους π’ αφουκρούνταν,
εθαρρείς και λαΐσκουνταν,
’θαρρείς και λαταρίζ’νε,
εθαρρείς και εχπάστανε
κι εκείνα και σουμών’νε

 ♫

Ν’ αηλί εμέν, να βάι εμέν!
Τ’ ομμάτι͜α μ’ ντό ελέπ’νε;
Αποθαμέν’ πως πορπατούν
κι ευτάγ’νε λιτανείαν,
με τ’ άγια τα ’ξαπτέρυγα,
μ’ αφ’μένα τα κερία,
με τα ξυλένια τα σταυρά,
σα λείμψανα ντ’ εβγάλλ’νε,
μακρέα, μαύρα και τρανά
ψηλά άμον κυπαρίσ̌σ̌ι͜α

♫

Τσ’ είναι ατείν’, π’ εγόμωσαν
τη Ζύγανας την στράταν
κι η στράτα εγέντονε ποτάμ’
ας σα πολλά τα δάκρυ͜α;
Τ’ ελάτι͜α δάκρυ͜α έπιαν
κι εγένταν κυπαρίσ̌σ̌ι͜α
και γονατίζ’ η Ζύγανα,
’ς ση καμονής το βάρος
Άμον γέρος χ̌ιλιόχρονος,
το Καν το ασημένιον
πάει εμπροστά και ακολουθούν
η Χάκαξα και η Άτρα,
η Χάρσ̌ερα, η Χ̌εροίανα,
η Άρδασσα και η Χόψα
με τα χωρία τα μικρά,
και τα κεφαλοχώρι͜α
με τ’ εγκλησίας τα πολλά
και με τα μαναστήρι͜α
Ο Αε-Σέρτς φυτρών’ ανθρώπ’ς
και το Κουλάτ ισ̌κιάδες
Το μαύρον το Καράκαπαν
κι άλλο μαύρον εγέντον
Εμπροδι͜αβαίνει το Σταυρίν,
η Μούζενα ακ’λουθά το,
με το Παρτίν, τη Βαρενού
και του Λυκάστ’ εντάμαν,
η Μασούρα και τη Ζαντόν
τ’ Α’εργί’ το χωρίον,
κι ούλια τα κάστρα και τα τόπ’ς,
ολόερα ντ’ εκείσαν
Ο Κασκαμπάς εβούιξεν
και το Μετζ̌ίτ εσείεν,
και τ’ Αε-Παύλου το ραχ̌ίν,
τρανόν μπόραν εξέγκεν,
Εταραχ̌ίγαν τα νερά
τη λιμνί’ κι εφουσκώθαν
κι εκχ̌ύγαν έξ’ κι εγόμωσαν
μαύρον νερόν τον τόπον
Απέσ’ σην δείσαν έκλαιεν
ο Αε-Ζαχαρέας
Άμον οφιδί’ σ̌ύριγμαν
και κόλασης αέρας
το κλάψιμον εγόμωσεν
ολόερα τ’ ορμία
Εγρέθεν ας σο σ̌ύριγμαν
η δείσα και εσ’κώθεν
Θεέ μ’! Τσί είν’ π’ εφάνθανε
κι εσέβανε σην στράταν;
Γλωσσάρι
ΚείμενοΕπεξήγησηΕτυμ. ΡίζαΠροέλευση
αγούρ’νέοι άνδρες
αηλίαλίμονο ἀ- + μεσαιωνική ελληνική ἠλί < εβραϊκά אל (θεός)
ακ’λουθάακολουθεί
άμονσαν, όπως, καθώς ἅμα
ανασύρ’νκλαίνε γοερά με λυγμούς
ανθρώπ’ςανθρώπους
απέσ’μέσα
αποθαμέν’πεθαμένοι
ατείν’αυτοί
αφ’μένααναμμένα
αφουκρούνταναφουγκράζονται
γέρ’γέροι
δείσαομίχλη δεῖσα=υγρασία, λάσπη, βρωμιά
δείσανομίχλη δεῖσα=υγρασία, λάσπη, βρωμιά
εβγάλλ’νεβγάζουν
εγέντανέγιναν
εγέντονέγινε
εγέντονεέγινε
εγκλησίαςεκκλησίες
