Προβολή Τραγουδιού
Η Σάντα η περήφανος |
Στιχουργοί: Φίλων Κτενίδης
Συνθέτες: Θεόφιλος Πουταχίδης
Καλλιτέχνες: Αλέξανδρος Παρχαρίδης, Θεόφιλος Πουταχίδης, Κώστας Διαμαντίδης, Πέλα Νικολαΐδη
Η Σάντα η περήφανος, η δεισοποτισμέντσα, οπίσ’ ας σην Γαλίαναν μοιρολογά και έρ’ται Εντάμωσαν την Όλασσαν ση Τρίχας το γεφύρι, επέρνιξανε το ποτάμ’ και με τοι άλλτς ενώθαν Εσ’κώθεν θρήνος και κλαυθμός την ώραν ντ’ ενταμώθαν Τα δέντρα εχαμήλωσαν κι εντούναν τα κλαδία, τα πέτρας ενεστέναζαν κι έκλαιγαν τα ποτάμι͜α Κι η Σουμελά, κι ο Βαζελώντς, κι ο Περιστερεώτας πάγ’ν εμπροστά και ευλογούν, πάγ’ν αποπίσ’ και κλαίγ’νε Κλαίγ’νε τα τόπ’ς π’ επέθαναν, τ’ ανθρώπ’ς π’ εμαυροζήν’ναν Έφτασαν απάν’ σο Τουμπίν, η θάλασσα εφάνθεν Ας σο Τουμπίν ως το Γεφύρ’ ο τόπον εγομώθεν σταυρά και εξαπτέρυγα χρυσά και ασημένια Και ’κ’ έσανε μόνον χρυσά, έσανε και ξυλένια! Μαύρα άμον τη θανατί’, τρανά άμον τη Χάρου Αντικρύζει ατ’ς η θάλασσα, κι ανατριχι͜άζ’ το κύμαν Αφροί πίσσα εγέντανε και το νερόν κατράμι Εσ̌κέπασανε το γιαλόν σαντάλια και καράβι͜α, τα λαλλάτσ̌ι͜α τ’ ακρογιαλί’ και τη γιαλού τα πέτρας ούλια ανθρώπ’ εγέντανε κι εκχ̌ύγαν σην Δαφνούνταν Εκχ̌ύγαν σον Αε-Γοργόρ’ και σην Αε-Μαρίναν και κι άλλο πλάν σην ’Παπαντήν και σο παλιόν τον Μώλον Η θάλασσα σ’ Εξώτειχα άλλα κουνίζ’ καράβι͜α Άλλα σαντάλια έραξαν σ’ έρημον το γιαλόν ατ’ς και το φαρδύν και το πλατύν εείνο περιγιάλι ’κ’ εφαίνουτον ας σοι ανθρώπ’ς, π’ εξέβαν ας σα βίας Εκεί άραξεν το Σινάπ’, τοι καραβιών η μάνα Εκεί άραξεν το Σαμψόν το θαλασσοδαρμένον Έμπρι͜α έχ̌’ την Αμάσειαν κι οπίσ’ έρ’ται η Μπάφρα με τ’ ούλια τα αρχοντικά τη κάμπου τα χωρία Η Ορτού, η παντέμορφη η χρυσονοικοκύρα Η Ούνγια το θαλασσοπούλ’, η Ούνγια η μικρέσσα Η Κερασούντα η χλοερή, η λεφτοκαρομάνα Η Τρίπολη που στέκ’ ψηλά, τη θάλασσας αφέντρι͜α Η Ελεβή, το ήσυχον μικρόν θαλασσοχώρι Τα Πλάτανα με το τρανόν και ξακουστόν λιμάνι Ούλια ατά τ’ ατίμετα, τ’ άξια χρυσοπούλια, άμον κορώνας ντ’ έδεξεν ο λίβας κι η φουρτούνα έφυγαν, έρθαν, ’κάτσανε σ’ Εξώτειχα σην στράταν Σην στράταν τη Καστρόπορτας, ντο σύρ’ κι εμπαίν’ σον Κάστρεν
Κείμενο | Επεξήγηση | Ετυμ. Ρίζα | Προέλευση |
---|---|---|---|
άλλτς | άλλους | ||
άμον | σαν, όπως, καθώς | ἅμα | |
ανθρώπ’ | άνθρωποι | ||
ανθρώπ’ς | ανθρώπους | ||
απάν’ | πάνω | ||
αποπίσ’ | από πίσω | ||
ατά | αυτά | ||
ατ’ς | αυτής, της | ||
γεφύρ’ | γέφυρα, γεφύρι | ||
δεισοποτισμέντσα | η «ποτισμένη»-καλυπτόμενη πλήρως από την ομίχλη | δεῖσα=υγρασία, λάσπη, βρωμιά | |
εγέντανε | έγιναν | ||
εγομώθεν | γέμισε | ||
έδεξεν | έδιωξε | ||
εείνο | εκείνο | ||
εκχ̌ύγαν | εκχύθηκαν, χύθηκαν, εξέρρευσαν | εκχύνω<ἐγχέω< ἐν + χέω | |
εμπαίν’ | μπαίνει | ||
έμπρι͜α | μπροστά | ||
εμπροστά | μπροστά, πρωτύτερα | ||
ενεστέναζαν | αναστέναζαν | ||
ενταμώθαν | αντάμωσαν, συναντήθηκαν | ||
εντούναν | χτυπούσαν, στερέωναν | ||
ενώθαν | ενώθηκαν | ||
εξέβαν | βγήκαν | ||
επέθαναν | πέθαναν | ||
επέρνιξανε | διέσχισαν | ||
έραξαν | πήδησαν με ορμή | ἀράσσω | |
έρθαν | ήρθαν | ||
έρ’ται | έρχεται | ||
έσανε | ήταν | ||
εσ’κώθεν | σηκώθηκε | ||
εφαίνουτον | φαινόταν | ||
εφάνθεν | φάνηκε, εμφανίστηκε | ||
έχ̌’ | έχει | ||
θανατί’ | θανάτου | ||
’κ’ | δεν | οὐκί<οὐχί | |
κάστρεν | κάστρο | ||
’κάτσανε | κάθισαν | ||
κλαίγ’νε | κλαίνε | ||
κορώνας | (ή κορόνας, πληθ. τα) οι κουρούνες, μτφ. προσφώνηση γυναικών (για γυναίκες που χήρεψαν), μτφ. καημένες, (γενική, της) κουρούνας, καημένης | κορώνη | |
κουνίζ’ | κουνάει | ||
λαλλάτσ̌ι͜α | βότσαλα | λάλλη=βότσαλο | |
μικρέσσα | μικρή, νεαρή | ||
οπίσ’ | πίσω | ||
ούλια | όλα | ||
πάγ’ν | πηγαίνουν | ||
πέτρας | πέτρες | ||
πλάν | πλάι, πλαϊνό/ παρακείμενο μέρος, παραπέρα | ||
ποτάμ’ | ποτάμι | ||
σαντάλια | τύπος μεσαιωνικού πλοίου | σανδάλιον<σάνδαλον (που προφερόταν με [ντ]) | |
σοι | στους/στις, τους/τις | ||
σταυρά | σταυροί | ||
σύρ’ | σύρω/ει, τραβάω/ει, ρίχνω/ει | ||
τοι | τους/τις | ||
τόπ’ς | τόπους | ||
τουμπίν | ύψωμα, λόφος | tumba<τύμβος | |
τρανά | μεγάλα | ||
χωρία | χωριά |