Στιχουργοί: Παραδοσιακό
Συνθέτες: Παραδοσιακό
Και τον Αντών’ εσκότωσαν δύο-τρία παιδία Όντες εσέβαν σην οτάν η ώρα έτον τρία Την κασέλα μ’ ερμάτωσαν ασήμι και χρυσάφι Ας ελέπω σας, νε γειτόν’, και τ’ εμόν τη Λισάφ’ -ι Αντώντς όντες επέθανεν έκλαιγαν οι νυφάδες Έκλαιεν κι όλεν ο λαόν, τ’ εννέα μαχαλάδες¹ Όλ’ παρχαρεύκουσαν σην Κρώμ’ κι Αντώντς σην Ελεούσαν² Τ’ Αντών’ η κάλη κι η αδελφή ση στράταν ελιγούσαν Επήγα και ση Μόχωραν³ κι εκάτσα απάν’ σο δώμαν Ν’ αηλί εσέναν, νε Αντών’, πώς θα τρώει σε το χώμαν;
| Κείμενο | Επεξήγηση | Ετυμ. Ρίζα | Προέλευση |
|---|---|---|---|
| αηλί | αλίμονο | ἀ- + μεσαιωνική ελληνική ἠλί < εβραϊκά אל (θεός) | |
| απάν’ | πάνω | ||
| γειτόν’ | γείτονες | ||
| δώμαν | δωμάτιο, χωμάτινη επίπεδη στέγη των σπιτιών | ||
| εκάτσα | κάθισα | ||
| έκλαιεν | έκλαιγε | ||
| ελέπω | βλέπω | ||
| ελιγούσαν | λιποθυμούσαν | ||
| εμόν | δικός/ή/ό μου | ἐμοῦ | |
| επέθανεν | πέθανε | ||
| εσέβαν | μπήκαν | ||
| έτον | ήταν | ||
| κάλη | η αγαπητή σύζυγος, η σύζυγος | ||
| κασέλα | φέρετρο | ||
| Λισάφ’ | Ελισσάβετ | ||
| μαχαλάδες | γειτονιές | mahalle/maḥalle | |
| ν’ αηλί | αλίμονο | μεσαιων. ελλ. ἀλί<ἀ- + ἠλί (εβραϊκά אל)= θεός | |
| νυφάδες | νύφες | ||
| όλ’ | όλοι/α | ||
| όλεν | όλη/ο, ολόκληρη/ο | ||
| όντες | όταν | ||
| οτάν | δωμάτιο | oda | |
| παιδία | παιδιά | ||
| παρχαρεύκουσαν | παραθέριζαν σε θερινό βοσκότοπο (παρχάρι) |
| Κείμενο | Επεξήγηση | Ετυμ. Ρίζα | Προέλ. |
|---|---|---|---|
| αηλί | αλίμονο | ἀ- + μεσαιωνική ελληνική ἠλί < εβραϊκά אל (θεός) | |
| απάν’ | πάνω | ||
| γειτόν’ | γείτονες | ||
| δώμαν | δωμάτιο, χωμάτινη επίπεδη στέγη των σπιτιών | ||
| εκάτσα | κάθισα | ||
| έκλαιεν | έκλαιγε | ||
| ελέπω | βλέπω | ||
| ελιγούσαν | λιποθυμούσαν | ||
| εμόν | δικός/ή/ό μου | ἐμοῦ | |
| επέθανεν | πέθανε | ||
| εσέβαν | μπήκαν | ||
| έτον | ήταν | ||
| κάλη | η αγαπητή σύζυγος, η σύζυγος | ||
| κασέλα | φέρετρο | ||
| Λισάφ’ | Ελισσάβετ | ||
| μαχαλάδες | γειτονιές | mahalle/maḥalle | |
| ν’ αηλί | αλίμονο | μεσαιων. ελλ. ἀλί<ἀ- + ἠλί (εβραϊκά אל)= θεός | |
| νυφάδες | νύφες | ||
| όλ’ | όλοι/α | ||
| όλεν | όλη/ο, ολόκληρη/ο | ||
| όντες | όταν | ||
| οτάν | δωμάτιο | oda | |
| παιδία | παιδιά | ||
| παρχαρεύκουσαν | παραθέριζαν σε θερινό βοσκότοπο (παρχάρι) |
Επιτραπέζιος σκοπός γνωστός από την πρώτη εκτέλεση του Σταύρη Πετρίδη, που αποτυπώθηκε για πρώτη φορά σε δίσκο 78 στροφών με τίτλο «Ο Σταύρης ο κεμεντζ̌ετσ̌ής» (1936). Στην παρούσα εκτέλεση οι στίχοι αναφέρονται στον παλαιό Κρωμναίο λυράρη Αντών’, ο οποίος σκοτώθηκε από συνδιασκεδαστές του σε κάποιο γλέντι στην Τραπεζούντα των τελών του 19ου αιώνα. ¹ Εννέα μαχαλάδες: το σύνολο των εννιά συνοικιών της Κρώμνης ² Ελεούσα: το χριστιανικό νεκροταφείο της Τραπεζούντας ³ Μόχωρα: χωριό της Κρώμνης
Με την ευγενική χορηγία φιλοξενίας της 