εγομώθανεγεμίσανε, βούρκωσαν, κόμπιασαν
εγόμωσανγέμισαν
εγόμωσενγέμισε μτφ. διέδωσε φήμες
εγρέθεναγριεύτηκε, καταβλήθηκε από ανεξήγητο φόβο
εθαρρείςθαρρείς, νομίζεις, υποθέτεις
είν’(για πληθ.) είναι
εκείσανκείτονταν, ξάπλωναν
έκλαιενέκλαιγε
εκχ̌ύγανεκχύθηκαν, χύθηκαν, εξέρρευσαν εκχύνω<ἐγχέω< ἐν + χέω
ελάτι͜αέλατα
ελέπ’νεβλέπουνε
ελίβωσενσυννέφιασε
έμπρι͜αμπροστά
εμπροστάμπροστά, πρωτύτερα
εντάμανμαζί
έξ’έξω ή ο αριθμός έξι
εξέγκενέβγαλε
έπιανήπιαν
έρχουντανέρχονται
εσέβανεμπήκανε
εσείενσείστηκε
εσ’κώθενσηκώθηκε
εταραχ̌ίγανταράχθηκαν, αναστατώθηκαν ταράσσω
ευτάγ’νεκάνουν, φτιάχνουν εὐθειάζω
εφάνθανφάνηκαν, εμφανίστηκαν
εφάνθανεφάνηκαν, εμφανίστηκαν
έχ̌’έχει
εχπάστανεαναχώρησαν, κίνησαν για
ζαντόντρελό
ισ̌κιάδεςσκιές
καμονήςκαημού
Καράκαπανονομασία βουνού στην σημ. Τουρκία, στα ανατολικά όρια της Άνω Ματσούκας και με υψόμετρο 2,4 χλμ Karakaban< kara (=μαύρο) + kaban (կաբան=κορυφή, απότομος λόφος)
κατάραςκατάρες
κερίακεριά κηρός
κλαίγ’νεκλαίνε
’κοδέσπαινεςοικοδέσποινες
κορτσόπακοριτσάκια
Κουλάττο όρος Θήχυς στον Πόντο
λαΐσκουντανκουνιούνται πέρα-δώθε
λαταρίζ’νεσαλεύουν, κινούνται ελαφρώς
λιβανί’λιβανιού
λιμνί’λίμνης
μακρέα(επιθ.) μακριά
μαναστήρι͜αμοναστήρια
ν’ αηλίαλίμονο μεσαιων. ελλ. ἀλί<ἀ- + ἠλί (εβραϊκά אל)= θεός
νυφάδεςνύφες
ολόεραολόγυρα
ομμάτι͜αμάτια
ορμίαρυάκια, ρεματιές
ούλιαόλα
οφιδί’φιδιού
παιδόπαπαιδάκια
παρακαλίαςπαρακάλια
πολλά(επίθ.) πολλά, (επίρρ.) πολύ
πορπατούνπερπατούν
ποτάμ’ποτάμι
ραχ̌ι͜άράχες, βουνά
ραχ̌ίαράχες, βουνά
ραχ̌ίνβουνό, ράχη
’ς(ας) από
σίτ’καθώς, ενώ σόταν<εις όταν
σίτι͜ακαθώς, ενώ σόταν<εις όταν
σουμών’νεπλησιάζουν
σταυράσταυροί
σ̌ύριγμανσφύριγμα σῦριγξ
τόπ’ςτόπους
τουμπίαυψώματα, λόφοι tumba<τύμβος
τρανάμεγάλα
τσ’(ως τση, άρθρο γεν. ενικού) του/της, (ως τσοι, άρθρο αιτ. πληθ.) τις, (ως ερωτημ. τσί;) ποιός;
τσί(τις) ποιός;
χωρίαχωριά
Σημειώσεις
Συμμετέχει η βυζαντινή χορωδία «Αγιοσοφίτης»

Ποντιακός Στίχος - Pontian Lyrics 2024

Τραγούδια: 9046 | Albums/Singles: 1425 | Συντελεστές: 1837 | Λήμματα: 15675
Επικοινωνία: infoDUMMY@pontianlyrics.gr