Στιχουργοί: Παραδοσιακό
Συνθέτες: Παραδοσιακό
Σα Λιβαδία¹ αφκά κέσ’ τρέχ̌’ τ’ Αψύν το νερόπον¹ Εκείνον μαναχόν εβζήν’ την καμονήν σο ψ̌όπο μ’ Τη ξενιτείας το γομάρ’ βαρύν, αναθεμά ’το! Η ψ̌η μ’ αποπέσ’ λύεται και κανείς ’κ’ εγροικά ’το Τη ξενιτέα το γομάρ’, μάνα μ’, πολλά βαρύν έν’ Σα ξένα απέσ’ π’ ευρίεται εθα̤ρρείς σο ταφίν έν’ Εξέβα απάν’ και σο Γουλάτ’¹, σον Αε-Ζαχαρέαν Απ’ αδακέσ’ καλά ελέπ’ς αρ’ και σην Κρώμ’ μερέαν
| Κείμενο | Επεξήγηση | Ετυμ. Ρίζα | Προέλευση |
|---|---|---|---|
| αδακέσ’ | εδώ γύρω, κάπου εδώ | ||
| απάν’ | πάνω | ||
| απέσ’ | μέσα | ||
| αποπέσ’ | από μέσα | ||
| αρ’ | εισάγει ή τονίζει πρόταση με ποικίλες σημασιολογικές αποχρώσεις: λοιπόν, άρα, έτσι, επομένως, δηλαδή, τέλος πάντων, τώρα, άντε, με χροιά παρότρυνσης ή επίγνωσης, όπως το τουρκ. ha | ἄρα | |
| αφκά | κάτω | ||
| αψύν | γρήγορο, αυστηρό, δριμύ, ισχυρό, (για φωνή) οξεία/διαπεραστική | ||
| γομάρ’ | φορτίο (από ξύλο ή χόρτα) που το έφεραν στην πλάτη ή στην ράχη ζώου | ||
| εβζήν’ | σβήνω/ει κτ | ||
| εγροικά | καταλαβαίνει | ||
| εθα̤ρρείς | θαρρείς, νομίζεις | ||
| ελέπ’ς | βλέπεις | ||
| έν’ | είναι | ||
| εξέβα | βγήκα, ανέβηκα, μτφ. προέκυψα | ||
| ευρίεται | βρίσκεται | ||
| ’κ’ | δεν | οὐκί<οὐχί | |
| καμονήν | καημός, (αιτ.) καημό | ||
| κέσ’ | προς τα εκεί, προς το μέρος εκείνο | κέσου<κεῖσ’<κεῖσε<ἐκεῖσε | |
| Λιβαδία | (ή Αλβεάδι͜α) θεωρούνταν το καλύτερο παρχάρι όχι μόνον της Κρώμνης, αλλά και όλων των άλλων περιοχών | ||
| λύεται | λιώνει | ||
| μαναχόν | (έναρθρο) μοναχός, μοναχό, (επίρρ) μόνο/μοναχά | ||
| μερέαν | μεριά | ||
| νερόπον | νεράκι | ||
| ξενιτέα | ξενιτεμένου, (κλητ.) ξενιτεμένε! | ||
| πολλά | (επίθ.) πολλά, (επίρρ.) πολύ | ||
| ταφίν | τάφος | ||
| ’το | αυτό, το (προσωπική αντωνυμία) | ||
| τρέχ̌’ | τρέχει | ||
| ψ̌η | ψυχή | ||
| ψ̌όπο | ψυχούλα |
| Κείμενο | Επεξήγηση | Ετυμ. Ρίζα | Προέλ. |
|---|---|---|---|
| αδακέσ’ | εδώ γύρω, κάπου εδώ | ||
| απάν’ | πάνω | ||
| απέσ’ | μέσα | ||
| αποπέσ’ | από μέσα | ||
| αρ’ | εισάγει ή τονίζει πρόταση με ποικίλες σημασιολογικές αποχρώσεις: λοιπόν, άρα, έτσι, επομένως, δηλαδή, τέλος πάντων, τώρα, άντε, με χροιά παρότρυνσης ή επίγνωσης, όπως το τουρκ. ha | ἄρα | |
| αφκά | κάτω | ||
| αψύν | γρήγορο, αυστηρό, δριμύ, ισχυρό, (για φωνή) οξεία/διαπεραστική | ||
| γομάρ’ | φορτίο (από ξύλο ή χόρτα) που το έφεραν στην πλάτη ή στην ράχη ζώου | ||
| εβζήν’ | σβήνω/ει κτ | ||
| εγροικά | καταλαβαίνει | ||
| εθα̤ρρείς | θαρρείς, νομίζεις | ||
| ελέπ’ς | βλέπεις | ||
| έν’ | είναι | ||
| εξέβα | βγήκα, ανέβηκα, μτφ. προέκυψα | ||
| ευρίεται | βρίσκεται | ||
| ’κ’ | δεν | οὐκί<οὐχί | |
| καμονήν | καημός, (αιτ.) καημό | ||
| κέσ’ | προς τα εκεί, προς το μέρος εκείνο | κέσου<κεῖσ’<κεῖσε<ἐκεῖσε | |
| Λιβαδία | (ή Αλβεάδι͜α) θεωρούνταν το καλύτερο παρχάρι όχι μόνον της Κρώμνης, αλλά και όλων των άλλων περιοχών | ||
| λύεται | λιώνει | ||
| μαναχόν | (έναρθρο) μοναχός, μοναχό, (επίρρ) μόνο/μοναχά | ||
| μερέαν | μεριά | ||
| νερόπον | νεράκι | ||
| ξενιτέα | ξενιτεμένου, (κλητ.) ξενιτεμένε! | ||
| πολλά | (επίθ.) πολλά, (επίρρ.) πολύ | ||
| ταφίν | τάφος | ||
| ’το | αυτό, το (προσωπική αντωνυμία) | ||
| τρέχ̌’ | τρέχει | ||
| ψ̌η | ψυχή | ||
| ψ̌όπο | ψυχούλα |
Δημοφιλής επιτραπέζιος σκοπός της Κρώμνης. Ο πρώτος στίχος που αναφέρεται στο Αψύν νερόν, διασώθηκε από το γνωστό Κρωμναίο διασκεδαστή, Γιώργο Τσαρτιλίδη (Τσάρτιλο) από τους Γεωργιανούς Βεροίας. ¹ Τοποθεσίες της Κρώμνης
Με την ευγενική χορηγία φιλοξενίας της 